پایگاه خبری فولاد ایران- با پایان یافتن شمارش معکوس برای یک سال پر فراز و نشیب و تنها سه هفته تا بازگشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب، رهبر آینده ایالات متحده قرار است وارث مجموعه ای از درگیری های بی پایان در خارج از کشور شود که وعده شب انتخابات وی برای متوقف کردن جنگ ها را به چالش خواهد کشید.
به گزارش فولاد ایران، ترامپ با وعده دوره مسالمت‌آمیزتری نسبت به جانشین خود، رئیس‌جمهور جو بایدن، تمایل خود را برای کاهش دخالت ایالات متحده در مناقشات خارجی، به‌ویژه آن‌هایی که خطر مداخله ایالات متحده را بیشتر از ارزش آنها می‌داند، ابراز کرده است. اما با توجه به پتانسیل این که برخی از بی ثبات ترین این درگیری های جاری به طور مستقیم بر منافع ایالات متحده تأثیر بگذارند در زمانی که این کشور درگیر رقابت قدرت های بزرگ جهانی مانند چین و روسیه است، تلاش دولت ترامپ برای اصلاح سیاست خارجی به منظور "بزرگ کردن دوباره آمریکا" در صحنه جهانی، از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود.
جنگی که با حمله به رهبری جنبش حماس فلسطینی علیه اسرائیل در 7 اکتبر 2023 آغاز شد، در سراسر خاورمیانه گسترش یافته است. این یکی از پیچیده ترین و بی ثبات ترین درگیری هایی است که ترامپ احتمالا با آن مواجه خواهد شد.
ترامپ، متحد سنتی نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، آشکارا هشدار داده است که حدود 100 گروگانی که هنوز در نوار غزه توسط حماس نگهداری می‌شوند، باید قبل از مراسم تحلیف او آزاد شوند، در غیر این صورت خاورمیانه بهای آن را پرداخت خواهد کرد.
با وجود برخی پیشرفت‌های آشکار در مذاکرات آتش‌بس اسرائیل و حماس، آتش‌بس 60 روزه بین اسرائیل و جنبش حزب‌الله لبنان که قرار است چند روز پس از دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ به پایان برسد، هنوز درگیری در غزه ادامه دارد.
جنگ روسیه و اوکراین
مانند جنگی که خاورمیانه را فراگرفته است، درگیری خونین بین روسیه و اوکراین که به زودی به مرز سه ساله خود نزدیک می شود، این پتانسیل را دارد که توازن قدرت منطقه ای و حتی جهانی را بر هم بزند. مرگبارترین درگیری اروپا از زمان جنگ جهانی دوم نیز یکی از مهم ترین شکاف ها در سیاست خارجی ایالات متحده در مورد رویکردهای اعلام شده توسط بایدن و ترامپ است.
بایدن یک استراتژی ثابت و در عین حال پرهزینه را در حمایت از پیروزی بی قید و شرط اوکراین اتخاذ کرده است. در همین حال، روسیه به آرامی اما پیوسته با اهداف حداکثری خود در میدان نبرد پیشروی کرده است و به دنبال درخواست به رسمیت شناختن بین‌المللی برای الحاق مورد مناقشه خود به بخش‌های وسیعی از خاک اوکراین، است.
ترامپ، یکی از طرفداران قدیمی روابط بهتر آمریکا و روسیه، حمایت خود را از راه حل دیپلماتیک سریع اعلام کرده است که ادعا می کند می تواند ظرف 24 ساعت پس از تحلیف او به دست آید، اگرچه او هنوز هیچ طرح رسمی برای طرح خود منتشر نکرده است.
نه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و نه ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، علناً تمایلی به تزلزل از مواضع خود نشان نداده اند. در عوض، آنها به طور جداگانه ابراز امیدواری کرده اند که ترامپ، که اغلب به داشتن روابط خوب با هر دو رهبر افتخار می کند، با دیدگاه های مربوطه آنها هماهنگی بیشتری داشته باشد.
در همین حال، متحدان اروپایی که عمدتاً تحت دکترین بایدن متحد شده‌اند، احتمالاً در صورت تصمیم ترامپ برای پایان دادن به توافق، با سؤالات سختی در مورد آینده حمایت از اوکراین روبرو خواهند شد.
