پایگاه خبری فولاد ایران- ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه که میزبان نشست این هفته بریکس بود، می خواست بی تفاوتی و سرپیچی خود از محکومیت بین المللی برای تهاجم خود به اوکراین را که 2 سال و نیم پیش آغاز شد، نشان دهد و حمایتی را که از کشورهای دیگر دریافت می کند برجسته کند.
این به هدف بلندمدت او یعنی ایجاد جهانی چندقطبی مرتبط است که از کشورهایی مانند روسیه در برابر فشارهای تحمیل شده توسط ایالات متحده برای انطباق با رفتارهای ترجیحی خود محافظت می کند. نزدیک به دوجین سران کشورهایی که این هفته در کازان به پوتین پیوستند، همگی در ترجیح او برای آن جهان چندقطبی یا حداقل جهانی که واشنگتن در آن قدرت کمتری دارد، اشتراک نظر دارند. آنها کمتر متقاعد شده اند که آمادگی او برای ترسیم مجدد مرزهای بین المللی یک دلیل عادلانه است.
پوتین میزبان اجلاس بریکس است، گروهی که در ابتدا شامل برزیل، روسیه، هند و چین بود که بعد آفریقای جنوبی را اضافه کرد و اخیرا با عضویت مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی گسترش یافت. این اتحاد در حال حاضر 45 درصد از جمعیت جهان و 35 درصد از اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد و کشورهای دیگر نیز علاقه مند به پیوستن به آن هستند.
به گزارش فولاد ایران، بریکس در ابتدا به عنوان گروهی از کشورها با پتانسیل اقتصادی ناشناخته تعریف شد، امروزه ویژگی بارز آن احساس مشترک نارضایتی از ساختار فعلی و توزیع قدرت جهانی است. به بیان ساده، این دولت‌ها احساس می‌کنند که نفوذ، جایگاه یا احترامی که احساس می‌کنند شایسته آن هستند را ندارند.
حضور بسیاری از رهبران جهان در اجلاس آن نشان می دهد که رئیس جمهور روسیه منزوی نیست و از حمایت بین المللی قابل توجهی برخوردار است. پوتین در نشست سال گذشته بریکس در آفریقای جنوبی شرکت نکرد زیرا دادگاه کیفری بین‌المللی پس از حمله به اوکراین حکم بازداشت او را صادر کرده بود. این مانع از میزبانی بزرگترین رویداد دیپلماتیک در روسیه پس از آن حمله نشد.
با این وجود، سایه درگیری اوکراین طولانی است. کازان، محل برگزاری اجلاس، حدود 1000 کیلومتر از مرز اوکراین فاصله دارد و این منطقه هدف حملات پهپادی کیف قرار گرفته، اما تدابیر امنیتی شدید بود.
همانطور که انتظار می رفت، جنگ در اوکراین به سرعت به موضوع اصلی بحث در اجلاس تبدیل شد. نارندرا مودی، نخست وزیر هند، که با حفظ اعتماد غرب و روسیه، یک اقدام متعادل کننده دشوار انجام داده است، خدمات خود را به عنوان میانجی ارائه کرده و از هر دو طرف خواسته است تا به راه حلی مسالمت آمیز برای درگیری دست یابند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز در این مراسم حضور داشت. وی در دیدار دوجانبه با پوتین "مواضع شناخته شده" را در مورد جنگ تایید کرد و "شرایط صلح عادلانه" را مطرح کرد.
«صلح عادلانه» در ذهن پوتین و نزدیکترین متحدانش، چیزی است که به نگرانی های روسیه اهمیت بیشتری می دهد. به بیان ساده، پوتین مانند دیگر رهبران بریکس خواستار آن است که در صورت بروز مسائل منطقه ای، منافع ملی او غالب شود. او نظم بین المللی مبتنی بر حاکمیت قانون را که در آن همه ملت ها برابر هستند، ناعادلانه می داند.
پوتین از "ارزش های مشترک، دیدگاه مشترک توسعه و مهمتر از همه، اصل در نظر گرفتن منافع یکدیگر" صحبت می کند. اینها سخنان شیرینی هستند، اما نگرانی واقعی او قدرت ایالات متحده، نظم جهانی که ایجاد کرده و روشی است که جاه طلبی های روسیه - یا دولت های همفکرشان - را بررسی می کند. برای پوتین، این "استعمار کلاسیک" است که هژمونی ایالات متحده را ترویج می کند.
