گزارش بازار فولاد در سال 1400

نوسان قیمت فولاد در سال 1400 شدید بود در نیمه اول سال بازار با بی تفاوتی و بی توجهی دولت آقای روحانی در اقتصاد، با افزایش قیمت مواجه شد که علت اصلی آن سیاست های پولی و مالی دولت قبلی بود. با انتخاب آقای رئیسی و به کار گیری رئیس سابق بورس، سیاست انقباضی شدید بر بانک ها اعمال گردید که از آبان ماه این سیاست ها شروع شد و تا آخر سال ادامه یافت نتیجه این سیاست ها رکود شدید تا ماه بهمن بود .

همراه با سیاست های بانک مرکزی روند قیمت گذاری در بورس به صورت معکوس و بر خلاف روند بازار ادامه یافت تا قیمت ها مطابق خواسته دولت کاهش یابد. همین امر باعث فرار بازار از خریدها شد که تا ماه بهمن ادامه یافت. در ماه بهمن با افزایش قیمت نفت و بالا رفتن قیمت کومودیتی ها قیمت فولاد شروع به افزایش کرد در نتیجه روند نزولی قیمت گذاری دستوری و غیر منطقی در بورس کالا متوقف شد. در این میان قطع گاز باعث کاهش عرضه آهن اسفنجی گردید که در نتیجه حجم عرضه کاهش پیدا کرد. در طول سال 1400 قیمت میلگرد در بازار جهانی برای سه ماهه اول سال صعودی بود اما پس از آن به نسبت ثابت ماند . ورق گرم تا شش ماهه اول سال با افزایش قیمت روبرو شد اما پس از آن روند نزولی به خود گرفت. علت اصلی چرخش قیمت ها در بازار جهانی کاهش مصرف در چین بود که این کاهش مصرف متاثر از المپیک زمستانی و بحران بازار مسکن در چین بود.

از آنجا که دولت آقای رئیسی اصرار به کاهش قیمت ها داشت و روند بازار جهانی هم نزولی بود، در 10 ماهه اول سال 1400 مصرف فولاد همراه با صادرات آن روند نزولی به خود گرفت.

صحبت های زیادی در مورد هماهنگ کردن زنجیره فولاد در سال گذشته از همه سو شنیده شد. هماهنگ کردن زنجیره فولاد عملاً در ایران غیر ممکن است به دلیل آنکه معدن مشکلات خاص خود را دارد، تولید مواد اولیه فولاد مشکلات خود را و تولید محصول مسایل خود را. سازمان هایی که در کل این زنجیره تصمیم گیرنده هستند بعضاً مشترک در کل زنجیره نیستند. زنجیره فولاد ایران از روز اول درست تعریف نشده و هر دولتی سعی کرده وصله ای بر آن بدوزد تا حفره های آشکار را پنهان کند. در این میان فشارهای سیاسی باعث شده تا حفره های دیگری ایجاد شود به طور مثال کارخانه ای که تولیدکننده آهن اسفنجی است طرح توسعه تولید شمش را در دست اجرا دارد. معلوم نیست در آینده پس از راه اندازی این خط، کارخانه های دیگری که تولید کننده شمش هستند و مصرف کننده آهن اسفنجی این واحد می باشند از کجا باید آهن اسفنجی خود را تامین کنند و یا به دلیل رکود بازار مقاطع بسیاری از نوردکارها یا تعطیل کرده اند و یا تولید را به حداقل رسانده اند. بنابراین مازاد ظرفیت تولید شمش وجود دارد که باید صادر شود. در این میان دولت هم نشسته است و به همه فشار می آورد که کالایشان را از طریق بورس در یک قیمت مساوی عرضه کنند در حالیکه طبیعت هر تولید کننده ای متفاوت است طبعاً قیمت تمام شده و سیاست های فروش نیز فرق می کند. فارغ از تمام مسائل منتهی به فروش، سیاست های بورس کالاست که بدون ضرورت پاسخگویی به هیچ مرجعی بازار فولاد را هدایت می کند و این آش آنقدر شور شده که بعضی از منابع خبری تخصصی فولادی در بازار جهانی عملکرد بورس ایران را درک نمی کنند.

