50 سالی است که از پیدایش صنعت فولاد در خاور میانه می گذرد. تا قبل از سال 2000 سرعت توسعه این صنعت نسبتا کند بود چرا که سود حاصل از سرمایه گذای در این بخش از صنعت نفت این کشور ها خیلی کمتر بود. از این رو تنها کشور هایی ظرفیت فولاد خود را بالا بردند که برای آن ها استراتژیک بود. تا سال های اخیر هنوز یک کارخانه فولاد سازی متعلق به بخش خصوصی در خاور میانه وجود نداشت.
در هر حال شرایط تغییر نمود. آغاز به کار پروژه های جدید در کنفرانس فولاد سال 2006 رسما اعلام شد. شرکت آهن و فولاد عربستان از افزایش ظرفیت تولید فولاد خود طی 10 سال از 4 میلیون تن در سال به 10 میلیون تن خبر داد. یک شرکت اماراتی که آن زمان 600 هزار تن فولاد درسال تولید می نمود تصمیم گرفت کارخانه ای با ظرفیت 20 میلیون تن در سال تاسیس نماید. در همان زمان شرکت های خصوصی نیز وارد میدان شدند. سال 2006 سهم شرکت های خصوصی از محصولات فولادی خاور میانه 67 درصد بود.
سال 2007 در حدود 97 پروژه جدید معرفی شد. البته همه آن ها اجرا نشد. انتظار می رفت با اجرای آن ها تولید فولاد منطقه از 18 میلیون تن سال 2005 به 32 میلیون تن در سال 2010 برسد. اغلب این پروژه ها در دست بخش خصوصی بوده و البته دولت ها نیز در آن ها نقش داشتند.
جریان ورود سرمایه بخش خصوصی به جز نگرانی های موجود در بازار مواد اولیه، می توانست قوی تر باشد. آن زمانی که قیمت سنگ آهن روندی صعودی گرفت برخی شرکت های دولتی منطقه به فکر توسعه طرح های معدنی افتادند. سابیک حدید عربستان و قطر استیل با مشارکت شرکتی از موریتانی پروژه جدیدی را آغاز نمودند. در این پروژه یک و نیم میلیارد دلاری، سنگ آهن استخراج شده در موریتانی برای تولید 7 میلیون تن سنگ آهن دانه بندی به کار رفت. همچنین قطر استیل 9/49 درصد سهام معدنی در موریتانی را خرید.
رکود اقتصادی بسیاری از نقشه ها را نقش بر آب کرد. طی چندین ماه قیمت محصولات فولادی مکررا سقوط نمود. با توجه به سقوط بازار مسکن، بخصوص در دوبی هر گونه پیش بینی غیر ممکن بود. در هر حال تولید فولاد 5 کشور منطقه از جمله قطر، عربستان، امارات، ایران، مصر و موراکو در سال 2009 به 22 میلیون و 600 هزار تن رسید که 6/0 درصد نسبت به سال 2008 افت داشت. قابل ذکر است در 7 ماه آغازین سال 2010، تولید فولاد منطقه، 8/13 درصد نسبت به مدت مشابه سال 2009 رشد نموده است.
در کشور قطر تولید دوبرابر شد. در امارات نیز حجم تولید بالا رفت. علی رغم افزایش تقاضای محصولات فولادی در منطقه، میزان واردات کاهش یافت. در عراق تنها حجم خرید بالا رفت و تا دو سال آینده تولید عراق بهبود می یابد.
فولاد سازان منطقه پروژه های متوقف شده را از سر گرفتند و ورود سرمایه به این بخش افزایش یافت. به نظر کارشناسان، تا سال 2014 خاور میانه پس از امریکای جنوبی رتبه دوم جهان را در زمینه توسعه ظرفیت تولید فولاد خواهد داشت. شواهد امر حاکی از آن است که تقاضای محصولات فولادی در خاور میانه با این سرعت بالا نمی رود و انتظار می رود سهم شرکت های داخلی از بازار خاور میانه بیشتر شده و در سال های پیش رو واردات کاهش یابد.
مرکز خدمات فولاد ایران