جنگ داخلی سوریه
سقوط اسد شاید مهم ترین چرخش در جنگ داخلی سوریه بود. پس از نیم قرن حکومت خانواده اسد، امروز شاخه سابق القاعده بر سوریه حکمرانی می کند که که رهبر آن ابومحمد الجولانی اکنون با نام اصلی خود احمد الشراع شناخته می شود. در حالی که جولانی رسماً ارتباط خود با ایدئولوژی های جهادی افراطی را لغو کرده است، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) تحت حمایت ایالات متحده، یک جناح تحت رهبری کردها که کنترل نزدیک به یک سوم کشور را در دست دارد، نسبت به نیات رهبر جدید ابراز تردید کرده است.
ترامپ از نقش غالب آنکارا در پیروزی شورشیان ابراز خوشحالی کرده و خاطرنشان کرد که «ترکیه کلید سوریه را در دست خواهد داشت». در حالی که وقایع در زمان واقعی رخ می دهند، او استدلال می کند که "ایالات متحده نباید کاری با آن داشته باشد".
جنگ داخلی میانمار
در حالی که به نظر می‌رسید وقایع سوریه جهان را غافلگیر کرده است، یک تغییر عظیم دیگر در جنگ داخلی طولانی‌تری که در سرتاسر جهان در حال وقوع است رخ می‌دهد. ائتلاف شورشی موسوم به دولت وحدت ملی و ائتلافی از شبه‌نظامیان قومی، مناطق زیادی از جمله شهرهای استراتژیک را از حکومت نظامی تاتمادو حاکم میانمار که از چین و روسیه کمک‌های نظامی دریافت کرده است، تصرف کرده‌اند.
میانمار، که قبلاً برمه نام داشت، از زمان اولین کسب استقلال در سال 1948، از نظر فنی در جنگ داخلی قرار داشت و به یکی از چندین مستعمره سابق بریتانیا تبدیل شد که به سرعت درگیر جنگ های مسلحانه شد که همچنان عواقب جدی جهانی دارد. خشونت در میانمار عمدتاً توسط جنبش‌های ملی‌گرای قومی رقیب و قیام‌های سیاسی تقویت شده است.
نیروهای شورشی مدافع خلق توسط مخالفان کودتا برای به چالش کشیدن حکومت تاتمادو تأسیس شد. تعدادی از سازمان‌های مسلح قومی مانند ارتش آراکان، ارتش استقلال کاچین و ارتش آزادیبخش ملی کارن نیز حملات ضد دولتی را در مناطق تحت کنترل عملی خود آغاز کرده‌اند و ارتش را در موقعیت دشوارتری قرار داده‌اند.
در همین حال، قدرتمندترین بازیگر غیردولتی کشور، ارتش ایالتی متحد وا، متحد نزدیک پکن، تا حد زیادی در حاشیه است. با این حال، چین نسبت به خطر گسترش درگیری ها محتاط است، نگرانی که سایر همسایگان دارای سهام در میانمار از جمله بنگلادش، هند و تایلند نیز ابراز شده اند.
در حالی که ایالات متحده بیشتر نقش خود را در درگیری به اعمال تحریم ها بر تاتمادو و ارائه کمک های بشردوستانه به غیرنظامیان آسیب دیده محدود کرده است. با این حال، بی ثباتی بیشتر می تواند کشش قدرت های بزرگ را به رقابت بر سر آسیای جنوب شرقی تشدید کند.
جنگ داخلی سودان
سودان نمونه دیگری از کشوری است که در آن گذار اخیر به حکومت دموکراتیک با تسلط نظامی و درگیری داخلی به هم خورد. دو سال پس از سقوط عمر البشیر، رئیس جمهور دیرینه، نیروهای مسلح سودان به رهبری عبدالفتاح البرهان، در سال 2021 دولت غیرنظامی کوتاه مدت را سرنگون کردند، اما با شورش سال 2023 توسط نیروهای پشتیبانی سریع به رهبری محمد حمدان داگالو، معروف به همدی، روبرو شدند.
این کشور بزرگ عرب زبان شمال شرق آفریقا از آن زمان در خشونت بین متحدان سابق غرق شده است و حتی پایتخت آن خارطوم نیز میان آنها تقسیم شده است. هر دو طرف به نقض حقوق بشر متهم شده‌اند و نبردهای سراسری منجر به بزرگ‌ترین بحران پناهجویان در جهان امروز شده است که همراه با تشدید قحطی شرایط را پیچیده تر می‌کند.
