پایگاه خبری فولاد ایران- درحالیکه اظهارات مبهم و ضدونقیض دونالد ترامپ درباره چگونگی واکنش آمریکا به حمله علیه تاسیسات نفتی عربستان، ناظران و تحلیلگران را سردرگم کرده؛ مارک اسپر، وزیر دفاع دولت او، از بررسی تمام گزینه‌ها برای پاسخ به این حملات خبر داده است.
تاکنون مشخص شده که گزینه موردنظر آمریکا، اقدام یکجانبه آن کشور به صورت یک حمله متقابل نظامی به ایران نخواهد بود. بنابراین، آمریکا در پی نوعی عملیات چندجانبه از سوی ائتلافی از کشورها برای پاسخ به حمله علیه تاسیسات نفتی عربستان است.
در این میان، دولت بریتانیا به‌صراحت اقدام دسته‌جمعی را توصیه کرده و عربستان نیز با دعوت از سازمان‌ملل برای مشارکت در تحقیقات مربوط به شناسایی منشاء و عامل حملات، ظاهرا همین راه را برگزیده است.
با این حساب، احتمالا آمریکا و بریتانیا و عربستان درصدد گشودن پای سازمان‌ملل به ماجرا هستند و علاقمندند از طریق شورای‌امنیت کار خود را پیش ببرند.
شورای‌امنیت سازمان‌ملل اما در سال‌های اخیر به‌ندرت درباره موضوعی بین‌المللی به اجماع رسیده؛ بویژه آنکه بین اعضای شورا، از جمله چین و روسیه از یک طرف و آمریکا و متحدان غربی‌اش از طرف دیگر، اختلافات اساسی درباره نظم بین‌الملل بروز کرده است.
بدین‌ترتیب، کشاندن ماجرا به شورای امنیت ممکن است صرفا اتلاف وقت تصور شود بخصوص اینکه پکن و مسکو تمایلی به تشدید فشارها علیه ایران ندارند.
بااین‌همه، در موضوع خاص حمله به تأسیسات هسته‌ای عربستان داستان با موارد دیگر تا اندازه‌ای تفاوت دارد. چین و روسیه هر دو با عربستان روابط دوستانه و نزدیکی دارند و چینی‌ها به‌طور مشخص اقتصادشان به جریان آزاد نفت از کشورهای عرب منطقه گره خورده است.
بنابراین، این دو کشور با هرگونه تحرکی که ثبات سیاسی عربستان را به مخاطره اندازد و یا جریان صدور نفت را مختل کند؛ به‌شدت مخالف‌اند.
بدین‌جهت، هرگونه موضع‌گیری شورای‌امنیت درباره نوع پاسخ به عملیات موشکی و پهپادی علیه صنایع نفت عربستان، قابل پیش‌بینی نیست و روند رویدادها بستگی به میزان اعتبار و محکمه‌پسندی اسناد و مدارکی دارد که سعودی‌ها به کمک کارشناسان سازمان‌ملل بتوانند در مورد ادعایشان مبنی بر دخالت ایران در حملات، به شورای‌امنیت ارائه کنند.
بااین‌حال، تقریبا غیرممکن است که شورای امنیت جواز حمله نظامی متقابلی را به آمریکا و متحدان آن علیه ایران بدهد. شورای‌امنیت در صورت پذیرش اعتبار اسناد و مدارک احتمالی سعودی‌ها حداکثر ممکن است تا صدور قطعنامه‌ای در جهت محکومیت ایران پیش برود.
این اقدام البته شکست دیپلماتیک سنگینی برای جمهوری اسلامی تلقی خواهد شد و از نقطه‌نظر سیاسی، نشانه انزوای بین‌المللی آن به‌شمار خواهد رفت.
درعین‌حال، چنین قطعنامه‌ای دست آمریکا و متحدانش را برای اعمال فشار سیاسی و اقتصادی و حتی در صورت لزوم نظامی علیه تهران باز خواهد گذاشت. در واقع، هدف اصلی عربستان و آمریکا از کشاندن احتمالی پرونده به شورای‌امنیت نیز همین است.
✍️ دکتر احمد زیدآبادی/تحلیلگر مسائل خاورمیانه