پایگاه خبری فولاد ایران - به دنبال تحریم های بسیاری که در طول سال های پس از انقلاب اسلامی بر ایران تحمیل شده است، همواره سؤال پیشِ روی اقتصاددانان این بوده، که این تحریم ها بر متغیرهای مختلف اقتصادی چه تأثیری داشته و این تأثیر به چه اندازهای اتفاق افتاده است؟ در سالهای اخیر تحریم های اقتصادی به عنوان یکی از مهمترین مسائل روز مورد بحث در مجامع علمی ایران قرار گرفته است اما کشورهای صادرکنندة تحریم که غالبـاً زیـان کمتـری از تحـریم متحمـل میشوند، مطالعات دقیقی را در مورد تـأثیر آن در بخـش هـای مختلف اقتصادی انجام داده اند. از آنجا که اولین و مهم ترین تأثیر تحریم های مالی و تجاری به طـور مسـتقیم و غیرمستقیم بر جریان تجارت یک کشور وارد می شود و حسب باز و بسته بودن اقتصاد کشور در فضـای بـین المللـی و رابطـة تجاری و مالی با کشور یا کشورهای صادرکنندة تحریم، تأثیر آن متفاوت خواهد بود، لذا لازم است در اولین گام بـرای مطالعـة تأثیر تحریم بر اقتصاد، تأثیر تحریم هـای اقتصـادی بـر جریـان تجارت مورد تحلیل و بررسی قرار گیـرد. "تحریم " جزئی از دیپلماسی بین المللی حاکم بر جهان کنونی است از که سوی کشـورهای تحـریم کننـده بـه عنـوان ابـزاری غیرنظامی برای اجبار دولت های کشورهای هدف جهت انجـام واکنش مورد نظر اعمال میشود. منظور " از تحریم اقتصـادی" ، کاهش یا متوقف ساختن، یا تهدید به توقف روابـط اقتصـادی، تجاری و مالی متعارف با کشور هدف از سـوی دولـت کشـور تحریم کننده است. منظور از روابط « متعارف در » ایـن تعریـف، روابط در وضعیت بدون اعمال تحریم است .
آثار تحریم بر هدفمندی یارانه‌ها :جمشید پژویان، رییس شورای رقابت در گفت‌وگو با «پول» می‌گوید: این قطعنامه امنیت اقتصادی حمل و نقل و صنعت ایران را به شدت با مشکل مواجه می‌کند. او ادامه می‌دهد: هزینه مبادلات در تمام سطوح برای کشورمان به شدت رشد پیدا می‌کند و این مبادلات با مشکل رو‌به‌رو میشود. پژویان با رد سخن وزیر اقتصاد، مبنی بر عدم تاثیر تحریم بر اقتصاد کشور می‌گوید: گشایش اعتبار ایران در کشورهای دیگر به شدت دچار اختلال خواهد شد و صنعت و انرژی ایران هم از این تحریم‌ها بی‌نصیب نخواهد ماند. بدون شک این قطعنامه آثار منفی بزرگی بر روند اجرای آزاد‌سازی قیمت‌ها می‌گذارد. او البته عنوان می‌کند: شاید اثر این تحریم‌ها آن گونه نباشد که ایران ناچار به تن دادن به خواسته‌های آنها شود، اما این نوع برخوردها ارتباط کمی با مسایل اتمی ایران دارد و این فقط بهانه است. مساله اصلی برای آنها حفظ امنیت اسرائیل است.
شاید تحریم‌ها به داد تولید برسند : حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا به «پول» می‌گوید: این قطعنامه ریسک سرمایه‌گذاری را برای اقتصاد ایران سنگین‌تر می‌کند. راغفر معتقد است که رکود بیشتر، تورم بالاتر و نرخ رشد اقتصادی تا حد صفر از عواقب این قطعنامه خواهد بود. این اقتصاددان عنوان می‌کند که این قطعنامه موجب ترس شرکت‌هایی که با ایران همکاری اقتصادی داشتند خواهد شد و شرکت‌هایی که تصمیم به آغاز همکاری با ایران داشتند قطعا عقب‌نشینی خواهند کرد. دکتر راغفر ادامه می‌دهد: البته شاید این تحریم‌ها به داد تولید ایران برسند! او تصریح می‌کند که حتی دور زدن این تحریم‌ها هم برای اقتصاد ایران پر‌هزینه خواهد بود و خصومت‌های منطقه‌ای را دامن می‌زند، اما شاید بتوانیم از این جهت خوشحال باشیم که گرچه مسئولان داخلی به فکر تولید داخلی نبودند و به واردات بیش از حد روی آوردند، اما با وجود این تحریم‌ها واردات به ایران کاهش پیدا می‌کند و ایران باید به فکر تولید داخلی باشد.
در یک جمع بندی کلی باید این نکته را متذکر شـد کـه کشـور ایران که سال هاست به عنوان کشور هدف مـورد تحـریم هـای اقتصادی بسیاری قرار گرفته است، ضرورت دارد در تحقیقات و مطالعـات در ایـن زمینـه پیشـگام باشـد، تـا عـلاوه بـر اینکـه تصمیم گیران سیاسی را جهت ارزیابی هزینـه - فایـده در مـورد اتخاذ تصمیمات بین المللی توانمند سازد، پس از تحریم شدن نیز مبانی نظری مناسب جهت مقابله با تحریم ها، کاهش تأثیر آنها و مقاوم سازی ساختار اقتصادی را فراهم کند. بـا توجـه بـه رونـد تـاریخی تحـریم هـای اقتصادی، در هر سال ایران متحمل تعدادی از این انواع تحریم ها بوده است. زمانی که تحریم های اقتصادی قوی باشد، کشور هدف به شدت سعی می کند تا در بلند مدت ساختار خود را در برابر آن مقاوم ساخته و تأثیر آن را خنثی سازد. این همان تبدیل تهدید تحریم ها به فرصت مقاوم سازی ساختارهای اقتصادی است که بسیاری از صاحب نظران به آن اشاره می کنند.
مهدیه ضیائیان _ مولف ؛ نویسنده ؛ پژوهشگر و تحلیلگر مسائل اقتصادی