پایگاه خبری فولاد ایران -شیوع بیماری کرونا در چین تبدیل به سم مهلکی برای رشد اقتصاد جهانی شده و پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی فصل اول امسال را به ضعیف ترین حد ممکن کاهش داده است (شکل 1). پیش بینی کاهش شدید تولید جهانی کارخانه ها در ماه فوریه که در نیم قرن اخیر (به استثنای بحران مالی جهانی) بی سابقه بوده، به گزارش فولاد ایران، دلیل اصلی افت تولید ناخالص داخلی است و حتی در صورت کنترل شیوع این ویروس نیز نمی توان گفت اثرات مخرب آن گذراست. به هرحال، تا اواسط سال می بایست فعالیت های کلان اقتصادی دوباره جبران شود تا کمبودهای به وجود آمده را جبران نماید.
در گزارش زیر به مواردی که می بایست در این مورد مورد توجه قرار گیرد اشاره شده است:
- جایگزین کردن منبع اطلاع رسانی به غیر از چین
تاخیر در اطلاع رسانی توسط مقامات چین به دلیل سال جدید چینی و عدم ارائه آمار دقیق مربوط به ماههای ژانویه - فوریه، ما را برآن داشت تا برای پیگیری اخبار چین به دنبال منابع دیگری باشیم. مجله گزارش اقتصادی روزانه می تواند جایگزین مناسبی برای این اطلاعات باشد و در حال حاضر، رکود فعالیت در چین طی نیمه اول فوریه را نشان می دهد. بر اساس اخبار این مجله، روند فعالیت اقتصادی چین در هفته آینده به کف خود خواهد رسید اما از ماه مارچ رو به بهبود خواهد گذاشت.
- کاهش شدید تولید و پیش بینی کنترل آن
آمار مربوط به روند صنعتی و تجارت بین المللی چین در ماه فوریه شوکه کننده است. پیش بینی می شود میزان تولید ماهیانه کارخانه های آن در این ماه 3 درصد سقوط کند. پیش بینی افت تولید در خارج از بازاز چین نیز 0.5 درصد است. همچنین انتظار می رود شاخص بورس در این ماه بالای 50 و برای بازار فیوچر بالای 60 باشد.
- کاهش صادرات به بازار بین المللی
شوک ناشی از چین تاثیر بسزایی در کشورهایی که ارتباط نزدیک تجاری و منطقه ای با چین دارند خواهد گذاشت و عرضه کمتری به سمت آنها از طرف چین صورت خواهد گرفت، هرچند کاهش تقاضای صادراتی خارج از آسیا با مزایای نرخ بهره پایین و قیمت پایین انرژی قابل تحمل تر خواهد شد.
- کاهش تنش در بازارهای مالی
شوک چین می تواند بر جریان نقدینگی مشاغل کوچک و متوسط فشار وارد کند اما سیاستگذاران این کشور نقدینگی لازم در جهت تامین اعتبار این مشاغل را تأمین می کنند. در نتیجه، خطر بزرگنمایی این شوک از طریق استرس در بازار مالی محدود شده و انتظار نداریم شرایط مالی جهانی از نظر مالی سخت شود.
- شناخت ناشناخته ها
شناخت حدود دانسته های ما در مورد شیوع انتشار ویروس مهم است. فرض اولیه این است که شیوع این بیماری تا حد زیادی در داخل چین بوده و از اواسط سال از بین می رود. سناریوی دیگر مبنی بر گسترش بیشتر این ویروس در خارج از چین است که می تواند تحلیل های ارائه شده در اینجا را تغییر دهد.
شوک منفی بزرگ متمرکز در چین
محدودیت مسافرتی که صنعت توریسم را تحت تاثیر قرار داده و تعطیلی گسترده کارخانه ها، نمایانگر شوک عرضه و تقاضای منفی است. طی دو هفته گذشته، پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی برای فصل اول 2020 نصف و به 1.3 درصد رسیده است. که می تواند ضعیف ترین رقم پس از بحران مالی جهانی باشد.
بزرگترین شوک در چین خواهد بود، جایی که پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی در این سه ماه از 6.3 درصد قبل از شیوع به 1 درصد رسیده است. (جدول 1) انتظار می رود تاثیر این روند در دو گروه به شدت احساس شود. کشورهای منطقه که پیوند تجاری و سفری گسترده ای با چین دارند، شاهد کاهش صادرات در راستای تعدیل تقاضای مصرف کننده خواهند بود و کشورهای تولیدکننده کالا که باید با کندتر شدن تقاضای چین و پایین آمدن قیمت کالاها، شاهد کاهش رشد اقتصادی خود باشند. تاثیر این تعدیل تقاضا برای اقتصاد آمریکا و اروپای غربی 0.25 درصد پیش بینی شده که دلیل عمده آن بر اثر پیش بینی رشد آهسته تر صادرات است. تقاضای مسکن نیز به احتمال زیاد در این سه ماه ثابت می ماند هرچند کاهش قیمت نفت باعث افزایش قدرت خرید خانه می شود.
