بازگشت بحران برنج

پایگاه خبری فولاد ایران- محدودیت‌های صادراتی و آب و هوای شدید، عرضه جهانی کالاهای اساسی را تهدید می‌کند که میلیون‌ها نفر به آن متکی هستند.
در منطقه جزیره ویکتوریا در نیجریه، برنج متداول ترین وعده غذایی مصرفی است. اما بر اساس جدیدترین داده های سازمان آمار کشور، قیمت یک کیلوگرم غلات وارداتی در ماه جولای نسبت به مدت مشابه سال گذشته 46.34 درصد افزایش داشته است. در حالی که نیجریه با بالاترین نرخ تورم خود در دو دهه اخیر دست و پنجه نرم می کند، قیمت ها در سراسر جهان افزایش یافته است.
به گزارش فولاد ایران، افزایش شدید قیمت این کالای اساسی روزمره را می توان در سرکوب هند، بزرگترین صادرکننده برنج در جهان، در پاسخ به ترس از کمبود تولید و افزایش قیمت های داخلی سال گذشته نسبت داد. این زمانی آغاز شد که دولت نارندرا مودی، نخست وزیر، محدودیت های صادراتی را بر برنج اعمال کرد که هنوز هم وجود دارد. تا پایان ژوئیه، هند صادرات برنج سفید غیر باسماتی را ممنوع کرده بود و در ماه آگوست با حداقل قیمت فروش برنج باسماتی و تعرفه 20 درصدی برای برنج نیم پز، که تا مارس تمدید شد، دنبال شد.
پیامدهای فوری ممنوعیت ژوئیه، خرید وحشتناک در میان مصرف کنندگان در آسیا و آمریکای شمالی و اقدامات از سوی دولت های دیگر در کشورهای عمده تولید کننده برنج بوده است. اکنون که برداشت برنج هند در حال انجام است، واردکنندگان خالص امیدوارند که محصولی بهتر از حد انتظار داشته باشند که می‌تواند دولت را وادار به کاهش محدودیت‌ها کند. اما یک انتخابات در این کشور جنوب آسیا در پیش است و قیمت مواد غذایی برای مودی یک موضوع مهم است.
پدیده آب و هوایی ال نینو که با گرما و خشکسالی در سراسر اقیانوس آرام همراه است، سال آینده نیز تهدیدی برای آسیب رساندن به تولید است زیرا شرایط رشد ممکن است بیش از حد خشک باشد. تحلیلگران هشدار می‌دهند که اگر هند محدودیت‌های فعلی خود را حفظ کند و سایر تولیدکنندگان نیز از آن پیروی کنند، جهان در مسیر تکرار بحران برنج در سال 2008 است، زمانی که سرایت سیاست‌های حمایت‌گرایانه به سه برابر شدن قیمت برنج در شش ماه منجر شد و تورم را در سراسر جهان افزایش داد که جرقه ناآرامی های مدني در شمال آفریقا، جنوب آسیا و دریای کارائیب بود.
عارف حسین، اقتصاددان ارشد در برنامه جهانی غذای سازمان ملل، خاطرنشان می کند که کشورهایی که احتمالاً بدترین آسیب را خواهند دید، در حال حاضر از مشکلات فراوانی رنج می برند: قیمت های بالای غذا، افزایش بدهی ها و کاهش ارزش پول.
یکی از نگرانی‌های اصلی این است که ممنوعیت صادرات برنج این پتانسیل را دارد که بازتاب بیشتری نسبت به بحران قبلی داشته باشد. نه تنها سهم هند از صادرات جهانی برنج افزایش یافته است، بلکه بر اساس داده‌های وزارت کشاورزی ایالات متحده که توسط تجزیه و تحلیل شده است، مقدار برنج تجارت شده در سراسر جهان از حدود 5 درصد در سال 1999 به بیش از 10 درصد در حال حاضر دو برابر شده است. به گفته نیومن از HSBC، «مطمئناً خطر تکرار آنچه در سال 2008 دیده‌ایم وجود دارد.» نیومن می‌افزاید: «ما شاهد رشد تمایلات حمایت گرایانه در سیستم تجارت جهانی هستیم. و این ترکیب خیلی سالم نیست.»
سایر کشورهای آسیایی از هند پیروی می کنند. در پایان ماه اوت، میانمار، پنجمین صادرکننده بزرگ برنج جهان، اعلام کرد که صادرات این غله را به مدت «حدود 45 روز» ممنوع خواهد کرد. چند روز بعد، فیلیپین سقف قیمتی برنج را در تلاش برای کاهش هزینه‌های فزاینده مصرف‌کننده وضع کرد. افزایش قیمت برنج مانع مهمی برای بانک های مرکزی در آسیا است که در تلاش برای مهار تورم هستند. به عنوان مثال، شاخص‌های قیمت مصرف‌کننده فیلیپین و ویتنام در ماه اوت نسبت به سال قبل 5.3 و 3.6 درصد افزایش یافت. نویمان می‌گوید در سال 2008، بانک‌های مرکزی در ابتدا سیاست‌های پولی را در واکنش به شوک عرضه برنج تشدید نکردند، زیرا افزایش نرخ‌های بهره برنج بیشتری تولید نمی‌کند. اما آنها باید این بار این کار را انجام دهند، زیرا غذا تأثیر نامتناسبی بر انتظارات تورمی دارد، که برای بانک های مرکزی مهم تر از تورم واقعی است. همه می دانند که قیمت یک کیسه برنج در هند چقدر است. بنابراین اگر قیمت بالا رود، آنگاه این امر فوراً مؤلفه انتظار را تقویت می‌کند.» برنج مانند سبزیجات نیست که چرخه برداشت کوتاهی دارد و می توان آن را به سرعت دوباره پر کرد. بنابراین، بانک‌های مرکزی «می‌توانند از افزایش دو ماهه قیمت گوجه‌فرنگی خودداری کنند، اما نه از افزایش 9 ماهه قیمت غلات». این منطقه در تلاش است تا از منابع خود محافظت کند.
او هشدار می دهد که این فقط در مورد هزینه برنج در کوتاه مدت نیست، بلکه چشیدن چگونگی برخورد جهان با الگوهای آب و هوایی نامنظم فزاینده است که نوسان قیمت های جهانی غذا را ترکیب می کند. او می ترسد که با بدتر شدن تغییرات آب و هوایی، دولت ها به طور فزاینده ای مرزهای خود را ببندند و از بازارهای جهانی دوری کنند. او می گوید که شوک فعلی می تواند به "شوک بزرگ" تبدیل شود، مگر اینکه "عقل سلیم غالب شود".

منبع: فایننشال تایمز