پایگاه خبری فولاد ایران- هفته پیش شنیدم که پیشنهاد شده برای کاهش نقدینگی، بانکها، چه دولتی و چه خصوصی، در طول یکی دو سال آینده، سود سپرده‌گذاران کلان رو بجای پرداخت نقدی، با «املاک مازاد» و «سهام شرکتهای تابعه» تهاتر کنند. اینگونه از خلق نقدینگی جدید بابت پرداخت سود سپرده‌ها اجتناب می‌شه.
علاوه بر این، پیشنهاد شده که بانکهایی که از دولت طلبکار هستند، سود سپرده‌ها رو از محل «دارایی‌های مازاد دولت» تهاتر کنند، تا عملا هم طلبشون از دولت رو صاف کرده باشند، و هم سود سپرده‌گذاران رو بدون خلق نقدینگی جدید پرداخته باشند.
البته تاکید شده که این تهاتر فقط در مورد سود سپرده‌ست نه اصل اون، و فقط در مورد سپرده‌گذاران کلان است، نه بقیه.
بیاییم تبعات این پیشنهاد رو با هم تحلیل کنیم.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
1️⃣ بالا رفتن نرخ دلار تا ۱۹ هزار تومن دلایل متعددی داشت. یکی از این دلایل، عدم اعتماد مردم در سپرده‌گذاری ارزی نزد بانکها بود. این بی‌اعتمادی به این دلیل بود که چند سال قبلتر، در طول جهش ارزی سال ۹۱، بانکها سپرده‌های ارزی مردم رو پس نمی‌دادند. لذا امروز دیگه کسی برای سپرده‌گذاری ارزی به بانکها اعتماد نمی‌کنه.
اما کسی نگران سپرده‌گذاری ریالی نیست چرا که تا به امروز، به قیمت اضافه برداشت از بانک مرکزی هم که شده، بانکها تعهدات‌شون نسبت به سپرده‌های ریالی رو ایفا کردند؛ و اکثرا باور داریم که بعد از این هم چنین خواهد بود.
اما اگه پیشنهاد بالا عملی بشه، یعنی بانکها برخی تعهدات‌شون نسبت به سپرده‌های ریالی رو نقدا ایفا نکنند، اعتماد عمومی به سپرده‌های ریالی هم کم می‌شه. اسکناس هم که نمی‌شه تو گاوصندوق نگه داشت؛ چون هم جا گیره، و هم ارزشش با تورم کم می‌شه. پس مردم به نگهداری دارایی‌هایی چون ارز و طلا رو خواهند آورد.
خلاصه، این پیشنهاد به کاهش بیش از پیش ارزش پول ملی منجر خواهد شد.
2️⃣ این «املاک مازاد»، «سهام شرکتهای تابعه»، و «دارایی‌های مازاد دولت» چه جوری قراره ارزش‌گذاری بشن؟ کی قراره این املاک رو ارزیابی و قیمت‌گذاری کنه؟ بدیهیه که قیمت‌گذاری این دارایی‌ها، داستانی خواهد شد فاسدتر از خصوصی‌سازی‌های اخیر.
سپرده‌گذارهای خودی، دارایی‌هایی به مراتب با ارزش‌تر از سود سپرده‌شون دریافت خواهند کرد، و سپرده‌گذارهای غیرخودی دارایی‌های کم‌ارزش رو می‌گیرند. کی می‌خواهد ثابت کنه ارزش واقعی اون دارایی‌ها چقدره؟!
چرا لقمه رو دور سرمون می‌چرخونیم؟
خب اگه بانکها و دولت دارایی‌های با ارزش دارند، در یک حراج رقابتی و شفاف، دارایی‌ها رو به بالاترین قیمت بفروشند، و بعد با پولش سود سپرده‌گذارها رو پرداخت کنند. اینجوری نه بانکها بدعهد می‌شن، و نه فرصتی برای توزیع رانت فراهم می‌شه.
3️⃣ فرض کنیم بطور معجزه‌آسایی این دارایی‌ها بدون فساد قیمت‌گذاری شد و سپرده‌گذارها هم راضی بودند و بی‌اعتمادی نسبت به بانکها ایجاد نشد. مشکل نقدینگی که حل نمی‌شه!
نتیجه این عملیات، یک کاهش یکباره در میزان نقدینگیه، اما در بلندمدت، سرعت رشد نقدینگی رو تغییر نمی‌ده!
کاهش یکباره نقدینگی، یک تورم ناگهانی منفی ایجاد می‌کنه، که البته رکودزاست و ارزش خونه و ماشین مردم رو، که پس‌اندازشونه، کاهش می‌ده. اما بعد از تموم شدن این دارایی‌های مازاد، باز نقدینگی با سرعت ۲۵٪ رشد می‌کنه تا باز تورم‌های بیست تا سی درصدی داشته باشیم. چه فایده؟!
امروز میزان نقدینگی نیست که مشکل ماست، بلکه سرعت رشدش مشکله. دو سال پیش، میزان نقدینگی هم مشکل بود، چرا که چند سال تورم سرکوب شده بود، و نگران شکستن سد نقدینگی و سیل تورمی بعد از اون بودیم. اون سیل اومد، تخریب کرد، و رفت. الان سطح قیمت‌ها با نقدینگی متناسب شده. امروز تغییر ناگهانی در میزان نقدینگی، ثبات قیمتی نسبی این ماه‌ها رو بهم می‌زنه.
بیاییم برای مشکل اصلی، که سرعت رشد نقدینگیه، راه‌حل بدیم. من راه‌حل خودم رو دو هفته پیش اینجا نوشتم:
https://t.me/Economics_and_Finance/784
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
خلاقیت کار خوبیه، اما نظام بانکی جای خلاقیت خرج کردن نیست. اشتباه در سیاستگذاری پولی تبعات وحشتناکی داره، لذا باید خیلی محافظه‌کار بود. بحران سال ۹۷، و همه تخریب‌هایی که در یکسال و نیم اخیر در اقتصاد به بار اومد، نتیجه سیاستگذاری پولی غلط بود.
بجای ابداع ایده‌های عجیب و غریب بانکی، بهتره بریم و از تجربه بقیه دنیا استفاده کنیم. چرا برامون سخته ببینیم بقیه دنیا چطوری به ثبات قیمتی، تورم پایین، و نرخ بهره‌های پایین دست پیدا کرده؟!
راه اصلاح نظام بانکی، و در نهایت مهار تورم، پیچیده نیست! فقط قدری مطالعه و آشنایی با تجربه دنیا لازم داره، و البته تواضع کافی برای درک ارزش تجربیات دیگران و پذیرش اون تجربیات.
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران