قیمت هیچ کالایی در بازارهای جهانی همچون سنگ آهن افزایش نیافته است. از اکتبر 2009 تا آوریل سال جاری قیمت سنگ آهن تحویل چین در بازار نقدی بیش از دو برابر شد. در واقع سنگ آهن خلوص 5/63 درصد هند از 90 دلار هر تن سی آی اف به 190 دلار و حتی بیشتر رسید. در نیمه اول آوریل نیز قیمت ها به اوج قیمت جولای 2008 یعنی 198 تا 200 دلار هر تن سی آی اف چین رسید.
اگر قیمت بالای سنگ آهن تا این اواخر دغدغه آن دسته از فولاد سازان چینی بود که سنگ آهن را خارج از سیستم قراردادهای سالانه می خریدند، حال سطح قیمت سنگ آهن برای کل بازار فولاد چین حائز اهمیت شده است. سه شرکت معدنی بزرگ دنیا واله، ریو و بی اچ پی توانسته اند سیستم قیمت گذاری سه ماهه را باب کرده و قیمت ها را بر اساس شاخص های بازار نقدی تعیین نمایند. هر یک از شرکت های معدنی در مذاکره با فولاد سازان جهان فرمول خاص خود را به کار برد. قیمت سنگ آهن برای ژاپنی ها در فصل دوم بر پایه میانگین قیمت بازار نقدی در ماه های دسامبر تا فوریه تعیین گردید. البته بدون حساب هزنیه حمل. پیش از این به فولاد سازان چینی پیشنهاد شد که قیمت فصل دوم سنگ آهن را بر اساس متوسط قیمت فصل اول بپردازند. از قراردادهایی که اواخر آوریل میان چینی ها و شرکت های معدنی بسته شد نمایان است که همان شاخص مورد استفاده ژاپنی ها با یک ماه اختلاف به کار گرفته شد. در نتیجه قیمت فصل سوم بر پایه قیمت بازار نقدی در دوره مارس تا می خواهد بود. امروز که دو ماه از این دوره سپری شده خبر خوبی برای فولاد سازان در پی ندارد. میانگین قیمت نقدی سنگ آهن خلوص 5/63 درصد هند در مارس و آوریل 165 دلار هر تن سی آی اف چین با کرایه حمل 13 تا 20 دلاری بوده است. اگر قیمت فصل سوم بر پایه میانگین قیمت دو ماهه بود در جولای بیش از 30 درصد رشد داشته و به 140 تا 150 دلار هر تن فوب استرالیا می رسید. ولی هنوز یک ماه از این دوره باقی مانده و قیمت ها در بازار نقدی به سقف خود نزدیک است.
از فوریه تا آوریل افزایش تقریبا 50 درصدی سنگ آهن در چین تحت تاثیر عوامل مختلفی بوده است. اول اینکه رشد واردات تاثیر گذار گشت. در فصل اول چین 155 میلیون تن سنگ آهن وارد نمود که نسبت به مدت مشابه سال قبل 18 درصد رشد داشته است. تجار خرید را بالا بردند تا در آینده سود ببرند در نتیجه عواملی خارج از بازار قیمت را بالا برد. اتحادیه آهن و فولاد نیز که قصد داشت در مقابل خواسته شرکت های معدنی مقاومت کند خرید از واله، ریو و بی اچ پی را تحریم کرد ولی این امر تنها کمبود موجودی چین را بیشتر نمود چون شرکت های معدنی عرضه به چین را قطع کرده و به دیگر کشور های خاور دور سنگ آهن فروختند. از طرف دیگر وزارت صنایع و معادن چین هم کمبود موجودی را دو چندان کرد چرا که واردات خلوص پایین تر از 60 درصد را برای تجار ممنوع نمود. این خلوص قبلا از هندی ها خریداری می شد. صادرات سنگ آهن هند هم اخیرا کاهش یافت که دلیل آن کاهش عرضه در نتیجه بسته شدن معادن غیر قانونی و افت 60 درصدی عرضه خارجی بوده است.
در هر حال، هفته های اخیر قیمت سنگ آهن در چین تا حدودی کاهش یافت. فولاد سازان چینی که با افت قیمت فولاد در بازار داخلی مواجه شدند خرید سنگ آهن گران قیمت را کاهش دادند. تجاری که به امید بالا رفتن قیمت، سنگ آهن انبار کرده بودند فروش ها را افزایش دادند. از طرف دیگر فولاد سازان اصلی چین شرایط شرکت های معدنی را پذیرفته با آن ها قرارداد فصلی منعقد نموده اند. این عوامل دست به دست هم داد تا قیمت سنگ آهن در بازار نقدی و تقاضای آن کاهش یابد.
تعطیلات ماه می چینی ها آغاز شده و انتظار می رود قیمت سنگ آهن وارداتی پس از این تعطیلات کاهش یابد. برخی تحلیل گران معتقدند قیمت این ماده اولیه در هر حال در سطح 180 دلار هر تن سی آی اف باقی می ماند. برخی دیگر افت قیمت و رسیدن به 130 تا 140 دلار هر تن سی آی اف را پیش بینی نموده اند. البته شرایط آینده بازار به سیاست دولت چین بستگی دارد. ظاهرا دولت چین قصد دارد این ماه سیاست پولی کشور را فشرده تر کند تا رشد سریع اقتصادی را آرام تر سازد. رشد ناخالص ملی چین در فصل اول 1/12 درصد ثبت شده است. سرمایه گذاری در بخش مسکن چین نسبت به سه ماهه اول سال قبل رشد 60 درصدی داشته است. ظاهرا بانک مرکزی چین قصد دارد نرخ بهره را بالا ببرد و اعطای وام های تجاری را محدود تر سازد. در نتیجه این مسائل تقاضای فولاد و در پی آن قیمت فولاد کاهش می یابد. با این حساب قیمت سنگ آهن نیز پایین خواهد آمد.
با همه این شرایط مطمئنا افت قیمت نقدی سنگ آهن برای مدت طولانی و به میزان زیادی نخواهد بود. افزایش سطح تولید فولاد چین، خاور دور و اروپا موجب شده تا همیشه کمبود مواد اولیه دربازار وجود داشته باشد. مازاد موجودی سنگ آهن زودتر از سال 2012 به بعد نخواهد بود چرا که لازم است شرکت های معدنی جدیدی درسراسرجهان شروع به فعالیت کنند. همچنین انتظار می رود عرضه هند هم به زودی کاهش یابد. برخی کارشناسان در اواخر آوریل پیش بینی نمودند که قیمت بازار نقدی سنگ آهن در فصل سوم سال مجددا روند صعودی پیش گرفته و به 200 تا 210 دلار هر تن سی آی اف چین می رسد. در هر حال قیمت سنگ آهن برای فولاد سازان خاور دور در سه ماهه سوم سال نسبت به فصل دوم گران تر خواهد بود. این امر افزایش قیمت محصولات فولادی در آینده را لازم و ضروری می نماید.
مرکز خدمات فولاد ایران