پایگاه خبری فولاد ایران- چشم انداز مالی جهانی دستخوش تحولی ظریف و در عین حال قابل توجه است. در مرکز این تغییر مفهوم «دلارزدایی» است – کاهش تدریجی سلطه دلار آمریکا در تجارت و امور مالی بین‌المللی. در حالی که این فرآیند سال‌ها در حال جوشیدن بوده است، اخیراً به دلیل استفاده فزاینده چین از واحد پول خود، یوان، برای معاملات برون مرزی، شتاب بیشتری یافته است.
به گزارش فولاد ایران، این دور شدن از دلار اگرچه تدریجی است، اما این پتانسیل را دارد که نظم اقتصادی جهانی را تغییر دهد. یک جهان کمتر دلار محور می تواند به معنای توزیع مجدد قدرت، نفوذ و اهرم اقتصادی باشد. همچنین می تواند منجر به افزایش نوسانات و عدم اطمینان در بازارهای مالی شود. از آنجایی که چین به قدرت اقتصادی خود ادامه می دهد، افزایش یوان نشان دهنده چالش مهمی برای نظم مستقر است.
در این مقاله، ما به عواملی که منجر به تلاش‌های دلارزدایی چین می‌شوند، تأثیر آن بر چشم‌انداز ارز جهانی، و پیامدهای بالقوه برای آینده تجارت و مالی بین‌المللی می‌پردازیم. ما افزایش یوان، ملاحظات استراتژیک پشت اقدامات چین، و چالش ها و فرصت های پیش رو را بررسی خواهیم کرد.
دلارزدایی از معاملات فرامرزی چین
از نظر تاریخی، چین، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، برای تجارت بین‌المللی و معاملات مالی خود به شدت به دلار آمریکا متکی بوده است. با این حال، این وابستگی در سال های اخیر کاهش یافته است زیرا چین به طور فعال استفاده از پول خود را ترویج می کند.
در سال 2010، کمتر از 1 درصد از پرداخت های برون مرزی چین به یوان تسویه شد، در حالی که رقم خیره کننده 83 درصد به دلار آمریکا بود. به سرعت به مارس 2023 رسیدیم و یک لحظه مهم رخ داد: یوان برای اولین بار از دلار پیشی گرفت. تا مارس 2024، بیش از نیمی (9/52 درصد) از پرداخت‌های چینی به یوان تسویه می‌شد که نشان دهنده دو برابر شدن قابل توجه سهم آن در عرض پنج سال است.
این تغییر چشمگیر را می توان به عوامل متعددی نسبت داد. اولا، تمایل فزاینده ای در بین مشاغل خارجی برای تجارت با یوان وجود دارد، زیرا آنها به دنبال تنوع بخشیدن به ذخایر ارزی خود و کاهش قرار گرفتن در معرض دلار هستند. ثانیاً، چندین کشور، از جمله برزیل و آرژانتین، شروع به پذیرش یوان برای تجارت کرده‌اند که استفاده بین‌المللی آن را بیشتر تقویت می‌کند.
دولت چین و بانک مرکزی آن، PBOC، نقش مهمی در پیشبرد این روند ایفا کرده اند. آنها سیاست هایی را برای تسهیل استفاده از یوان در تجارت و سرمایه گذاری فرامرزی اجرا کرده اند، از جمله ایجاد مراکز تسویه یوان در خارج از کشور و گسترش شبکه قراردادهای سوآپ ارز دوجانبه.
ظهور و عقب نشینی یوان
افزایش یوان در تجارت بین المللی با چندین نقطه عطف مهم مشخص شده است. در سال 2016، یوان در سبد حقوق برداشت ویژه SDR صندوق بین المللی پول IMF گنجانده شد، (دارایی ذخیره ای که توسط کشورهای عضو استفاده می شود). این حرکت اهمیت فزاینده یوان را در اقتصاد جهانی تشخیص داد و راه را برای پذیرش گسترده‌تر آن هموار کرد.
با این حال، مسیر به سوی جهانی شدن یوان بدون شکست نبوده است. در سال‌های 2015-2016، چین با یک حمله سفته‌بازانه به ارز خود مواجه شد که ناشی از نگرانی‌ها در مورد کندی رشد اقتصادی این کشور و خروج سرمایه بود. این امر PBOC را مجبور کرد برای تثبیت یوان مداخله کند و چالش‌های مدیریت یک ارز با افزایش مواجهه جهانی را برجسته کرد.