جنگ داخلی سودان همواره موضوعی برای دخالت های بین المللی بوده. قبل از شروع جنگ داخلی، ایالات متحده به تدریج تحریم های طولانی مدت اعمال شده علیه سودان در دوران حکومت بشیر را لغو می کرد. در سال 2020، ترامپ این کشور را از فهرست کشورهای حامی تروریسم حذف کرد، زیرا سودان با عادی سازی روابط با اسرائیل به عنوان بخشی از توافقنامه ابراهیم موافقت کرد. حال بازگشت نزاع به سودان مجددا برای ترامپ چالش هایی را دربر خواهد داشت.
درگیری شاخ آفریقا
با ادامه جنگ داخلی در سودان، کشور همسایه اتیوپی نیز از درگیری های داخلی خشونت آمیز ناشی از درگیری های همزمان دولت با جنبش های مختلف شبه نظامی قومی مانند جنبش فانو در منطقه آمهارا رنج می برد. آتش بس با گروه های دیگر مانند جبهه آزادیبخش خلق تیگری و جبهه آزادیبخش ملی اوگادن با افزایش تنش ها نیز به چالش کشیده شده است.
همچنین در نتیجه اصطکاک‌های منطقه‌ای، توافق‌نامه‌های صلح اتیوپی با اریتره و سومالی که سربازان اتیوپی را به انجام یک حمله مرزی مرگبار علیه نیروهای سومالی در اوایل ماه جاری متهم می‌کردند، با مشکل مواجه شده اند.
در همین حال، مصر در ماه سپتامبر یک پیمان دفاعی با سومالی امضا کرد که طبق گزارش ها شامل استقرار 10000 سرباز مصری در این کشور شرق آفریقا می شد. قاهره همچنان درگیر مناقشه خود با آدیس آبابا بر سر تصمیم اتیوپی برای ساختن سدی عظیم در امتداد رودخانه نیل است.
ترامپ در دوره قبلی ریاست جمهوری خود از اتیوپی به دلیل پروژه سدسازی این کشور که در سال 2011 آغاز شد انتقاد کرد و نگرانی های مصر را تکرار کرد. در مورد سومالی، او دستور خروج نیروهای آمریکایی را صادر کرد که در عملیات علیه گروه قدرتمند الشباب متحد القاعده و شاخه محلی گروه شبه نظامی دولت اسلامی (داعش) شرکت داشتند.
تشدید شورش ها و خطر شروع یک جنگ بین دولتی دیگر در شاخ آفریقا می تواند تهدیدی برای ایجاد بحران دیگری در منطقه ای باشد که از قبل با جنگ داخلی سودان و حملات انصارالله یمن به کشتی های تجاری در دریای سرخ در راستای جنگ غزه همراه شده است.
شورش افغانستان و پاکستان
در حالی که ایالات متحده رسما طولانی ترین جنگ خود را در افغانستان در اوت 2021 پایان داد، خروجی که به دستور ترامپ و تحت نظارت بایدن انجام شد، بازگشت طالبان به قدرت پس از دو دهه بود. این امر با افزایش فعالیت شورشیان اسلام گرا همراه بود که اثرات آن فراتر از مرزهای کشور است. پاکستان به ویژه شاهد افزایش شدید حملات شبه نظامیان بوده آنهم در زمانی که این کشور از قبل با مشکلات اقتصادی و سیاسی جدی و همچنین با تنش های طولانی با هند مواجه بود.
از جمله گروه‌هایی که از بی ثباتی و ناآرامی‌های منطقه، سوء استفاده کرده اند، شاخه خراسانی داعش یا داعش ISKP است. این گروه علاوه بر انجام حملات در افغانستان و پاکستان، دامنه و عملیات بین المللی خود را گسترش داده است و مسئولیت دو مورد از مرگبارترین حملات در ایران و روسیه در اوایل سال جاری را بر عهده گرفت و همچنین سیل تهدیدات را متوجه غرب کرد.