عمق فاجعه چقدر است؟
اگرچه پیش بینی ما شامل کاهش شدید تولید چین در این ماه است، اما در واقع فرضیات خوش بینانه ای نیز وجود دارد. نمودار زیر مسیر اصلی افت 40 درصدی تولید در اوایل فوریه را نشان می دهد که پس از آن خروجی تولید تا پایان ماه به سرعت به ظرفیت کامل بازمی گردد (شکل 2). فرض می کنیم تولید فراتر رفته و شرکت ها برای جبران بازده از دست رفته فوریه به طور کامل در ماه مارچ کار کنند. به این ترتیب، روند تولید که در ماه فوریه 15 درصد بوده در ماه مارچ به 28 درصد جهش می یابد (جدول 2). نرخ رشد سه ماهه حاکی از کاهش سالانه 4.2 درصد در فصل اول 2020 و به دنبال آن افزایش 16.5 درصد در فصل دوم این سال است. تولید سالانه در فصل سوم 2020 نیز 8.3 درصد قبل از رسیدن به روند عادی است.
این سناریو تغییرات سریع V شکل و احتمال بهبود کامل از رکود تولید ماه فوریه را نشان می دهد، رشد اقتصادی که صرفا تولید را به روند قبلی باز می گرداند نه چیز دیگر، زیرا تولید از دست رفته هرگز جبران نمی شود. بعید است که این شوک یک رویداد موقتی باشد. بنابراین، بهبود واقعی باید سطح تولید را تحت الشعاع سطوح قبلی قرار دهد تا زمان کافی برای جبران تولید از دست رفته به دست بیاید.
به نظر می رسد این روند بهبود بسیار خوش بینانه طراحی شده چراکه با توجه به آخرین اخبار، این ویروس آسیب بیشتری به اقتصاد وارد کرده است. بنابراین، باید یک سناریوی جایگزین را در نظر بگیریم که زمانبری بیشتری در روند بهبود دارد (شکل 2 و جدول 2). نکته مهم این است که رکود عمیق و بهبودی طولانی تر نیاز به تلاش بیشتر و زمان طولانی تر برای جبران تولید از دست رفته دارد. این سناریو افت 45 درصدی تولید را در هفته اول فوریه (5 درصد بیشتر از قبلی) و مسیر بازیابی و رسیدن به ظرفیت کامل تولید را در اوایل آوریل نشان می دهد. در نتیجه، روند تولید بالا که از ماه آوریل آغاز شده، ادامه داشته و در ماه می به اوج رسیده و در ژوئن و جولای به سطح عادی می رسد. بر اساس این سناریو، تولید در فوریه 34 درصد افت، در ماه مارچ 34 درصد افزایش و در ماه می نیز با 26 درصد رشد همراه است. نرخ رشد فصلی در این مدل قابل توجه است، 46 درصد افت تولید سالانه در فصل اول 2020، قبل از 227 درصد رشد تولید سالانه در فصل دوم و مجددا 33 درصد افت تولید سالانه در فصل سوم.
اثبات در داده ها است
شوک کرونا و تأثیر پیش بینی شده آن بر فعالیت های کلان اقتصادی در نیم سال اول 2020، در این نمودار ارزیابی شده است. داده های روزانه، هفته گی و ماهانه به سه سؤال اساسی پاسخ می دهند: 1) شوک چین تا چه اندازه عمیق است، 2) این شوک چقدر طول می کشد و بهبودی کامل در چین چقدر زمان می برد و 3 ) این شوک چقدر به سایر نقاط جهان سرایت می کند. در یک سناریوی خوش بینانه، این شوک فشار زیادی به روند تولید در چین وارد می کند اما بازگشت سریع با تاثیر محدود به سایر نقاط جهان برای آن پیش بینی می شود. در سناریوی بدبینانه، فعالیت در چین بیش از این ها تحت فشار قرار گرفته و روند بازیابی در نیمه دوم سال صورت می گیرد که به نوبه خود به طور قابل توجهی زنجیره های عرضه را مختل و تاثیر منفی بسیاری بر رشد اقتصاد جهانی می گذارد. مبنای اولیه ما نزدیک به سناریوی خوش بینانه است در حالی که سناریوی جایگزین که در بالا ذکر شد شامل بهبودی سریعی است که تأثیر خاموش بر رشد جهانی دارد.
