پایگاه خبری فولاد ایران -شبکه های مجازی پر شده است از اخبار ویروس کرونا. ترس از این ویروس بسیار قبل از ورود آن به ایران باعث نگرانی شد به طوری که از اواسط ژانویه در میان پرسنل شرکت هایی که با چین مبادلات تجاری می کردند ترس را مشاهده می کردم. شرکتی را دیدم که پرسنل حاضر به باز کردن نامه های دریافتی از چین نبودند. طبیعی است که با این موج از ترس زمانی که خبر وجود کرونا در ایران اعلام شد چه بلوایی به پا گشت.
آمارهای رسمی از 970 مبتلا در ایران خبر می دهد که 54 نفر از آنها فوت کرده اند. اما در شبکه های مجازی آمارهای غیررسمی و با منبع های مجهول و گاهی مجعول عدد مبتلایان را بسیار بالاتر نشان می دهند. مردم از ترس این آمارهای غیررسمی به صورت داوطلبانه کسب و کارهای خود را تعطیل کرده اند و بازار پیام های صوتی و ویدئویی از متخصصانی که هیچ کس آنها را نمی شناسد و توصیه های بهداشتی به مردم می کنند داغ است. واقعیت این است که آمارهای غیررسمی نمی تواند چندان به واقعیت نزدیک باشد. کافیست در شبکه های مجازی به دنبال مبتلایان واقعی کرونا در میان دوستان و آشنایان بگردید. به جز چند مقام دولتی رسمی کمتر کسی را می توان یافت که به کرونا مبتلا شده باشد. فیلم های محدودی از مبتلایان وجود دارد در حالی که اگر کوچکترین خبری در این خصوص به دست آید فورا همه گیر می شود. در حادثه تلخ سقوط هواپیمای اوکراینی 139 نفر ایرانی در هواپیما وجود داشت اما اکثر افراد با یک یا دو واسطه حداقل یکی از کشته شدگان را می شناختند. با همین قیاس ساده و البته غیرعلمی می توان حدس زد که آمار چند ده یا چند صد هزار نفر مبتلا که در شبکه های مجازی دست به دست می شود به هیچ وجه نمی تواند واقعیت داشته باشد و علی رغم بی اعتمادی عمومی به آمارهای رسمی، عددهای اعلام شده چندان دور از واقعیت نیست.
در این میان مسئله عجیب عدم مقابله دولت با شایعات است. به نظر می رسد ترس عمومی ایجاد شده چندان هم برای دولت مشکل ساز نیست و در خوشبینانه ترین سناریو دولت می تواند با استفاده از این ترس مانع از گسترش بیماری شود.
اما واقعیت این است که چرخ اقتصاد از مسئله ویروس کرونا آسیب جدی دیده است. هرچند جان بسیار عزیز است اما توقف چرخه اقتصادی می تواند عواقبی به مراتب خطرناک تر و بلندمدت تر برای جامعه داشته باشد. ترس از کرونا باعث شده است که عموم جامعه درک درستی از آمار اعلام شده نداشته باشند. کل آمار مبتلایان به کرونا در جهان هنوز به 90 هزار نفر نرسیده است که حدود 80 هزار نفر آن در چین است و حدود 3 هزار نفر بر اثر بیماری فوت کرده اند که 2870 نفر آن چینی بوده اند. برای درک این عدد که در کل جهان است می توان آن را با آسیب تصادفات صرفا در ایران مقایسه کرد. حدود 340 هزار نفر در سال بر اثر تصادف به بیمارستان منتقل می شوند و آمار فوتی های سالانه ناشی از تصادف در ایران بیش از 9 برابر کشته شدگان در اثر کرونا در جهان است. به زبان بسیار ساده مردم از ترس کرونا حاضر به ترک منازل خود نیستند و اقلام مختلف احتکار می شود اما خطری به مراتب جدی تر مانند تصادفات، سالیان دراز است که اصولا نادیده گرفته می شود.
کسب و کارهای خرد در اثر کرونا آسیب جدی دیده اند و فروش شب عید کسبه حتی هزینه اجاره را هم پوشش نمی دهد. در چنین شرایطی دو ماه پس از عید شاهد موج چک های برگشتی، عدم توانایی پرداخت اجاره ها و موج ورشکستگی خواهیم بود. در حالی که شرایط اقتصاد اصولا عادی نیست شرکت های بسیاری مجبور به تعطیلی بنگاه های خود شدند و به نظر می رسد این موج قرار است تا اواسط فروردین ماه ادامه داشته باشد. در کشورهای دیگر مانند چین یک استان خاص درگیر مسئله کرونا شده است و اقتصاد چین از کار نیفتاده است اما در ایران حتی استان هایی که شاهد کرونا نیستند با تعطیلی روبرو هستند.
پیشگیری از بیماری مسئله مهمی است و باید موارد بهداشتی رعایت شود اما ترس عمومی ایجاد شده شاید باعث فراموشی بعضی مسائل مانند نوسانات نرخ ارز شود اما مشکلاتی بسیار جدی در آینده اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد. برخلاف تصور اکثریت جامعه این اولین بار نیست که ویروس کرونا در ایران وارد می شود بلکه ویروسی با همین نام و همین مشخصات در سال 1394 هم به کشور وارد شد و اتفاقا کمیته مبارزه با کرونا در همان سال ایجاد گشت. به نظر می رسد چیزی که امروز با آن روبرو هستیم ویروسی تا حدی جهش یافته تر از سال 1394 و ترسی به مراتب بیشتر با پروپاگاندای رسانه است که خود مردم در حال دامن زدن به آن ترس هستند.
فراز جبلی
دبیرکل انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی