پایگاه خبری فولاد ایران – رافالو پانتوچی و الکساندروس، ناشران کتاب سینوستان که کتاب جدیدی درباره نفوذ فزاینده چین در آسیای مرکزی است، در سال 2008 تحقیق در مورد تأثیر رو به رشد پکن بر منطقه را آغاز کردند.
طبق یافته های آنها، در سال 2001، پکن اولین حرکت بزرگ خود را در منطقه انجام داد و سازمان همکاری شانگهای (SCO) را راه اندازی کرد، یک بلوک منطقه ای که شامل روسیه و همه کشورهای آسیای مرکزی شوروی سابق به جز ترکمنستان بود. به گزارش فولاد ایران، این محور در سال های بعد به اوراسیا گسترش یافت و جاذبه‌های اقتصادی رو به رشد چین، چین را به بزرگترین شریک تجاری آسیای مرکزی تبدیل کرد و پکن شبکه گسترده‌ای از خطوط لوله نفت و گاز را در سراسر منطقه ساخت.
در سال 2013، زمانی که رئیس جمهور چین، شی جین پینگ، پایتخت قزاقستان، شهر آستانه را برای آغاز طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم، برگزید، اوضاع شتاب بیشتری گرفت. این برای تحلیل گران بریتانیایی و آمریکایی، گواه دیگری برای به ثمر نشستن سال ها تحقیق روی آسیای مرکزی و چین بود تا توضیح دهند که پکن چگونه یک "امپراتوری ناخواسته" را در آسیای مرکزی ایجاد کرده است.
مشخص بود که منطقه از نظر اقتصادی و سیاسی به طور فزاینده ای به چین وابسته می شود. سازمان همکاری شانگهای گسترش یافت، مشاغل چینی به منطقه هجوم آوردند، پکن با احتیاط ردپای امنیتی در تاجیکستان ایجاد کرد و گسترش جاده ابریشم جدید باعث شد که چین بیشتر در بافت منطقه جا بیفتد.
سرکوب وحشیانه ای که در سال 2017 در سین کیانگ، استان غربی چین که با این منطقه هم مرز است، آغاز شد، عقب نشینی ایالات متحده و تسلط طالبان بر افغانستان در اوت 2021 نیز فرصت های جدیدی را برای نفوذ چین در سراسر منطقه باز کرد.
به همین ترتیب، روابط پکن با مسکو نیز متحول شد، روندی که در فوریه به اوج خود رسید، زمانی که شی و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه سند راهبردی عظیمی را رونمایی کردند که به گفته آنها نویدبخش عصر جدیدی برای شراکت "بدون محدودیت" بود.
سیاستگذاران چینی آسیای مرکزی را برای امنیت خود استراتژیک می دانند. استراتژی توسعه غرب پکن، که برای بهبود شرایط اقتصادی و توسعه در سین کیانگ طراحی شده بود، شامل ایجاد ثبات برای همسایگان این استان نیز بود.
این یک موهبت مالی خوشایند برای رهبران آسیای مرکزی بوده است، که بودجه ملی آنها در مقایسه با استان های چینی کم رنگ است. اما در عین حال، طبق نظر پانتوچی، چین علاقه چندانی به تصویر بزرگتر در آسیای مرکزی ندارد و شاید حتی کمتر خود را وارد مشکلات اقتصادی یا سیاسی منطقه کند. او گفت: "چین یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان است که به طور طبیعی نفوذ زیادی بر آسیای مرکزی خواهد داشت، اما این برای رهبری چین به هیچ وجه اولویت نبوده است."
حمله نظامی روسیه به اوکراین، ورق های دیگری را رو کرد. همانطور که مداخله نظامی روسیه در ماه ژانویه در قزاقستان نشان داد، مسکو همچنان ضامن اصلی امنیت خارجی برای آسیای مرکزی است و چین تمایل کمی برای جایگزینی آن نشان داده است. با این حال، جنگ در اوکراین می تواند نفوذ چین را تسریع کند و روسیه را محدود نماید.
در حالی که ضربه اقتصادی تحریم‌های غرب علیه روسیه، همراه با خسارات و گام‌های اشتباه استراتژیک که ارتش این کشور با آن مواجه شده است، می‌تواند بیشتر شود، این امر زمینه را برای رشد نفوذ اقتصادی و سیاسی چین فراهم می‌کند.
پانتوچی می گوید "داستان افزایش نفوذ چین فقط در حال حاضر رشد خواهد کرد و یک سوال اصلی این است که در هنگام بروز مشکلات چه اتفاقی می‌افتد. من نمی‌دانم که آیا چین مایل است برای اصلاح مسائل قدم بردارد یا خیر".
منبع: Oilprice