پایگاه خبری فولاد ایران - در اندونزی یک کارخانه عظیم استاینلس استیل می تواند سالانه 3 تن از این فلز براق تولید کند اما این کارخانه جزو سرمایه های اندونزی نیست چون توسط چین ساخته شده تا از این کشور برای تضعیف رقبای غربی استفاده کند. کسانی که فکر می کنند استاینلس استیل یک صنعت حاشیه ای است، باید در فکر خود تجدیدنظر کنند. این فلز نقش حیاتی در بسیاری از صنایع از کارد و چنگال گرفته تا هواپیما، تانکر و ابزار جراحی دارد. تصاحب بازار جهانی استاینلس استیل توسط چین می تواند بخش های دیگر را نیز در معرض خطر قرار دهد.
به گزارش فولاد ایران، کارخانه اندونزیایی که متعلق به شرکت چینی تینگ شان چین است در سال 2017 افتتاح شد. انتخاب این مکان تصادفی نبود، اندونزی دارای بزرگترین ذخایر نیکل در جهان است که جزء اصلی استاینلس استیل است و بیش از دو سوم نیکل جهان برای ساختن این نوع فولاد استفاده می شود. (فولاد معمولی تقریباً از آهن تشکیل می شود، در حالی که استیل حاوی نیکل و کروم است.) در حقیقت، این امر در راستای ابتکار جهانی جاده ابریشم جدید چین قرار دارد.
پس از سپری شدن حدود دو سال از به بهره برداری رسیدن این کارخانه، دولت اندونزی ناگهان اعلام کرد که صادرات نیکل را از ژانویه سال جاری ممنوع می کند. این اقدام باعث شد تا قیمت جهانی نیکل به سرعت بالا برود. اما به لطف اندونزی، تینگ شان زیانی بابت این افزایش قیمت ندید.
چین در دو دهه گذشته، بازار استاینلس استیل را فتح کرد و تولید آن نسبت به سایر فلزات مانند سرب، مس و آلومینیوم رشد سریع تری داشت.
در سال 2004، از بین ده شرکت برتر تولید کننده استاینلس استیل جهان تنها یک شرکت بائواستیل چینی بود و مابقی شرکت های آمریکایی، اروپایی، هندی و کره جنوبی بودند. در آن زمان، فقط 25.8 درصد از فولاد جهان در چین ساخته می شد. در سال 2018، شش شرکت بزرگ فولادی جهان چینی بودند، برخی از آنها متعلق به دولت بودند و چین 51.3 درصد از تولید جهانی فولاد را به خود اختصاص داده بود، رقمی که برای کشورهای دیگر چندان قابل توجه نبود. کره جنوبی نیز به واسطه غول فولادی پوسکو در فهرست10 تولیدکننده برتر فولاد دنیا قرار داشت.
اما در مورد استاینلس استیل، پیشرفت چین مشهودتر است. در سال 2005، چین 12.9 درصد استاینلس استیل جهان را تولید می کرد، در حالی که اروپا 34.8 درصد و ایالات متحده 9.2 درصد تولید را در دست داشت. اما در سال 2018، چین سهم خود در بازار استاینلس استیل جهان را بیش از چهار برابر افزایش داد و آن را به 52.6 رساند در حالی که سهم اروپا به 15.6 درصد کاهش یافته بود و سهم ایالات متحده فقط 5.5 درصد بود.
تا همین اواخر، به نظر می رسید فولاد و استاینلس استیل نگران کننده نیستند. در واقع، تلاش های دونالد ترامپ برای حمایت از صنعت فولاد ایالات متحده با تمسخر فراوانی روبرو شد زیرا اقدامات حمایت ملی او منجر به مجازات شرکت های اروپایی شد که از متحدان نزدیک امنیت ملی واشنگتن بودند. تحریم فولادسازان اروپایی توسط رئیس جمهور آمریکا با استناد به بند 232 قانون توسعه تجارت بدون تردید مسخره بود اما او در مورد فولاد به عنوان یک راهبرد استراتژیک درست عمل کرد. شیوع ویروس کرونا نشان داد که کشورهای غربی به طور جدی وابسته به قطعات چینی هستند.
جای تعجب نیست که شرکت های آمریکایی مدت ها است نگران نحوه حمایت مالی شرکت های فولادی چینی می باشند. گروهی از انجمن های صنایع فولاد ایالات متحده طی گزارشی در سال 2016، اظهار کردند که "اعطای وام به شرکت های فولاد چینی طی تبانی با دولت های مرکزی یا استانی صورت گرفته تا بر مبنای اعتبار یا سایر عوامل مبتنی بر بازار."