عوامل تاثیر گذار بر بازار در سال آینده ( 1401 )

عوامل تاثیر گذار بر بازار در سال آینده به دو بخش داحلی و خارجی تقسیم می شوند.

الف : بخش داخلی

افزایش دستمزد، آب، برق، کرایه حمل و مالیات عواملی است که قیمت تمام شده فولاد را بالا می برد در نتیجه بازار فولاد از سمت قیمت تمام شده در بخش عرضه مجبور به افزایش قیمت است. از طرف دیگر تغییر نرخ تسعیر ارز برای سال آینده که به طور رسمی برای واردات مورد نظر قرار می گیرد بخصوص برای یورو افزایش قابل توجهی داشته در نتیجه حقوق گمرکی کالاهای وارداتی برای تولید فولاد بالا خواهد رفت از طرف دیگر ترازنامه بانک ها را تقویت خواهد کرد.

حذف ارز ترجیهی باعث می شود تا دامنه تورم در همه بخش ها افزایش یابد. این افزایش قیمت باعث کاهش قدرت خرید مردم خواهد شد که مستقیماً روی میزان مصرف فولاد اثر خواهد داشت و بالطبع تولید فولاد با حجم پایین تری صورت خواهد گرفت. کاهش عرضه نیز در نهایت منتهی به افزایش قیمت می گردد. بنابراین در بعد داخلی تمام گزینه ها نشان دهنده افزایش قیمت تمام شده فولاد است ولی این امر به معنای عامل بالا رفتن قیمت فولاد حداقل در سه ماهه اول سال نیست چون انبارها از محصولات ارزان قیمت پر شده است ولی آهن اسفنجی به علت محدودیت گاز از موجودی کافی برخوردار نیست. بنابراین تداوم عرضه مواد اولیه "ارزان قیمت" از اردیبهشت ماه به بعد زیر سوال است.

فارغ از تمام موارد فوق باید مساله افزایش قیمت بنزین را که در کیش به طور آزمایشی در حال اجراست و به ظن قوی در سراسر کشور اعمال خواهد شد در نظر گرفت که روی تمام قیمت ها اثر خواهد گذاشت. دولت به دنبال حذف چندگانگی قیمت ها است. از نظر اصول اقتصادی این امر کاملاً لازم است ولی منجر به جابجایی طبقات خواهد شد که اگر درست مدیریت نشود به بحران های اجتماعی سیاسی منجر می گردد.

ب : بخش خارجی

در بعد خارجی دو نکته بسیار مهم بر بازار ایران تاثیر گذار است.

نکته اول برجام

تا زمانی که تکلیف برجام روشن نشده و امضاء نشده است هم برنامه های دولت و هم سرمایه گذارها بلاتکلیف باقی می مانند. در صورتی که برجام امضاء شود این حالت انتظار تقاضا را به پایین ترین حد خود کاهش خواهد داد.

در صورتی که برجام امضاء شود دولت با سیل ارز روبرو خواهد شد. بیش از 20 میلیارد دلار مطالبات ایران وصول می گردد. بیش از 10 میلیارد دلار نفت هایی که روی آب هستند تبدیل به پول خواهند شد. روند صادرات ایران شکل طبیعی به خود خواهد گرفت. بنابراین دست دولت در برنامه ریزی ها باز خواهد شد. اولین اثر برگشت ارز این است که دولت اوراق قرضه را می پردازد در نتیجه کسری بودجه دولت جبران خواهد شد. دولت اوراق قرضه چاپ نخواهد کرد و اوراقی را که قبلاً فروخته تسویه می کند. در نتیجه توان بانک ها برای وام دهی باز خواهد شد، این امر به رونق بازار منتهی می گردد فارغ از آنکه قیمت پایین یا بالا رفته باشد. مشکلی که در زمان رونق احتمالاً سیاست های دولت را آزار خواهد داد ضعف زیر ساخت ها بخصوص تامین برق در 6 ماهه اول سال آینده است.

