شاید در ظاهر خبر ممنوعیت صادرات سنگ آهن در هند، برای شرکت هایی چون بی اچ پی، ریو ، واله و فورتسکیو خبر خوبی باشد. این بدان معناست که قیمت جهانی سنگ آهن در نتیجه احتمال قطع صادرات از یکی از ایالات اصلی هند به چین ، باز هم رو به افزایش است.
ولی با این که اغلب سرمایه گذاران در بخش سنگ آهن احتمال مازاد موجودی سنگ آهن را به دلیل گسترش معادن جدید و افزایش تولید رد می کنند، این افزایش قیمت احتمالا برای کوتاه مدت ادامه خواهد داشت.
ایالت کارناتاکای هند دومین ایالت بزرگ صادر کننده سنگ آهن هند است. اگر ممنوعیت صادرات از جانب دولت و همچنین طرح تعطیلی معادن غیر قانونی ادامه یابد شاید بزودی در این ایالت اعلام وضعیت اضطراری شود. در حال حاضر قیمت نقدی سنگ آهن به 150 دلار نزدیک شده و کرایه حمل خلوص 5/63 درصد نسبت به هفته قبل 10 دلار رشد نموده است. هند که حدود 257 میلیون تن سنگ آهن در سال استخراج می کند، 110 میلیون تن آن را در سال مالی گذشته صادر نموده که بخش اعظم آن به کشور چین بوده است.
اما این روند موقتی است. اگر این درگیری ها در هند ادامه یابد، ممکن است به افزایش قیمت سنگ آهن در فصل چهارم کمک نموده و شاید از 20 درصد بیشتر رشد نماید. شاید هم این چنین نشود. ریسک بالایی وجود دارد شاید بعد از آن که قیمت های فصل چهارم تعیین شد قیمت ها در نتیجه تقاضای پایین و افت تولید فولاد چین کاهش یابد. افزایش قیمت ها موجب شد تا استرالیا رکورد جدیدی در مازاد تجاری ثبت کند که 3 میلیارد و 500 میلیون تن برای ماه ژوئن بوده و انتظار می رود در سال مالی 2011 این روند ادامه یابد. تنها در ماه آوریل قیمت سنگ آهن استرالیا 40 درصد افزایش یافت.
ولی اگر به سال آینده یا پس از آن بنگریم و ببینیم وقتی که طرح های توسعه واله، ریو و بی اچ پی و همه کشور ها و شرکت هایی که می خواهند با افزایش استخراج ها و صادرات به چین سود بیشتری کسب کنند، اجرا شود چه بر سر قیمت سنگ آهن خواهد آمد. گزارشی پیش بینی نموده که از سال 2012 با افزایش موجودی های سنگ آهن، قیمت آن افت خواهد نمود. البته این گزارش از سقوط قیمت خبر نداده و اظهار داشته که قیمت سنگ آهن به سطح سال 2008 باز خواهد گشت.
طبق این گزارش که اتحادیه آهن و فولاد امریکا منتشر نموده ظرفیت جدید تولید سنگ آهن که سال 2009 وارد چرخه شد حدود 75 میلیون تن بوده ولی بین سال های 2010 تا 2012 این رقم معادل 685 میلیون تن خواهد بود. که بیشتر از تولید فعلی استرالیا و هند ( تولید کننده های دوم و سوم جهان ) است.
فولاد سازان بزرگی چون آرسلورمیتال در تلاشند معادن سنگ آهن و کک خریداری کنند و فولاد سازان چینی در حال خرید یا سرمایه گذاری در معادن کوچک غرب استرالیا هستند. این گزارش پیش بینی نموده که وضعیت بازار سنگ آهن جهان در کوتاه مدت تحت فشار خواهد بود و عرضه از تقاضا محدودتر، ولی به تدریج عرضه و تقاضا همسو خواهند شد و قیمت ها از سطح فعلی نزول می کند ولی در هر حال نسبت به سال 2008 بالاتر خواهد بود. در چین شاید قیمت ها با کرایه حمل به 60 تا 100 دلار در هر تن برسد ولی از سطح قیمت های سال های 2006 تا 2007 بیشتر خواهد بود.
در حال حاضر سه غول معدنی دنیا 35 درصد تولید سنگ آهن جهان و 61 درصد تجارت دریایی آن را در درست دارند. واله هنوز بزرگترن تولید کننده است ولی سهم آن از 3/17 درصد سال 2008 به 16 درصد در سال 2009 رسید. برآورد شده که قیمت نقدی سنگ آهن تا پایان سال 2010 به 100 دلار می رسد و پس از آن بین 80 تا 90 دلار ثابت خواهد ماند تا این که تا سال 2020 به 60 دلار در هر تن خواهد رسید. البته این پیش بینی با حساب عدم تغییر روند عرضه است. در این راستا هند کشوری است که باید به آن توجه نمود البته نه فقط به دلیل تشنج های اخیر در زمینه صادرات بلکه چون اقتصاد این کشور به سرعت رو به رشد است تقاضای فولاد آن بالاتر می رود و حجم بیشتری از سنگ آهن صادراتی به چین صرف رفع نیاز داخلی آن خواهد شد.
سال 2009 تولید سنگ آهن جهان 2/6 درصد افت نموده به یک میلیارد و 588 میلیون تن رسید. در اغلب کشور ها به استثنای استرالیا و افریقای جنوبی تولید نزولی بود. در این میان چین با 257 میایون تن رتبه چهارم را پس از هند کسب نمود، برزیل 300 میلیون و استرالیا 394 میلیون تن تولید داشتند. انتظار می رود امسال تولید چین باز هم کاهش یابد چون معادن غیر قانونی در حال بسته شدن هستند.
در هر حال در نتیجه افزایش واردات چینی ها، 955 میلیون تن سنگ آهن در سطح جهان داد و ستد شد که 4/7 درصد نسبت به سال 2008 رشد داشت. علی رغم رکود جهانی، چین در سال 2009حدود 630 میلیون تن سنگ آهن وارد نمود که 41 درصد بیشتر از سال 2008 بود. استرالیا بزرگترین صادر کننده بود که 92 درصد تولید خود را صادر کرد که معادل 363 میلیون تن می باشد. صادرات برزیل 3 درصد افت نموده به 266 میلیون تن رسید. هند نیز با 116 میلیون تن رتبه سوم را داشت.
سال گذشته صادرات سنگ آهن 3/62 درصد از کل مصرف چین را در بر گرفت. حال این کشور در تلاش است تعداد وارد کننده ها را کاهش دهد تا بازار واردات سنگ آهن منظم تر گردد. مدت هاست که چین قصد دارد وابستگی به واردات سنگ آهن را کاهش داده و عرضه داخلی را بالاتر ببرد. این کشور حدود 60 میلیارد تن ذخایر سنگ آهن دارد ولی اغلب معادن آن سنگ آهن خلوص پایین تولید می کنند که تبدیل آن به خلوص های بالا بر هزینه ها می افزاید.
مرکز خدمات فولاد ایران