پایگاه خبری فولاد ایران- یخ معمولاً به تیتر خبرها راه پیدا نمی‌کند، اما تیترهای اخیر در این زمینه نادیده‌گرفتنی نیستند.
به‌عنوان مثال، یک گزارش جدید نشان می‌دهد که ذوب شدن یخچال‌های طبیعی می‌تواند تا سال ۲۱۰۰ قطب شمال را به‌اندازه ۲۷ متر جابه‌جا کند. این جابه‌جایی می‌تواند باعث چرخش ناپایدار سیاره زمین شود؛ مانند یک فرفره نامتوازن که پیامدهایی فاجعه‌بار برای اقلیم به دنبال دارد.
در نقاط دیگر، ذوب شدن یخ‌های دریایی، جریان‌های اقیانوسی و حتی شیمیایی آب اقیانوس‌ها را تغییر داده است، چرا که آلاینده‌های رودخانه‌های سیبری با سرعت و گستردگی زیادی پخش می‌شوند.
در همین حال، بحث‌ها درباره باز کردن راه برای سرمایه‌گذاری در گرینلند و بهره‌برداری از ذخایر عظیم معدنی آن شدت گرفته است.
به گزارش فولاد ایران، یخ فقط آب منجمد نیست. بخشی کلیدی از کریوسفر (سامانه یخی زمین) است که با بازتاب نور خورشید به تنظیم دمای کره زمین کمک می‌کند. این سیستم شامل انواع مختلفی از آب منجمد است: از یخچال‌ها و کلاهک‌های یخی گرفته تا یخ‌های دریایی، لایه‌های منجمد خاک (پرمافراست)، بخش‌های یخ‌زده اقیانوس‌ها و صفحات یخی قاره‌ای مانند گرینلند و قطب جنوب.
یخ حدود ۱۰٪ سطح زمین را پوشش می‌دهد، اما با سرعتی هشداردهنده در حال ناپدید شدن است. این ذوب شدن، زمین را به‌سمت نقاط بحرانی (tipping points) سوق می‌دهد؛ نقاطی که پس از آن آسیب‌ها غیرقابل بازگشت خواهند بود. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این نقاط زودتر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، فرا خواهند رسید.
از یخ‌های قطب شمال گرفته تا یخچال‌های گرینلند، طی ۲۸ سال گذشته گرینلند حدود ۷۰٪ از یخ خود را از دست داده است.
در مورد جنوب زمین نیز نگرانی‌ها بالا رفته. قطب جنوب که پیش‌تر نسبتاً از تغییرات اقلیمی در امان فرض می‌شد، حالا به‌شدت تحت تاثیر است. یخ‌های دریایی قطب جنوب در سال ۲۰۲۳ به پایین‌ترین سطح در ۲٬۰۰۰ سال اخیر رسیدند. همچنین در سال ۲۰۲۲، این منطقه بزرگ‌ترین جهش دمایی ثبت‌شده در تاریخ را تجربه کرد؛ ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین.
سه پیامد مهم ذوب یخ‌ها:
۱. افزایش سطح دریاها
• آب حاصل از ذوب یخ به دریا می‌ریزد و سطح آن را بالا می‌برد.
• پایان یخ‌های گرینلند می‌تواند سطح دریا را ۷ متر بالا ببرد.
• یخ‌های قطب جنوب ظرفیت افزایش ۵۷ متری دارند.
• ذوب یخ‌ها به‌طور یکنواخت تاثیر نمی‌گذارد؛ به‌دلیل جاذبه زمین، برخی مناطق مانند سواحل آمریکای جنوبی بیشتر تحت تاثیر هستند.
۲. افزایش گرمایش جهانی
• یخ‌ها نور خورشید را بازتاب می‌دهند، ولی آب دریا آن را جذب می‌کند.
• به همین دلیل، قطب شمال چهار برابر سریع‌تر از میانگین جهانی در حال گرم شدن است.
• از دهه ۱۹۸۰، یخ‌های دریایی حدود ۱۴٪ از توانایی‌شان برای خنک‌سازی زمین را از دست داده‌اند.
۳. افزایش انتشار کربن
• یک‌سوم منطقه توندرای قطب شمال (شامل جنگل‌ها و باتلاق‌ها)، دیگر جاذب کربن نیستند، بلکه تولیدکننده دی‌اکسیدکربن شده‌اند.
• خاک‌های منجمد شمالی بیش از کل جو زمین کربن ذخیره دارند؛ آزادسازی این منابع تهدید بزرگی برای کنترل تغییرات اقلیمی است.
تأثیر بر کسب‌وکارها
ذوب یخ‌ها، در کنار خطرات، فرصت‌هایی جدید نیز ایجاد می‌کند:
• مسیرهای کشتیرانی جدید که مسافت و هزینه حمل‌ونقل را کاهش می‌دهند.
• مناطق ماهیگیری تازه با گونه‌هایی که به آب‌های خنک‌تر کوچ می‌کنند.
• دسترسی به منابع معدنی شامل نفت، گاز و مواد خام برای انرژی‌های تجدیدپذیر.
اما در عین حال، با عبور از مرز ۱.۵ درجه گرمایش زمین، خطرات اقلیمی شدیدتر و مکررتر می‌شوند که:
• زنجیره تامین کسب‌وکارها را مختل می‌کند.
• منجر به کاهش بهره‌وری و اختلال در عملیات می‌شود.
دانش ما درباره یخ، به‌ویژه یخ‌های دریایی قطب جنوب، هنوز ناقص است. تغییرات اقلیمی بسیاری از مدل‌ها و فرضیات قدیمی را زیر سوال برده‌اند و دانشمندان در حال رقابت برای پر کردن این خلأ دانشی هستند.
یافته‌های جدید از مغزه‌های یخی ممکن است پاسخی برای یکی از رمزآلودترین رخدادهای اقلیمی زمین در بازه ۹۰۰ هزار تا ۱.۲ میلیون سال پیش فراهم کنند—دوره‌ای که برخی معتقدند بشریت تا مرز انقراض پیش رفت.
اما این سوال باقی است: آیا پاسخ‌هایی که کشف می‌کنیم، به نفع ما خواهند بود؟
منبع: مجمع جهانی اقتصاد