اگر برجام به هر علتی امضاء نشود راه های پیش روی دولت عبارت خواهد بود از :

1-افزایش مالیات ها

2-افزایش قیمت کالاها و نهادهای انرژی

3-افزایش صادرات همه کالاها

4-اتکا بیشتر دولت به سیستم بانکی

همه این عوامل باعث رکود تورمی همراه با بیکاری و گرانی خواهد شد.

نکته دوم مساله درگیری روسیه و اوکراین است.

در مجموع نزدیک به 40 میلیون تن صادرات سالانه روسیه و اوکراین قطع شده است که حدود 5 میلیون تن آن اعم از چدن، شمش، اسلب، ورق و میلگرد می بایست در خلال یک ماه جایگزین می شد. این امر به افزایش ناگهانی قیمت فولاد در عرض دو هفته منتهی شد. کشورهایی که مصرف کننده این کالا بودند بیشتر در اروپا، ترکیه و عراق و مصر بوده اند که به علت تحریم های بانکی صادرات این دو کشور متوقف شده است. نکته ای که در تحریم های روسیه به آن توجه نمی شود اینست که از این به بعد صادرات فولاد روسیه به جای اروپا به چین سرازیر خواهد شد و این مساله سهم بازار ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

مساله اوکراین جریانی نیست که به سادگی حل گردد چرا که وقتی کشوری دچار تحریم گردد برداشتن تحریم ها مستلزم دادن امتیازات زیادی است که روس ها به سادگی آن را نمی پذیرند البته این شرایط معلوم نیست اما اگر همین امروز هم روس ها به وضعیت 6 ماه قبل برگردند تحریم ها برداشته نخواهد شد ضمن آنکه بازسازی اوکراین خود نیازمند سرمایه گذاری بسیاری است.

از طرف دیگر مسئله حذف نفت و گاز روسیه از بازار جهانی مطرح است. این امر اجازه نمی دهد که قیمت نفت به سادگی سقوط کند چرا که جایگزینی این حجم از تولید نیازمند سرمایه گذاری های جدید و زمانبر است. تاثیر قیمت نفت روی دستمزدها و کمودیتی ها باعث خواهد شد تا انرژی های جایگزین گرانتر تمام شود. تحریم روسیه عرضه فلزات نایاب را محدود خواهد کرد و قیمت آنها را بالا خواهد برد در نتیجه برنامه های تولید انرژی های پاک باید مورد تجدید نظر قرار گیرد که حداقل فارغ از میزان سرمایه گذاری ها زمان بر خواهد بود

برنده تحریم روسیه ایران است. ایران تنها کشوری است که تمام امکانات از نظر منابع معدنی نیرو و ظرفیت خالی برای تولید را دارد. بزرگترین رقیب ایران در کشورهای همجوار بخصوص برای میلگرد تولیدی ایران محصول اوکراین بود با بسته شدن بنادر اوکراین عملا صادرات اوکراین به عراق کاهش خواهد یافت از سوی دیگر روسیه و اوکراین یکی از بزرگترین صادر کنندگان قراضه در دنیا هستند که بیشترین حجم صادرات آنها به ترکیه است بنابراین قیمت شمش و اسلب ترکیه بالا خواهد رفت این امر به صادرات شمش و میلگرد ایران به ترکیه و ترانزیت آنها از آن کشور کمک خواهد کرد. روسیه یکی از بزرگترین صادرکننده های زغال سنگ کک شوی به کره جنوبی و ژاپن است همینطور گندله به ژاپن.

در شرایطی که ما بیش از 7 میلیون تن گندله روی زمین داریم فرصت خوبی برای صادرات ما خواهد بود در مجموع برآیند بازار در سال آینده با سال 1400 بسیار متفاوت خواهد بود تاثیر دو عامل که ساختار بودجه و درگیری روسیه و اوکراین است از الان در بازار کاملا مشخص است آنچه شرایط را روشن تر می کند مساله برجام است.

امید است در سال آینده سلامت و پاینده باشید و بازار پررونق به شما دلگرمی دهد.

****************************************************************

پیوست1- نوسانات قیمت ماهانه محصولات فولادی در سطح جهان در سال 1400

( میانگین قیمت های موسسه مپس)

مپس1