پایگاه خبری فولاد ایران-ژاپن با بحران مسکن بی‌سابقه‌ای روبه‌رو است البته نه به دلیل کمبود خانه، بلکه به دلیل فراوانی آن. حدود 9 میلیون خانه خالی که از کل جمعیت شهر نیویورک پیشی گرفته وسعت این بحران را نشان می دهد. از طرفی این بحران فقط محدود به مناطق روستایی نیست و حتی در مراکز شهری شلوغ مانند توکیو و کیوتو نیز مشهود است.
افزایش خانه های خالی در سراسر ژاپن ارتباط تنگاتنگی با تغییرات جمعیتی آن دارد. با کاهش جمعیت، تعداد خانه های خالی افزایش یافته و چالشی منحصر به فرد برای دومین اقتصاد بزرگ آسیا ایجاد کرده است. این یک چالش اقتصادی و اجتماعی مهم است. شهرها و شهرک‌ها مملو از واحدهای خالی از سکنه هستند که برنامه‌ریزی شهری و تلاش‌ها برای جوان‌سازی جمعیت را پیچیده می‌کند.
زنگ خطر روند جمعیتی ژاپن دهه هاست به صدا در آمده و این کشور با یکی از شدیدترین نرخ های کاهش جمعیت در جهان توسعه یافته مواجه است. تنها در سال 2022، جمعیت ژاپن بیش از 800 هزار نفر کاهش یافت، که گواهی بر بزرگی این بحران است. نرخ زاد و ولد همچنان به تنزل ادامه داده و به پایین ترین حد خود رسیده و هر سال تعداد نوزاد کمتری متولد می شود. نرخ باروری ژاپن که در حدود 1.3 بوده است، بسیار کمتر از نرخ 2.1 مورد نیاز برای حفظ جمعیت پایدار است. این کاهش جمعیت مستقیماً بر بازار مسکن تأثیر می گذارد، زیرا جمعیت کمتر به معنای تقاضای کمتر برای خانه است.
چشم انداز اقتصادی و اجتماعی ژاپن نیز نقش مهمی در افزایش خانه های خالی دارد. در بعد اقتصادی، سیاست های مالیاتی در ژاپن به طور ناخواسته صاحبان املاک را تشویق می کند که به جای بازسازی خانه ها، ترجیح دهند خانه ها خالی بماند. هزینه های مربوط به تخریب یک خانه و آماده سازی زمین برای فروش یا ساخت و ساز جدید می تواند بسیار زیاد باشد.
از نظر اجتماعی نیز تغییر قابل توجهی در نگرش نسل جوان نسبت به زندگی روستایی و انتقال دارایی ها مشاهده می شود. جوانان بیشتری در جستجوی شغل، فرصت‌های جدید سبک زندگی و امکاناتی که در مناطق روستایی در دسترس نیست، به مراکز شهری نقل مکان می‌کنند. این مهاجرت منجر به بی‌علاقگی برای تصاحب خانه‌های موروثی در روستاها شده که به طور سنتی در طول نسل‌ها منتقل می‌شده است. فقدان انگیزه اقتصادی و قطع ارتباط نسلی با زندگی روستایی به شدت به متروک شدن این خانه ها کمک کرده است.
در مجموع این عوامل شامل تغییرات جمعیتی، سیاست‌های اقتصادی و تغییر ترجیحات اجتماعی توضیح می‌دهد چرا ژاپن شاهد افزایش بی‌سابقه خانه‌های خالی است. این وضعیت چالش‌های مهمی را برای برنامه‌ریزی شهری و نوسازی روستایی ایجاد می‌کند، زیرا خانه‌های خالی بر انسجام جامعه، ارزش دارایی ها و سرزندگی محله‌ها تأثیر می‌گذارد. با کاوش عمیق در پیامدهای این روندها، مشخص می شود که پرداختن به این موضوع نیازمند رویکردی چندوجهی است که هم بعد انسانی و هم بعد اقتصادی این بحران را در نظر می گیرد.