یک اندیشکده آلمانی در گزارشی در سال 2019 اثبات کرد که چگونه شیوه های تأمین مالی پکن رقابت جهانی را به شدت تحریف می کند: "تأمین مالی، شرکتهای چینی را نه تنها در بازار داخلی بلکه در رقابت های بین المللی قدرتمند می کند و مزایای بسیاری نسبت به شرکت های اروپایی به آنها اعطا می کند. "
مطمئناً چنین حمایت های دولتی نه تنها در کسب سود بیشتر بلکه در قیمت های پایین تر تولید نیز تاثیرگذار است. سالهاست که شرکت های اروپایی نه تنها درگیر قیمت های رقابتی چین بلکه دامپینگ آشکارا نیز شده اند. این امر باعث شد اتحادیه اروپا در سال 2015، تعرفه 25 درصد علیه استاینلس استیل چین اعمال کند. اما پس از آن، صادرات استاینلس استیل اندونزی به اروپا ناگهان بالا گرفت.
در آگوست سال 2019، صنعت فولاد استاینلس استیل اروپا شکایت دیگری را به کمیسیون اروپا ارائه داد و با ادعای دامپینگ، این بار نیز اندونزی را درگیر کرد. این امر موفقیت آمیز بود: در ماه آوریل، اتحادیه اروپا 17 درصد تعرفه علیه واردات استاینلس استیل تینگ شان و شرکتهای تابعه اندونزی و 9/18 درصد تعرفه علیه یک شرکت دیگر چینی اعمال کرد. اما چین با افزایش عوارض ضد دامپینگ خود در برابر استاینلس استیل اروپا از 18.1 درصد به 103.1 درصد، از او پیشی گرفت.
ممنوعیت صادرات دولت اندونزی به این معنی است که مجازات های اتحادیه اروپا برای شرکت های چینی ممکن است کمکی به تولیدکنندگان استاینلس استیل اروپا نکند. بدون دسترسی به بزرگترین منبع نیکل در جهان و مواجهه با عوارض ضد دامپینگ چین، شرکت های اروپایی و استاینلس استیل آمریکا با مشکلات عدیده ای روبرو می شوند. شاید بگوییم که چین سعی دارد تجارت فولاد آنها را بدزد. شرکت های ایالات متحده به لطف بند 232 که اجازه اعمال تعرفه بر روی فولاد و آلومینیوم تولید خارجی را می دهد، نسبت به شرکتهای اروپایی از وضعیت بهتری برخوردار هستند. اما این تعرفه ها بیشتر از چینی ها به شرکت های اروپایی آسیب می رساند: به واسطه بند 232، شرکت های چینی سعی در صادرات حتی بیشتر به اروپا دارند.
اتفاق های اخیر، از جمله فرصت طلبی چین در مشاغل تضعیف شده توسط کرونا ویروس، سیاست خارجی پکن را در مورد دور زدن ایالات متحده و اروپا از طریق علاقه چین به شرکتهای غربی برجسته کرد، به ویژه در مناطقی که از نظر چین برای دستیابی به قدرت اقتصادی جهانی طی برنامه 2025 "ساخت چین" مهم است. اما این تنها راهی نیست که چین از تجارت جهانی برای تقویت قدرت خود و تضعیف این کشورها استفاده می کند. بازی بی رحمانه آن در بازار فلزات شاخه دیگری از تلاش برای تسلط بر اقتصاد جهانی را شکل می دهد.
در حقیقت، استاینلس استیل آخرین بخشی است که در آن شرکت های غربی توسط شرکت های تحت حمایت پکن به زانو در آمده اند. صنعت پنل خورشیدی ایالات متحده و اروپا را به خاطر دارید؟ یک دهه پیش، پکن شروع به اهدای یارانه به تولید پنل های خورشیدی داخلی کرد و البته شرکت های چینی کالاهای ارزان قیمت خود را صادر کردند. نتیجه: تولید پنل خورشیدی غربی سقوط کرد.
بین سال های 2009 و 2017، سهم بازار جهانی شرکت های چینی از 1 به 33 درصد افزایش یافت، در حالی که تولید اروپایی با کمال تعجب افت کرد. موسسه مرکاتور گزارش داد که تا سال 2018، هشت تولید کننده برتر پنل های خورشیدی جهانی همه چینی بودند. اگرچه ایالات متحده و اتحادیه اروپا برای کاهش بی عدالتی های بازار به تعرفه ها روی آوردند اما چینی ها به شدت بر بازار صفحات خورشیدی تسلط پیدا کرده اند.
یارانه و پشتیبانی از بنگاههای داخلی یک اختراع چینی نیست: چند دهه قبل، دولت های آمریکای شمالی و اروپا نیز همین کار را کردند. اما در یک بازار جهانی و جایی که شرکت ها قرار است با سایر شرکت های دنیا رقابت منصفانه ای داشته باشند، چنین پشتیبانی گسترده، تحریفات بسیاری ایجاد می کند. این دقیقاً همان چیزی است که کشورها خواستار تصحیح آن در سازمان تجارت جهانی بودند؛ در حقیقت، حمایت سیستماتیک دولت از شرکت های داخلی به ضرر رقبای خارجی و ناقض قوانین تجارت جهانی است.
