پایگاه خبری فولاد ایران -
🔷 نشست اخیر اوپک به رغم طولانی بودن مذاکرات که هفت ساعت به طول انجامید، یک نشست معمولی بود. طبق معمول، خروجی این نشست تأثیر چندانی بر بازار جهانی نفت نداشت.
روز پنج‌شنبه هفته گذشته، یکصد و هفتاد و هفتمین نشست اوپک در وین پایتخت اتریش در حالی برگزار شد که بازار منتظر یک شگفتانه از این سازمان بود. اوپک تصمیم گرفت باز هم تولید خود را کاهش دهد. در این نشست مقرر شد۵۰۰ هزار بشکه دیگر از تولید اوپک کاهش یابد تا بدین ترتیب کاهش ۱.۲ میلیون بشکه‌ای ابتدای سال ۲۰۱۹ به ۱.۷ میلیون بشکه در ابتدای سال ۲۰۲۰ برسد.
🔷 این تصمیم تأثیری آنی بر بازار نگذاشت و همه منتظر ماندند تا جزئیات بیشتر و نحوه توزیع سهمیه‌ها منتشر شود. اما با اعلام توافق با کشورهای غیراوپک و انتشار توافق ائتلاف موسوم به اوپک پلاس، بازهم اتفاقی نیافتاد. وزیر نفت عربستان نیز در کنفرانس خبری از کاهش داوطلبانه ۴۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت عربستان خبر داد تا بدین‌ترتیب حجم کاهش تولید نفت اوپک پلاس به ۲.۱ میلیون بشکه در روز برسد. بازهم بازار جهانی نفت به این موضوع واکنش چندانی نشان نداد و قیمت نفت برنت تنها با ۲ درصد افزایش به بشکه‌ای ۶۵ دلار رسید.
🔷 آنچه اوپک از درک آن عاجز بوده این است که بازار جهانی به گونه‌ای دیگر می‌اندیشد و اقدامات اوپک برای بازار رضایت بخش نیست. لذا قیمت چندان افزایش نمی‌یابد.
🔷 شایان ذکر است پیش از نشست اوپک، قرار بود همان تصمیم کاهش ۱.۲ میلیون بشکه‌ای ابتدای سال ۲۰۱۹ حفظ شود، که این کار در واقع یک گام رو به عقب بود چرا که بازار در سال آتی تحت تأثیر متغیرهای زیادی قرار خواهد گرفت و نمی‌توان با همان تصمیم قبلی به استقبال آنها رفت. اما اعضا با مشاهده اعداد و ارقام جدید و اینکه باتوجه به ادامه جنگ تجاری آمریکا و چین و گسترش آن به اتحادیه اروپا و فرانسه، تقاضا رشد چندانی نخواهد داشت و مازاد عرضه می‌تواند به بیش از یک میلیون بشکه در روز برسد، نظر خود را تغییر دادند و تصمیم گرفتند ۵۰۰ هزار بشکه دیگر از تولید بکاهند.
اما نکته اینجاست که با این کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای بازهم بازار به تعادل نخواهد رسید زیرا کشورهای ائتلاف اوپک پلاس پایبندی کاملی به تعهدات قبلی خود برای کاهش تولید نداشته‌اند.
🔷 لذا نشست اوپک از دید معامله‌گران بازار نفت نشست مجموعه کشورهاییست که به کاهش ۱.۲ میلیون بشکه‌ای خود پایبند نبوده و اکنون در حال مذاکره برای کاهش ۵۰۰ هزار بشکه دیگر هستند.
درخصوص نحوه توزیع سهمیه‌ها، اوپک اعلام کرد بار اصلی کاهش بر دوش تولیدکنندگان بزرگ خواهد بود. یکی از این تولیدکنندگان بزرگ روسیه است. در توافق قبلی اوپک، قرار بود سهم روسیه از کاهش ۲۳۰ هزار بشکه در روز باشد لکن شرکت‌های روسی با این موضوع مخالف بودند و زیر بار آن نرفتند. مدتی بعد نیز وزیر انرژی روسیه از کاهش ۷۰ هزار بشکه‌ای تولید این کشور خبر داد اما بازار به این خبر واکنشی نشان نداد زیرا همه فعالان بازار نفت می‌دادند تولید روسیه در فصل زمستان به دلیل سرمای هوا و دشوار شدن استخراج نفت از میادین به طور طبیعی کاهش می‌یابد.
🔷 مسأله عدم رعایت سهمیه‌ها در سازمان اوپک موضوع جدیدی نیست. تاریخ ۶۰ ساله اوپک نشان می‌دهد رعایت سهمیه‌ها در اوپک حاصل تصمیم آگاهانه دولت‌ها برای تبعیت از سهمیه‌های اوپک نبوده بلکه تنها نتیجه رویدادهای بیرونی و برنامه‌ریزی نشده بوده است (مانند زمانی که کشورهای عضو به دلیل محدودیت‌هایی از قبیل وقوع برخی حوادث نتوانند بیش از حد تولید کنند).
🔷 این عدم رعایت سهمیه و بیهودگی تلاش‌ها برای متقاعد کردن اعضای اوپک جهت اجرای تصمیماتی که در بالاترین سطوح سیاسی بر سر آنها توافق شده، توسط فاضل چلبی معاون اسبق و عراقی دبیرکل اوپک، به شیوه روایی قابل توجهی در سال ۱۹۸۷ تشریح شده است. وی در آن سال به همراه دبیر کل اوپک به تمامی کشورهای عضو این سازمان سفر کرد تا موضوع رعایت سهمیه‌ها را مستقیماً از سران اوپک کشورها درخواست کند. شاید بتوان گفت نتیجه‌گیری نهایی وی در سال ۱۹۸۷ گویی در سال ۲۰۱۹ مکتوب شده است: "متاسفانه با وجود کلیه هزینه‌هایی که در زمینه مأموریت سهمیه‌بندی سال ۱۹۸۷ صرف شد، هیات اعزامی اوپک با دست کاملاً خالی از مأموریت بازگشت... این که مأموریت در نهایت به عنوان یک «مأموریت ناممکن» پایان می‌یابد، از قبل معلوم بود حتی پیش از اینکه در قالب هیأتی بزرگ مأموریت خود را آغاز کنیم. این مأموریت نمونه‌ای از ریخت و پاش در اوپک به شمار می‌رفت".
✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد- تحلیلگر اقتصاد انرژی