اما با تکیه بر چه اطلاعاتی می توان گزارش دقیق داد؟ متاسفانه، آمار ماهانه چین به دلیل تاخیر زیاد در ارائه و غیر قابل دسترس بودن به دلیل تعطیلات سال نو، محدود است. با توجه به بزرگی شوک و اهمیت زمان بندی، ما بر داده های روزانه و هفتگی موجود در زمینه فعالیت اقتصادی، کیفیت هوا، آمار سفر، گردشگری و تجارت تکیه کرده ایم.
بر اساس این اطلاعات، مصرف روزانه ذغال سنگ در حال حاضر 40 درصد پایین تر از سرعت متوسط خود در طی دهه گذشته بوده (شکل 3). حجم حمل و نقل به چین نیز نسبت به میانگین های اخیر کاهش حدود 30 درصدی را نشان می دهد (شکل 4).
اما خبری که شاید مهمتر از ردیابی شاخص های فعالیت های روزانه است این باشد که کارخانه ها به آرامی در حال باز شدن هستند. اعلام رسمی تعطیلی کارخانه ها تا دهم فوریه بود و بازگشایی مجدد آنها بسیار کندتر بوده است. کارخانه ها در بیشتر مناطق درگیر با بیماری، تعطیل باقی مانده و استان هوبی در هفته اخیر اعلام کرد که تعطیلات رسمی تا 21 فوریه تمدید شده است (جدول 3)
روند صادرات در داده های ماهانه
در حالی که داده های روزانه در ردیابی روند اقتصادی چین مقدم ترند، اما داده های ماهانه صادراتی به سایر نقاط جهان نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پیش بینی گزارشات ماه فوریه با کاهش شدید تولید جهانی صنایع ناشی از شوک ویروس همراه است.
پیش بینی اولیه ما این است که میزان تولید ماهانه چین در ماه فوریه 15 درصد سقوط خواهد کرد، حتی اگر کارخانه ها هفته آینده شروع به کار کنند. با فرض افزایش متوسط 0.2 درصدی در ژانویه، متوسط تولید ماهانه ژانویه - فوریه 7.4 درصد اعلام شده است. مهمتر از آن، انتظار چنین تغییر شدیدی در روند تولید ناخالص داخلی نیست. در سناریوی اولیه، پیش بینی رشد کلی در فصل اول 2020 تنها یک درصد است که سریعاً به 9/9 درصد در فصل دوم قبل از بازگشت به 6 درصد نیمه دوم سال می باشد. اگر روند رشد طبق مسیر جایگزینی که در بالا ذکر شده پیش برود، تولید ناخالص داخلی نیز تا حدودی نوسان خواهد داشت اما اگر فعالیت بخش خدمات به اندازه کالاها تأثیر نگیرد، این نوسانات کمتر خواهد بود.
در خارج از چین، شیوع ویروس کرونا از طریق شاخص های معمول ماهانه ارزیابی می شود. با در نظر گرفتن مبنای اولیه در این روند، تولید جهانی کارخانه های غیر از چین در این ماه 0.5 درصد افت کرده و در ماه مارچ این رقم به 0.3 درصد می رسد (جدول 4). در نتیجه، رقم تولید جهانی در فوریه 2.2 درصد خواهد بود که ضعیف ترین روند در حدود نیم قرن اخیر به غیر از بحران مالی جهانی است.
از آنجا که بیشترین تحقیقات ما در مورد اقتصاد جهانی روی کشورهای نوظهور آسیا و کشورهای تولیدکننده کالاست، پیش بینی کاهش تولید در کشورهای جی 4 که شامل برزیل، آلمان، هند و ژاپن است، بعید به نظر می رسد. هرچند نشان دادن روند نزولی تولید کالا در این کشورها به دلیل کاهش صادرات کالا به آنهاست که بیشتر از حد تصور می باشد. در کنار کشورهای جی 4، استرالیا نیز روند کاهش تولید را نشان می دهد چراکه اتکای این کشور به چین برای صادرات، قابل توجه است. انتظار داریم تولید در سایر کشورها 49.7 درصد افت کند. در یک پیش بینی متعادل تر، کاهش تولید جهانی 47.4 است (بدون در نظر گرفتن تمام دستاوردهای اواسط سال 2019 ). با این حال، اگر پیش بینی اولیه ما درست باشد و چین و سایر کشورهای جهان بهبودی سریع V شکل را تجربه کنند، روند تولید در ماه مارچ باید بهبود داشته باشد.
Global Economic Research