اگرچه به نظر می رسد که این گروه کنترل کمی بر قلمروهای افغانستان دارد، اما داعش-K یک حضور پیچیده در رسانه های آنلاین ایجاد کرده است، از جمله مجلات چند زبانه که اقدامات خشونت آمیز را تبلیغ می کنند، در مورد رویدادهای جهان اظهار نظر می کنند و از طریق شبکه های بلاک چین رمزگذاری شده، درخواست کمک مالی می دهد. این گروه به ویژه به دنبال جذب مسلمانان در آسیای مرکزی بوده است و نگرانی هایی را در چین برانگیخته، کشوری که اتباع آن قبلاً توسط شبه نظامیان در پاکستان هدف حمله قرار گرفته اند.
اکنون، گروه اسلامگرای دیگری موسوم به حزب اسلامی ترکستان، متشکل از اویغورهای قومی که به دنبال ایجاد یک "ترکستان شرقی" جدایی طلب در استان سین کیانگ در شمال غربی چین هستند، پس از حمایت از پیروزی طالبان بر دولت افغانستان در سه سال پیش، در میان جناح های شورشی در سوریه به پیروزی رسیده است.
ترامپ که پیشتر سازمان پیشین این گروه یعنی جنبش اسلامی ترکستان شرقی را از فهرست گروه های تروریستی حذف کرده و به شکست داعش در کوتاهترین زمان افتخار کرده بود، مرتباً بایدن را به سوء مدیریت در خروج ایالات متحده از افغانستان مقصر می داند. اما اگر گروه‌های مختلف شبه‌نظامی فعال در منطقه همچنان قدرت بگیرند، ترامپ ممکن است مجبور شود بار دیگر درگیر مناقشاتی شود که وعده پایان دادن به آنها را داده بود.
شورش ساحل آفریقا
داعش علاوه بر تجدید فعالیت در افغانستان، توانسته در بسیاری از مناطق آفریقا رشد کند. شورش‌هایی که با کمک وابستگان به داعش، القاعده و دیگر جنبش‌های شورشی دیگر در منطقه پهناور ساحل جریان دارد، در حال تغییرات روابط ژئوپلیتیکی این منطقه هستند.
پس از یک سری کودتا از سال 2021 تا 2023، دولت های نظامی جدیدی در کشورهای همسایه بورکینافاسو، مالی و نیجر سال گذشته کنفدراسیونی جدید به نام اتحاد ایالات ساحل تأسیس کردند. این بلوک برای هماهنگی در تلاش های مشترک ضد تروریسم و همچنین تقویت تلاش های متقابل برای قطع روابط با فرانسه و دیگر قدرت های غربی که آنها را به دنبال کردن سیاست های نواستعماری متهم می کنند، سازماندهی شد.
این تغییرات منطقه را در آستانه یک جنگ بزرگتر در سال 2023 قرار داد زیرا جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا به رهبری نیجریه (ECOWAS) اولتیماتومی را به حکومت نظامی حاکم نیجر صادر کرد. در حالی که تهدید مداخله مسلحانه در نهایت فروکش کرد، فروپاشی روابط بین سه کشور ساحل و غرب با حضور گسترده روسیه در منطقه همراه شد.
اقدامات مسکو در پی روند گسترده تری است که در کشورهای بحران زده آفریقایی ازجمله جمهوری دموکراتیک کنگو و موزامبیک دیده می شود. این کشورها که از عدم پیشرفت در کمک های امنیتی ارائه شده توسط قدرت های اروپایی و سازمان ملل ناامید شده اند، در عوض به روسیه روی آورده اند.
با سرمایه گذاری هنگفت چین و روسیه در آفریقا، ایالات متحده مدت هاست که برای یافتن جای پای استراتژیک خود در این قاره فراتر از مشارکت های امنیتی، تلاش کرده است، که به نظر می رسد برخی از آنها در میان روندهای ژئوپلیتیک فعلی و معاملات تجاری رو به زوال هستند.
خشونت گروهی هائیتی
در نزدیکی سواحل ایالات متحده، بحرانی در کشور هائیتی در دریای کارائیب در حال گسترش است، جایی که باندهای قدرتمند بخش هایی از پورتو پرنس پایتخت را در سال 2020 تصرف کردند و از آن زمان حملات خود را به پلیس، روزنامه نگاران و غیرنظامیان افزایش داده اند. ترور رئیس جمهور جوونل مویس در سال 2021 و استعفای آریل هنری، نخست وزیر در فوریه سال جاری، آشفتگی سیاسی را در کشوری که اکنون توسط شورای انتقالی رهبری می شود، عمیق تر کرده است.