تغییر اولویت ها و کنترل سرمایه
بحران سال 2016 باعث ارزیابی مجدد استراتژی دلارزدایی چین شد. در حالی که جاه طلبی اولیه دستیابی به دلارزدایی در مقیاس کامل و گسترش طرح کمربند و جاده BRI بود که یک پروژه سرمایه گذاری زیرساختی عظیم است، تمرکز به سمت رویکرد محتاطانه تر تغییر کرد.
چین شروع به اولویت‌بندی توسعه سیستم‌های تسویه تجاری با یوان کرد و به کسب‌وکارها اجازه داد تا دلار را در معاملات خود دور بزنند. دولت همچنین برای جلوگیری از خروج بیش از حد و حفظ ثبات مالی، کنترل سرمایه را تشدید کرد. این اقدامات، در حالی که در حفاظت از اقتصاد مؤثر بود، دسترسی جهانی یوان را نیز محدود کرد.
سلاح سازی دلار آمریکا
تسلط دلار آمریکا در تجارت بین‌الملل مدت‌ها منبعی برای قدرت و آسیب‌پذیری ایالات متحده بوده است و به ایالات متحده اجازه داده است تا با محدود کردن دسترسی آنها به سیستم مالی جهانی مبتنی بر دلار، تحریم های اقتصادی را علیه سایر کشورها اعمال کند.
این «سلاح سازی» دلار باعث نگرانی بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهایی که با سیاست خارجی آمریکا در تضاد هستند، شده است. در نتیجه، با ظهور یوان چین به عنوان یک رقیب بالقوه، علاقه فزاینده ای برای یافتن جایگزین هایی برای دلار وجود دارد.
محبوب ترین ارزها در معاملات ارز خارجی FX
با وجود افزایش ارزش یوان، دلار آمریکا همچنان پادشاه بلامنازع بازار ارز است. بر اساس گزارش بانک تسویه بین المللی، در سال 2022، 88.5 درصد از کل معاملات ارزی را به خود اختصاص داده است و پس از آن، یورو (30.5 درصد) و ین ژاپن (16.7 درصد) است. جالب اینجاست که سهم دلار از سال 2010 تا کنون 1.5 درصد رشد داشته است، در حالی که یورو و ین شاهد کاهش سهام خود بوده اند.
یوان، در حالی که هنوز یک بازیگر نسبتا کوچک با سهم 7 درصدی است، سریع‌ترین ارز در بازار فارکس در دهه گذشته بوده است. این نشان می دهد که به تدریج به عنوان یک جایگزین مناسب برای دلار، به ویژه در تجارت با چین و شرکای آن، پذیرفته می شود.
دلار زدایی یا یوانی شدن؟ آینده تجارت جهانی
در حالی که دلارزدایی کامل از اقتصاد جهانی در آینده نزدیک بعید به نظر می رسد، افزایش یوان روند قابل توجهی است. از آنجایی که چین به گسترش نفوذ اقتصادی خود ادامه می دهد، یوان احتمالا نقش مهمی را در تجارت و امور مالی بین المللی ایفا می کند.
دولت چین فعالانه در حال ترویج استفاده از یوان در معاملات برون مرزی است و به طور پیوسته در حال ایجاد زیرساخت های مورد نیاز برای حمایت از این هدف است. این شامل ایجاد بانک های تسویه یوآن در مراکز مالی بزرگ، گسترش شبکه قراردادهای مبادله ارز، و توسعه محصولات مالی جدید به یوان است.
با این حال، مسیر یوانیزاسیون بدون چالش نیست. کنترل سرمایه سختگیرانه چین، در حالی که برای حفظ ثبات مالی ضروری است، جذابیت بین المللی یوان را نیز محدود می کند. علاوه بر این، ارزش یوان هنوز به شدت توسط PBOC مدیریت می‌شود که نگرانی‌هایی را در مورد ثبات و پیش‌بینی بلندمدت آن افزایش می‌دهد.
با وجود این چالش ها، افزایش یوان روندی است که نمی توان آن را نادیده گرفت. این نشان دهنده یک تغییر اساسی در چشم انداز مالی جهانی است که می تواند پیامدهای گسترده ای برای آینده تجارت، سرمایه گذاری و قدرت ژئوپلیتیکی داشته باشد.
منبع: Oilprice