پایگاه خبری فولاد ایران- هر سال، به مناسبت روز جهانی زن در ۸ مارس، نشریه اکونومیست شاخص سقف شیشه‌ای را منتشر می‌کند. این شاخص شرایط کاری زنان را در ۲۹ کشور عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) مقایسه می‌کند. شاخص بر اساس ده معیار از جمله مشارکت در نیروی کار، سطح حقوق، مرخصی والدین با حقوق و میزان حضور زنان در سیاست محاسبه می‌شود.
به گزارش فولاد ایران، طبق این شاخص سوئد در رتبه نخست قرار گرفت و به سلطه دوساله ایسلند پایان داد. کشورهای نوردیک همیشه در این شاخص عملکرد خوبی دارند، زیرا سیاست‌های آن‌ها از برابری جنسیتی و والدین شاغل حمایت می‌کند. در انتهای جدول، کره جنوبی که همیشه آخرین کشور در این رتبه‌بندی بود، یک پله صعود کرد و به مقام ۲۸ رسید، درحالی‌که ترکیه به قعر جدول سقوط کرد. نیوزیلند بیشترین پیشرفت را داشت و با هشت پله صعود به جایگاه پنجم رسید.
چه عواملی در این تغییرات نقش دارند؟
۱. آموزش
در سراسر OECD، زنان بیشتر از مردان از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند. در سال گذشته، ۴۵٪ از زنان مدرک دانشگاهی داشتند، در مقایسه با ۳۶.۹٪ از مردان—که نسبت به سال ۲۰۲۳ فاصله بیشتری ایجاد کرده است.
در یک دهه گذشته، حدود یک‌سوم از افرادی که در آزمونGMAT (آزمون ورودی MBA) شرکت کرده‌اند، زنان بوده‌اند. در سال ۲۰۲۴، این سهم کمی افزایش یافت و به ۳۶٪ رسید، که عمدتاً ناشی از افزایش مشارکت در فنلاند، استونی و نیوزیلند بود.
۲. نرخ مشارکت در نیروی کار
با وجود نرخ بالای فارغ‌التحصیلی، مشارکت زنان در نیروی کار همچنان کمتر از مردان است. طبق آخرین داده‌ها، ۶۶.۶٪ از زنان در سن کار، شاغل هستند، در مقایسه با ۸۱٪ از مردان. این نرخ به طور قابل توجهی در کشورهای مختلف متفاوت است:
• در ایسلند و سوئد، بیش از ۸۲٪ از زنان کار می‌کنند.
• در ایتالیا، تنها ۵۸٪ از زنان شاغل هستند.
این نرخ پایین مشارکت، پیشرفت شغلی زنان را محدود می‌کند و در نتیجه بر شکاف حقوقی جنسیتی تأثیر می‌گذارد.
۳. اختلاف دستمزد جنسیتی
در سراسر OECD، دستمزد متوسط زنان هنوز ۱۱.۴٪ کمتر از مردان است. در برخی کشورها، از جمله استرالیا و ژاپن، این شکاف در حال افزایش است.
۴. پیشرفت در کسب‌وکار و سیاست
• حضور زنان در هیئت‌مدیره شرکت‌ها از ۲۱٪ در سال ۲۰۱۶ به ۳۳٪ در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.
• در نیوزیلند، فرانسه و بریتانیا، تعداد زنان در هیئت‌مدیره‌ها تقریباً برابر با مردان شده است.
• در سوئد، لتونی و آمریکا، زنان تقریباً نیمی از موقعیت‌های مدیریتی را در اختیار دارند.
• بریتانیا نسبت به سال‌های گذشته در این شاخص عملکرد بهتری داشت و امتیاز کلی آن افزایش یافت.
حضور زنان در سیاست نیز در حال افزایش است:
• برای اولین بار، سهم زنان در پارلمان‌های کشورهای OECD از ۳۴٪ عبور کرد.
• در بریتانیا، ۴۳ نماینده زن جدید در انتخابات ژوئیه ۲۰۲۴ انتخاب شدند که سهم زنان در پارلمان را از ۳۵٪ به ۴۱٪ افزایش داد.
• در ژاپن، تنها ۱۶٪ از نمایندگان پارلمان زن هستند، اما این بالاترین میزان در تاریخ این کشور است.
۵. تأثیر فرزندآوری بر نیروی کار زنان
این معیارها تأثیر کمتری در رتبه‌بندی کلی دارند، زیرا همه زنان فرزند نمی‌اورند. اما از آنجا که مادران همچنان مسئولیت بیشتری در مراقبت از کودکان بر عهده دارند، مرخصی والدین و هزینه‌های مراقبت از کودک تأثیر زیادی بر مشارکت آن‌ها در نیروی کار دارد.
• آمریکا بدترین عملکرد را در این زمینه دارد.
o تنها کشور ثروتمند بدون مرخصی والدین اجباری در سطح ملی است.
o هزینه‌های مراقبت از کودک بیش از ۳۰٪ از متوسط حقوق را تشکیل می‌دهد.
o در نیوزیلند و سوئیس، این هزینه‌ها حتی بیشتر (۳۷٪ و ۴۹٪) است.
در مقابل، کشورهایی مانند مجارستان و اسلواکی سیاست‌های سخاوتمندانه‌تری دارند:
• مادران در مجارستان ۷۹ هفته و در اسلواکی ۶۹ هفته مرخصی با حقوق دارند.
مرخصی برای پدران نیز مهم است، زیرا مانع از تبعیض علیه زنان در استخدام می‌شود و به تقسیم مسئولیت‌های خانوادگی کمک می‌کند.
• ژاپن و کره جنوبی بیشترین میزان مرخصی پدری را در بین کشورهای OECD دارند.
• اما بسیاری از پدران جدید ترجیح می‌دهند از این مرخصی استفاده نکنند.
شاخص سقف شیشه‌ای تصویری کلی و نه کاملاً دقیق از نیروی کار ارائه می‌دهد، اما به ما نشان می‌دهد که چگونه کشورها در یک مجموعه ثابت از شاخص‌ها در طول زمان عملکرد داشته‌اند.
اگرچه زنان هنوز برای شکستن سقف شیشه‌ای تلاش می‌کنند، اما اکثر کشورها حداقل در مسیر بهبود قرار دارند.
منبع: اکونومیست