نزدیک ترین و مهم ترین شریک پوتین در این تلاش، شی جین پینگ، رهبر چین است. شی نیز علیه قدرت ایالات متحده و توانایی نظم جهانی مورد حمایت واشنگتن برای خنثی کردن طرح های چینی مخالفت می کند. چین همچنین از جهانی چند قطبی حمایت می کند که به کشورش خودمختاری و اقتدار بیشتری می دهد. چین سخنان پوتین را برای "احترام متقابل به منافع اصلی" کمی تغییر داده است.
شی و پوتین در فوریه 2022، درست قبل از حمله روسیه به اوکراین، "یک شراکت بدون محدودیت" را اعلام کردند که از آن زمان عمیق تر شده است. شی جین پینگ در نشست دوجانبه خود در حاشیه نشست این هفته بریکس، روابط "عمیق" با روسیه را که پایه و اساس "ثبات" جهانی است ستایش کرد و متعهد شد که آنها را همچنان بیشتر تقویت کند. پوتین به نوبه خود روابط دوجانبه را "الگویی از چگونگی همکاری بین دو کشور در دنیای مدرن" خواند.
در پایان جلسه، این گروه بیانیه کازان را منتشر کرد که یک سند 43 صفحه ای و 134 ماده ای است که تمرکز و هدف بریکس را روشن می کند و پس از فراخوان های سرسری و اجباری برای حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه در اوکراین و توقف فوری خصومت ها در خاورمیانه، بر مکانیسم هایی متمرکز شد که هژمونی غرب را محدود یا مسدود می کرد.
بیانیه کازان به دولت ها اجازه می دهد تا پیرامون سوئیفت، شبکه مالی بین المللی غربی که ابزار واقعی قدرت ایالات متحده است، کار کنند. این بیانیه همچنین اعضا را تشویق کرد تا از ارزهای محلی در معاملات مالی خود برای کاهش نفوذ ایالات متحده استفاده کنند.
علاوه بر این، در این بیانیه دولت ها از تحریم‌های یکجانبه اعمال‌شده توسط ایالات متحده با اتهام آسیب رساندن به فقیرترین مردم در ایالت‌های هدف انتقاد کرده و خواستار حذف آنها شدند.
این بیانیه همچنین خواستار مبادله غلات بین اعضای بریکس شد تا به رسمیت شناخته شود که کشورهای عضو "بزرگترین تولیدکنندگان غلات، حبوبات و دانه های روغنی در جهان هستند." این می تواند بعداً به سایر کالاهای اصلی مانند نفت، گاز و فلزات گسترش یابد. پوتین گفت که این امر "بازارهای ملی را در برابر مداخلات منفی خارجی، سفته بازی و تلاش برای ایجاد کمبود مواد غذایی محافظت می کند."
اعلامیه کازان همچنین خواستار مطالعات سایر ابتکارات روسیه مانند BRICS Clear، سیستم سپرده گذاری و تسویه معاملات اوراق بهادار و یک شرکت بیمه ای مشترک شد.
در حالی که تمایل مشترک همه اعضای بریکس برای کاهش قدرت ایالات متحده وجود دارد، اما تمایلی به پذیرش فرمول‌های افراطی‌تری که پوتین و برخی رهبران دیگر پیشنهاد می‌کنند وجود ندارد. این کشورها به دنبال همکاری در درون گروه برای اصلاح حکمرانی جهانی هستند، اما این با دعوت به رویارویی با غرب برابر نیست.
این یک شکاف مهم بین کشورهای عضو بریکس است و با گسترش بریکس شکافی بزرگتر می شود. در حالی که عضویت بیشتر در تئوری به گروه قدرت و نفوذ بیشتری می‌دهد، اتحاد را نیز تضعیف می‌کند. توافق گسترده در مورد برخی از اهداف نمی تواند بر واگرایی ایجاد شده توسط منافع اساسا متفاوت در موضوعات خاص غلبه کند. این تنش حتی در «مشارکت بدون محدودیت» چین و روسیه نیز مشهود است.
تمایل بریکس برای اصلاح حکومت جهانی قابل درک و موجه است. مؤسسات بین المللی از زمان تأسیس، همگام با تغییرات جهان نبوده اند. اگر نگرانی هایی در مورد BRICS وجود دارد، بهترین راه برای رسیدگی به آنها اجرای اصلاحات نهادی مورد نیاز است، که این گروه را تنها با گلایه های تلخی که اصول واقعی آن را آشکار می کند باقی می گذارد: توانمندسازی مستبدان برای انجام هر کاری که می خواهند.
منبع: Japan Times