ایتعفای هنری در بحبوحه فشارهای دو ائتلاف بزرگ باند معروف به نیروهای انقلابی خانواده G9 و متحدان و G-Pep صورت گرفت که امسال رقابت خود را برای هماهنگی بیشتر در عملیات‌ها کنار گذاشتند. این دو بلوک فراتر از باندهای خیابانی عمل کرده و قدرت نظامی و سیاسی از خود به نمایش گذاشته اند و در عین حال متهم به نقض گسترده حقوق بشر هستند.
همانطور که در مورد افغانستان، سومالی و سودان نیز دیده می شود، نگرانی اصلی ترامپ در مورد هائیتی، که وی از آن به عنوان "دولت شکست خورده" یاد کرده است، در مورد هجوم مهاجران به ایالات متحده بوده است. ترامپ مکرراً دیدگاه‌های تحقیر آمیزی را نسبت به جامعه هائیتی ابراز کرده است که با واکنش شدید فعالان مواجه شده است، برخی از آنها اشاره کرده‌اند که اکثریت قاطع سلاح‌های گرم که توسط باندها در هائیتی استفاده می‌شود از ایالات متحده است.
این درگیری ها قبلاً اختلالات مرزی ایجاد کرده است. ازجمله حادثه ای که در آن به یک پرواز مسافربری شلیک شد که باعث شد خطوط هوایی بزرگ ایالات متحده خدمات خود را به هائیتی تعلیق کنند. تجارت افسارگسیخته مواد مخدر نیز با وجود تحریم های ایالات متحده بر قاچاقچیان و گشت زنی منظم کشتی های جنگی ایالات متحده در دریای کارائیب همچنان به رونق خود ادامه می دهد.
خشونت کارتل مکزیک
وقتی صحبت از موضوع مهاجرت غیرقانونی می شود، سنگ بنای کمپین ترامپ به میان می آید. هیچ موضوعی بیشتر از مرز جنوبی مطرح نشده است. ترامپ علاوه بر وعده اخراج دسته جمعی مهاجران غیرقانونی، تا آنجا پیش رفته است که گفته است قطعا اقدام نظامی آمریکا علیه کارتل های قدرتمند مواد مخدر در مکزیک را در نظر خواهد گرفت.
در حالی که مکزیک برای سیاست‌های تندرو مهاجرت و تجاری که دولت جدید ترامپ وعده داده شده آماده می‌شود، همسایه جنوبی آمریکا نیز با موج تازه‌ای از خشونت که ریشه در جنگ قدرت در غالب‌ترین سازمان جنایی فراملی خود، یعنی کارتل سینالوآ، دارد، دست و پنجه نرم می‌کند. اعتقاد بر این است که جنگ داخلی مجازی با دستگیری دو رهبر ارشد، خواکین گوزمان لوپز و اسماعیل "ال مایو" زامبادا توسط مقامات ایالات متحده در ماه ژوئیه آغاز شده است.
دیگر گروه‌های برجسته مانند Jalisco New Generation، Gulf Cartel و Los Zetas نیز علیرغم تاکتیک‌های سنگین‌تری که طبق گزارش‌ها در زمان رئیس‌جمهور منتخب مکزیک کلودیا شینبام دنبال می‌شد، همچنان فعال هستند.
در واشنگتن، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان مدت‌هاست برای یافتن راه‌حل قابل قبول در اصلاحات مهاجرت تلاش می‌کنند. این چالش به ویژه با مشکلات داخلی که نه تنها مکزیک بلکه مثلث داخلی امریکای لاتین شامل السالوادور، گواتمالا و هندوراس و همچنین افزایش خشونت در کلمبیا و دیگر کشورهای آمریکای لاتین، را درگیر کرده، پیچیده تر شده. این مسئله همچنان باعث می‌شود تعداد زیادی از پناهجویان، علیرغم خطرات ذاتی، سفرهای طاقت‌فرسایی را به سمت ایالات متحده آغاز کنند.
با احتمال اجرای اقدامات تهاجمی تر توسط ترامپ در اوایل دوره دوم خود، تأثیر این سیاست ها بر ارقام خالص مهاجرت، فشار بر منابع فدرال و تأثیر آن بر اقتصاد از جمله معیارهای کلیدی برای تعیین موفقیت سیاست های دولت بعدی خواهد بود.
منبع: نیوزویک