برای مقابله با این چالش‌های فرهنگی و ساختاری، ژاپن ممکن است نیاز داشته باشد اصلاحاتی را هم در نگرش‌های اجتماعی و هم در چارچوب‌های قانونی در نظر بگیرد. از نظر فرهنگی، این ممکن است شامل کمپین ها یا برنامه هایی برای انگیزه دهی جهت حفظ ساختمان های قدیمی و ترویج ارزش معماری تاریخی باشد. از نظر ساختاری، بهبود در قوانین ثبت املاک و وراثت می تواند به روشن شدن مسائل مالکیت کمک کند. اجرای چنین تغییراتی مستلزم تلاشی هماهنگ از سوی ذینفعان مختلف، از جمله نهادهای دولتی، جوامع محلی، و رهبران فرهنگی، برای تغییر ادراک و به‌روزرسانی شیوه‌ها در راستای نیازها و واقعیت‌های معاصر است. این تلاش‌ها می‌تواند به تدریج به کاهش تعداد خانه‌های خالی کمک کند و رویکردی پایدارتر برای مسکن و توسعه شهری در ژاپن تشکیل دهد.
از آنجایی که ژاپن با مشکل فزاینده خانه های خالی دست و پنجه نرم می کند، راه حل های نوآورانه ای برای کاهش تاثیر و تغییر بالقوه در این مورد جستجو می شود. یکی از این نوآوری ها یک برنامه هوش مصنوعی است که برای شناسایی مناطق آسیب پذیرتر در برابر تجمع خانه های خالی طراحی شده است. این ابزار هوش مصنوعی نقاط مختلف داده، از جمله روندهای جمعیتی، شرایط ملک و عوامل اقتصادی را تجزیه و تحلیل می کند تا پیش بینی کند خانه های خالی در کجا ممکن است مشکل ساز شوند. با شناسایی زودهنگام این مناطق، دولت های محلی می توانند به طور فعال سیاست هایی را با هدف احیای مجدد یا جلوگیری از آسیب بیشتر اجرا کنند.
مشکل ژاپن با خانه های خالی منحصر به فرد نیست و می توان از نحوه برخورد سایر کشورها با چالش های مشابه درس گرفت.
به عنوان نمونه در امریکا، شهرهایی مانند دیترویت برنامه های بانک زمین را اجرا کرده اند که املاک خالی را برای توسعه مجدد، فروش، یا تغییر کاربری یکپارچه می کند. این برنامه ها اغلب با گروه های محلی کار می کنند. در اروپا نیز برخی از کشورها مانند ایتالیا، طرح هایی را آغاز کرده اند که در آن خانه ها در مناطق روستایی یا در حال نزول به قیمت های نمادین (اغلب فقط 1 یورو) فروخته می شوند تا ساکنان جدید را جذب کنند. خریداران باید متعهد به نوسازی این املاک باشند و بدین ترتیب شهرهای قدیمی را احیا کرده و تعداد خانه های خالی را کاهش دهند.
به گزارش فولاد ایران،این مثال‌ها نشان می‌دهند که در حالی که چالش‌ها ممکن است مشابه باشند، رویکردها می‌توانند بر اساس قوانین محلی، فرهنگ و شرایط اقتصادی به طور قابل توجهی متفاوت باشند. ژاپن می تواند این سوابق بین المللی را در ایجاد سیاست های متناسب با نیازها و شرایط خاص خود در نظر بگیرد و احتمالاً ترکیبی از تاکتیک های مناسب برای مناطق مختلف کشور را اتخاذ کند.
از آنجایی که ژاپن به مقابله با این چالش ها ادامه می دهد، این وضعیت درس های مهمی را برای سایر کشورهای جهان ارائه می دهد. بسیاری از کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال توسعه در حال تجربه تغییرات جمعیتی مشابهی از جمله نرخ پایین زاد و ولد و نسبت بیشتر شهروندان مسن هستند. رویکرد فعال ژاپن برای رسیدگی به مشکل خانه های خالی خود از طریق نوآوری در سیاست ها و پروژه های احیای جامعه می تواند به عنوان الگویی برای سایر کشورها مورد استفاده قرار گیرد.
نحوه عبور ژاپن از این بحران می‌تواند درس‌های ارزشمندی به سایر کشورها بدهد چرا که به زودی با مسائل مشابهی روبرو می شوند و مشاهده و یادگیری از نوآوری‌ها و پاسخ ژاپن به چالش‌های جهان در حال تغییر را برای رهبران جهانی ضروری می‌سازد.
منبع: futuristspeaker
ترجمه: مونا تابان شمال