اما برای اینکه سازمان تجارت جهانی وارد عمل شود، طرف آسیب دیده (به عنوان مثال یک شرکت اروپایی) باید "آسیب مادی" را اثبات کند و این امر در زمانیکه یک شرکت به شدت آسیب دیده، ممکن است موجب دیر شدن نجات آن شود. با این حال، اتحادیه اروپا تلاش کرد تا از تولید کنندگان استاینلس استیل خود دفاع کند.
هنگامی که اندونزی برای اولین بار محدودیت صادرات نیکل خود را اعلام کرد که به وضوح می توانست به زیان شرکت های اروپایی و سود تینگ شان تمام شود، کمیسیون اروپا پرونده ای را علیه آن در سازمان تجارت جهانی مطرح کرد و سپس سسیلیا مالمستروم، عضو هیئت تجاری اروپا گفت: "اقدامات اعمال شده توسط اندونزی باعث افزایش خسارت می شود و مشاغل را در صنعت فولاد اتحادیه اروپا در معرض خطر قرار می دهد. با وجود تلاش های مکرر ما، اندونزی اقدامات را در پیش گرفته و حتی برای ژانویه سال 2020 ممنوعیت صادرات جدید را اعلام کرده است. در چنین شرایطی، ما نمی توانیم بیکار باشیم. ما باید اطمینان حاصل کنیم که قوانین تجارت بین المللی رعایت می شود. به همین دلیل ما امروز اقدامات قانونی را در سازمان تجارت جهانی انجام می دهیم تا هرچه سریعتر با آنها مقابله کنیم".
تسلط روزافزون چینی ها بر بازار استاینلس استیل خطرات وابستگی پیمانکاران دفاعی ایالات متحده و اروپا را به تولید کنندگان چینی بیشتر می کند. تصور کنید که یک تولید کننده اسلحه یا سازنده کشتی مستقر در یک کشور غربی است که مثلاً از پکن در مورد بحران کرونا ویروس یا تجاوز به مسلمانان اویغور انتقاد کرده است، دیگر نیاز نیست که گرفتاری های ناشی از این انتقاد را برای دولت های غربی تصور کنید.
یا این معضل را در نظر بگیرید که ممکن است شرکتهای سوئدی با آن روبرو شوند. دولت آنها پیوسته برای "گویی مینهای"، کتابفروش هنگ کنگی که تبعه سوئد است و اکنون در چین زندانی شده، مذاکره کرده اند و مقامات چینی نیز به نوبه خود تهدیداتی اعلام کرده اند. اگر دولت چین می خواست به سوئد آسیب برساند، شرکت های استاینلس استیل چین می توانستند تحویل کالای خود به سوئد را به تاخیر بیاندازند تا به عنوان مثال تولیدکنندگان ابزارهای پزشکی سوئدی را به دردسر بیاندازند، به خصوص اگر تولیدکنندگان اروپایی نیز مجبور به تعطیلی کارخانه های خود به دلیل کروناویروس شده باشند.
اما مسئله اصلی استاینلس استیل یا بخش های دیگر نیست و مهم توانایی دموکرات های لیبرال در عملکرد مستقل است. اگر جنگ جهانی تهیه لوازم پزشکی کروناویروس به دولت های غربی چیزی آموخته باشد، آن چیز وابستگی خطرناک به قطعات چینی است. قطعاً تجارت ضعیف غرب کشورهای غربی را ضعیف تر می کند.
از آنجاکه یارانه های دولت طبق قوانین سازمان تجارت جهانی مشکل ساز است، دولت های غربی می توانند در بخش استاینلس استیل تعرفه هایی را برای کشورهایی از جمله چین و اندونزی اعمال کنند. استانداردهای محیطی نیز فرصت دیگری را به آنها می دهد. تولید فولاد چین دو برابر بیشتر نسبت به ایالات متحده دی اکسید کربن منتشر می کند، در حالی که اتحادیه اروپا تصمیم دارد تا سال 2050 اقتصادی با انتشار صفر کربن داشته باشد. ایالات متحده و اتحادیه اروپا می توانند تولید فولاد را به عنوان کارخانه های بسیار آلاینده ممنوع کرده و کمک های مالی و تحقیقاتی برای شرکت های داخلی که سعی در تولید فولاد سبز دارند را توسعه دهند. این به معنای حمایت شرکت های غیر رقابتی نیست، بلکه به معنای حمایت شرکت های قانونمند است.
برخی استدلال می کنند که مجازات شرکت های چینی عواقب بدی به دنبال خواهد داشت. در حقیقت، با توجه به اینکه چین تاکنون بزرگترین تولید کننده جهان بوده و تولید آن هفت برابر بیشتر از هند به عنوان دومین تولیدکننده فولاد دنیاست، ممنوع کردن تولیدات آلاینده آن ممکن است منجر به کمبود کالا در غرب شود. اما چین بیش از حد فولاد و استاینلس استیل تولید می کند چون به صادرات آن نیاز دارد ممنوعیت تولیدات آلاینده آن، موجب مجازات شرکت هایی می شود که با تولید فولاد ارزان به محیط زیست آسیب می رسانند، اما در عوض موجب تشویق کارخانه های غیر آلاینده خواهد بود.
منبع: foreignpolicy