پایگاه خبری فولاد ایران- کشورهای آسیای مرکزی موانع تجاری را از بین می برند و به پیش نیازی برای تشکیل یک بازار منطقه ای واحد می پردازند. به نظر می رسد تلاش های دیپلماتیک اخیر توجه کرملین را به خود جلب کرده است، زیرا نگران است تجارت آزادتر در آسیای مرکزی گسترش شبکه های تجاری با دور زدن روسیه را تسهیل کند.
به گزارش فولاد ایران، ایجاد بازار یکپارچه آسیای مرکزی که امکان جابجایی بی‌وقفه کالاها و خدمات را فراهم می‌کند، هدف اصلی طرح اقتصادی منطقه‌ای است که توسط ایالات متحده حمایت می‌شود و به فرآیند B5+1 معروف است. این طرح که در ماه مارس آغاز شد، از پنج کشور آسیای مرکزی - قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان - می خواهد تا در تقویت تجارت آزاد منطقه ای و تنوع مسیرهای صادراتی پیشگام شوند.
با توجه به هجوم فعالیت های دیپلماتیک در اواسط آوریل، به نظر می رسد رهبران آسیای مرکزی قصد بررسی پتانسیل B5+1 را دارند. منطق زیربنای B5+1 معتقد است که آسیای مرکزی با رویه‌های گمرکی ساده، همراه با مکانیسم‌های مؤثر برای حمایت از حقوق مالکیت و حل اختلافات تجاری، می‌تواند تجارت و سرمایه‌گذاری بیشتر غربی را جذب کند. این به نوبه خود، مسیر تجاری کریدور میانی را به سودآورترین گزینه برای دولت‌ها و تجارت منطقه تبدیل می‌کند.
در 18 آوریل، دیدار بین شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان و امامعلی رحمان، همتای تاجیکستانی وی، 28 توافقنامه بین ایالتی را به وجود آورد که حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را پوشش می دهد. هدف دو قرارداد، تسهیل تجارت ازبکستان و تاجیکستان است، یکی برای ساده‌سازی رویه‌های گمرکی در ایستگاه‌های بازرسی مرزی جاده‌ای، ریلی و هوایی و دیگری که حقوق «مالکیت صنعتی» را پوشش می‌دهد.
بر اساس آمار رسمی تاجیکستان، گردش تجاری دوجانبه در سال 2023 بالغ بر 505 میلیون دلار بوده است. اما بنا به گزارش یکی از رسانه های ازبکستان، مقامات قصد دارند گردش مالی سالانه را به 2 میلیارد دلار "در سال های آینده" افزایش دهند.
همین رقم - 2 میلیارد دلار - هدف گردش مالی دوجانبه ای بود که قاسم ژومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان پس از امضای یک سری توافق نامه های دوجانبه با رئیس جمهور قرقیزستان صدیر جپاروف در 19 آوریل به آن اشاره کرد.
آمار تجارت نشان می دهد که ترافیک حمل و نقل بین ایالتی در آسیای مرکزی در اوایل سال 2024 افزایش یافته است. اما همه اخبار برای تقویت کننده های تجارت آزاد خوب نیستند.
شاید ناهموارترین روابط دوجانبه آسیای مرکزی در حال حاضر، تاجیکستان و قرقیزستان باشد. حجم مبادلات تجاری بین این دو ایالت در سه ماهه اول سال 2024 تنها 2.2 میلیون دلار بوده است که یک پنجم میزان در مدت مشابه سال گذشته است. اختلافات مرزی در سال‌های اخیر جرقه درگیری‌های مسلحانه زده است و تقریباً 10 درصد از مرز تاجیکستان و قرقیزستان هنوز مشخص نشده است.
به نظر می رسد تمام حرکت در آسیای مرکزی به سمت تسهیل تجارت برای مسکو ناراحت کننده است. گزارشی درباره تحولات دیپلماتیک اخیر در آسیای مرکزی، که در 21 آوریل توسط روزنامه "نزاویسیمایا گازتا" نسبتاً طرفدار کرملین منتشر شد، تلاش کرد پتانسیل یک بازار عملکردی در سطح منطقه را کم اهمیت جلوه دهد.
الکساندر کنیازف، محقق دانشگاه MGIMO، یکی از معتبرترین موسسات آموزش عالی روسیه، صحبت درباره یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای را زودهنگام توصیف کرد و اشاره کرد که هیچ بحث تجاری چندجانبه‌ای برای تشکیل بازار مشترک پیشرفت نکرده است. کنیازف با توجه به چشم انداز B5+1 گفت: ادغام توافقات دوجانبه، و نه فرمت های چندجانبه توهمی، تجارت منطقه ای را شکل خواهد داد.
با این وجود، توافقات دوجانبه یافتن زمینه مشترک را برای کشورهای منطقه آسان تر می کند. بیانیه صادر شده در پایان کنفرانس B5+1 در آلماتی خاطرنشان کرد که "هزینه های تجارت و ترانزیت در آسیای مرکزی محصور در خشکی 60 درصد بیشتر از کشورهایی است که به دریا متصل هستند. هزینه‌های تجارت را می‌توان با رفع موانع غیرجغرافیایی که مانع از جریان کالاها و مردم در سراسر مرزها می‌شود، کاهش داد.
منبع: Oilprice