پایگاه خبری فولاد ایران- اصطلاح "تعرفه" در جدیدترین گزارش چشم‌انداز اقتصاددانان ارشد مجمع جهانی اقتصاد ۲۳ بار تکرار شده است و دلیل خوبی هم دارد.
تعجبی ندارد که اقتصاددانانی که برای تحلیل و تفسیر اقتصاد جهانی حقوق می‌گیرند، به این مالیات‌ها بر کالاهای خارجی توجه ویژه‌ای داشته باشند. دامنه مجازات‌گونه تعرفه‌هایی که توسط دولت جدید ایالات متحده در نظر گرفته شده، به‌عنوان یک فاجعه قریب‌الوقوع توصیف شده که می‌تواند وضعیت ژئوپلیتیکی ناپایدار را بدتر کند.
به گزارش فولاد ایران، بسیاری از اقتصاددانان نسبت به تعرفه‌ها بدبین هستند، به‌ویژه در زمان‌هایی که تورم بالا وجود دارد، مشکلی که می‌تواند نظم اجتماعی را مختل کرده و بر انتخابات تأثیر بگذارد.
دلیل آن ساده است. وقتی کشورها تعرفه اعمال می‌کنند، شرکت‌ها معمولاً هزینه اضافی واردات را به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کنند. این موضوع نه تنها قیمت کالاهای موجود در فروشگاه‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه هزینه قطعاتی که شرکت‌های داخلی برای تولید محصولات صادراتی خود نیاز دارند را نیز بالا می‌برد.
یک نکته دیگر درباره تعرفه‌ها این است که معمولاً کشورها در برابر آنها واکنش متقابل نشان می‌دهند. در نتیجه، استفاده از این ابزار کهنه در اقتصادهای جهانی‌شده قرن ۲۱ ممکن است تناسب چندانی نداشته باشد.
لری سامرز، اقتصاددان و وزیر سابق خزانه‌داری آمریکا، در یک پنل در داووس گفت: "اقتصاددانان معمولاً در مورد بسیاری از مسائل اختلاف‌نظر دارند، اما چیزی که تقریباً همه بر سر آن توافق دارند این است که اعمال گسترده و بلندمدت تعرفه‌ها، احتمالاً تأثیر اقتصادی مثبتی نخواهد داشت."
با وجود این‌که بسیاری از اقتصاددانان درباره مضرات تعرفه‌ها هشدار می‌دهند، این سؤال مطرح می‌شود که چرا همچنان برای سیاستمداران جذاب هستند؟ آیا اصلاً استفاده از آنها توجیهی دارد؟
اگر به‌صورت هدفمند و محدود اعمال شوند، تعرفه‌ها می‌توانند در حمایت از صنایع داخلی و حفظ مشاغل مؤثر باشند. همچنین می‌توانند اثرات ناشی از ورود کالاهای ارزان خارجی که برای ضربه زدن به تولیدکنندگان داخلی وارد بازار می‌شوند را اصلاح کنند. علاوه بر این، برخی دولت‌ها از تعرفه‌ها برای حمایت از بخش‌هایی از اقتصاد که برای ثبات و امنیت کشور حیاتی هستند، استفاده می‌کنند. در کوتاه‌مدت نیز، تعرفه‌ها می‌توانند منبع قابل‌توجهی برای درآمد دولت باشند.
قدمت هزاران ساله تعرفه‌ها
تعرفه‌ها قدمتی هزاران ساله دارند. شهر باستانی تدمر (پالمیرا) در سوریه، رژیم تعرفه‌ای خود را در سال ۱۳۷ میلادی روی یک کتیبه سنگ آهک ثبت کرد. این تعرفه‌ها بر کالاهایی مانند برده و عطر اعمال می‌شدند. این کتیبه سنگی امروزه در یک موزه در روسیه نگهداری می‌شود.
در سال ۱۴۵۳، امپراتوری عثمانی پس از فتح قسطنطنیه، بر بسیاری از کالاهایی که از این شهر عبور می‌کردند، تعرفه وضع کرد. این اقدام باعث شد که کاوشگران به دنبال مسیرهای دریایی جدید بگردند.
چند قرن بعد، یکی از وزرای فرانسه بر کالاهای انگلیسی و هلندی تعرفه‌هایی اعمال کرد که گاهی تا ۱۰۰٪ می‌رسید—در مقایسه با حداکثر نرخ ۶۰٪ که برای تعرفه‌های جدید آمریکا پیشنهاد شده، این رقم بسیار چشمگیر بود. برخی مورخان معتقدند که این سیاست‌های حمایتی یکی از عوامل بروز جنگی بی‌نتیجه برای فرانسه بود. این سیاست‌ها آن‌قدر تأثیرگذار بودند که اکنون با نام "کلبریسم" (Colbertism) شناخته می‌شوند.
در قرن ۱۹، ایالات متحده به‌طور گسترده از تعرفه‌ها برای حمایت از صنایع داخلی خود استفاده کرد. نقش این سیاست‌ها در رشد اقتصادی آمریکا همچنان محل بحث است، اما یک واقعیت تقریباً پذیرفته‌شده این است که اقتصاد به‌شدت حمایت‌گرایانه آن زمان منجر به تمرکز ثروت و افزایش نابرابری شد.
تأثیر تعرفه‌ها بر خانوارهای کم‌درآمد
اقتصاددانان بر یک واقعیت دیگر نیز تأکید دارند: تعرفه‌ها معمولاً بیشترین فشار را بر خانوارهای فقیر وارد می‌کنند.
به‌عنوان مثال، اعمال تعرفه بر فلزات می‌تواند به نفع جوامعی باشد که به کارخانه‌های آلومینیوم داخلی متکی هستند. اما در عین حال، می‌تواند به مناطقی که وابسته به تولید و صادرات کالاهایی با قطعات وارداتی هستند، آسیب برساند، مانند صنعت خودروسازی. و این پیش از آن است که سایر کشورها با اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه پاسخ دهند.
به هر حال، در زمانی که همکاری‌های بین‌المللی بیش از هر زمان دیگری کمیاب به نظر می‌رسد، حرکت به سمت سیاست‌های تجاری انزواطلبانه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد.
منبع: مجمع جهانی اقتصاد