پایگاه خبری فولاد ایران
🔶 با رشد شیوع ویروس کرونا، بیش از نیمی از جمعیت جهان به تعطیلی اجباری رفتند و تقاضا برای بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی، همانند قیمت نفت خام سقوطی آزاد را تجربه کرد.
🔶 قیمت هر بشکه نفت خام در آمریکا به قدری کم شد که فروشندگان حتی برای فروش نفت خود مجبور بودند مبلغی را پرداخت کنند و به عبارت دیگر، قیمت نفت منفی شده بود.
🔶 اقتصادهای وابسته به نفت تلو تلو خوران منتظر بهبود اوضاع هستند. در ایالات متحده، بزرگترین تولیدکننده نفت جهان، تعداد دکل‌های حفاری طی تنها دو ماه ۵۰ درصد کاهش یافته، به احتمال زیاد حدود ۴۰ درصد از تولیدکنندگان نفت و گاز در طی سال ورشکسته خواهند شد و پیش‌بینی می‌شود ۲۲۰ هزار کارگر نفتی کار خود را از دست بدهند.
🔶 کشورهای نفتی در سراسر جهان در حال دسته و پنجه نرم کردن با این اوضاع بوده و شاهد کاهش ارزش پول ملی خود هستند. به نظر می‌رسد در عصر پسا کرونا شاهد کاهش تدریجی تقاضای نفت خواهیم بود زیرا رونقی که کرونا برای دورکاری و انجام آنلاین بسیاری از فعالیت‌ها ایجاد نمود، آینده بسیاری از مشاغل را تغییر خواهد داد.
🔶 اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی می‌کند که تقاضای جهانی نفت در پایان سال ۲۰۲۰ به سطح قبل از شیوع کرونا بازگردد. آژانس بین‌المللی انرژی نیز به همین میزان خوشبین بوده و پیش‌بینی می‌کند تا پایان سال جاری تنها ۲ تا ۳ درصد از میانگین سال ۲۰۱۹ یعنی تقاضای ۱۰۰ میلیون بشکه در روز فاصله داشته باشیم. البته در این میان چنانچه شاهد موج دوم شیوع کرونا باشیم این مدت احتمالا طولانی‌تر خواهد شد.
🔷 همانطور که گفته شد، تغییرات سبک زندگی می‌تواند تقاضای نفت را در آینده کاهش دهد، اما داده‌ها نشان می‌دهد که می‌بایست نسبت به تغییرات دائمی به دیده شک نگریست. مثلاً چنانچه افراد به استفاده از خودوری شخصی ادامه داده و احساس ایمنی بیشتری نسبت به حمل و نقل عمومی داشته باشند، تقاضای نفت افزایش چشمگیری خواهد داشت.
🔶 در مقابل، با کاهش سرمایه‌گذاری در تولید نفت و کند شدن سرعت انقلاب نفت شیل، بازگشت به شرایط پیشین عرضه بیشتر به طول می‌انجامد. به هرحال، به دلیل سقوط قیمت نفت، برخی چاه‌‌های تولید نفت می‌بایست بسته می‌شدند، اما این کار خطر آسیب‌رساندن به مخازن نفتی را به دنبال دارد. برخی از این مخازن برای همیشه از بین خواهند رفت و برخی دیگر نیز برای بازگشت به سطح عادی، نیاز به مدت زمان طولانی و سرمایه‌گذاری قابل توجهی خواهند داشت.
🔶 براساس برخی پیش‌بینی‌ها، حدود ۴ میلیون بشکه در روز در معرض نابودی شبه دائمی قرار خواهند گرفت. درخصوص نفت شیل آمریکا، چندین سال زمان لازم است تا به سطح تولید پیش از شیوع کرونا برگردد. بسته به اینکه تقاضای پایین نفت چقدر طول خواهد کشید، پیش‌بینی می‌شود تولید نفت آمریکا حدود ۳۰ درصد معادل ۳۰ میلیون بشکه در روز از بالاترین سطح تولید در دوره پیش از کرونا کمتر باشد.
🔷 به هرحال، تاریخ نشان داده زمان لازم برای تعدیل و اصلاح مجدد عرضه تخریب شده (بر اثر کاهش اکتشاف، ایجاد ظرفیت برای ذخیره‌سازی و بسته شدن میادین نفتی به دلیل هزینه‌های غیراقتصادی) از زمان لازم برای تعدیل و اصلاح مجدد تقاضای تخریب شده (بر اثر افزایش نگرانی‌ها درخصوص آینده اقتصادی کشورها، مثل رکود اقتصادی پس از بحران مالی ۲۰۰۷ و رکود فعلی ناشی از شیوع کرونا، که به عوامل مالی، پولی و ژئوپلیتیکی بستگی دارد) بسیار طولانی‌تر است.
🔷 کشورها ممکن است ذخایر زیرزمینی معینی داشته باشند، اما اگر از نظر مالی تحت فشار باشند و شروع به کاهش سرمایه‌گذاری کرده و به خاطر افت شدید قیمت نفت، سرمایه‌گذاری‌های جدید خود را در حوزه انرژی به تأخیر بیاندازند، در نتیجه در بلندمدت یعنی زمانی که تقاضا برای نفت افزایش می‌یابد، افزایش جهانی تقاضای نفت با کاهش جهانی ذخایر مواجه خواهد شد که موجب افزایش قیمت نفت می‌شود و شرکت‌هایی که پیشتر سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، بهره‌ای نخواهند برد.
✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد- تحلیلگر اقتصاد انرژی