پایگاه خبری فولاد ایران –
نظریه بازی به عنوان یکی از نظریات پرکاربرد در حوزه اقتصاد و سیاست همچنان ارزش و توجه خود را در طول زمان به اثبات میرساند. نظریه بازی به دنبال مدلسازی ریاضی رفتار افراد است که این رفتار بر مبنای انتظارات و راهبردهایی است که افراد دیگر در زمینه بازی اتخاذ میکنند. نظریه بازی به دنبال بهینهسازی و کسب حداکثر سود از رفتار اقتصادی فرد است.
یکی از مدلهای مشهور مطرح شده در نظریه بازی دوراهی زندانی است در مدل دوراهی زندانی دو نفر به عنوان مظنون از سوی پلیس بازداشت شدهاند و هرکدام بهطور جداگانه مورد بازپرسی پلیس قرار میگیرند در این وضعیت اگر یکی از این دو نفر اعتراف کرده و علیه طرف دیگر شهادت بدهد آزاد میشود و طرف مقابل به 10 سال حبس محکوم میشود اگر هر دو زندانی سکوت کنند هر دو به یک سال حبس محکوم میشوند و اگر هر دو زندانی علیه هم شهادت بدهند هر دو به 3 سال حبس محکوم میشوند.
نکته مهم در بازی دوراهی زندانی توجه به مفهوم اعتمادی است که بهشدت شکننده بوده و موجب میشود که در اکثر موارد هر دو زندانی به گناه خود اعتراف کنند و هر دو متحمل 3 سال حبس شوند درحالیکه اگر سکوت میکردند هر دو به یک سال حبس محکوم میشدند.
اتفاقی که در روزهای کنونی در بورس رخ داده است بیشباهت به بازی دوراهی زندانی نیست، صف خریدارانی که با مشاهده اولین نشانههای صف فروش یا همان اعتراف دیگری در مدل دوراهی زندانی به صفهای فروش طویلی میپیوندند که در نهایت این صفها موجب نزول شاخص، کاهش قیمت و ضرر کردن همه طرفهای بازی میشود.
نکته مهم و با اهمیت در مدل دوراهی زندانی ایجاد اعتماد از طریق افزایش ارتباطات میان بازیگران است که در صورت این امکان رفتار فروشنده حقیقی عاقلانهتر و بهینهتر خواهد شد.
با توجه به تعداد بالای افراد در بازی کنونی که شامل تعداد بیشماری فروشنده است تنها راه مؤثر برای بازگرداندن شاخص محدود کردن عرضه از سوی دولت برای مثبت شدن بازار و بازگرداندن اعتماد به فروشندگان حقیقی است این امر موجب میشود فروشنده حقیقی با اطمینان از بازی دیگر بازیگران به صفهای فروش نپیوندد و این امر تنها زمانی رخ میدهد که دولت علاوه بر اعتماد دهی در رسانههای عمومی گامهای عملی را برای ایجاد روند مثبت در بازار برای بازگرداندن روال طبیعی بردارد.
محمد سلطانپور. دانشجوی دکترای روابط بینالملل