پایگاه
خبری فولاد ایران
- نفت سنگین و بیتومن نیمه جامد ، کارتهای برنده منابع جهانی
هیدروکربوری به شمار می‌آیند. نفت سنگین نفتی است که در شرایط عادی مخزن روان می‌شود،
اما تولید آن به روشهای استحصال نفت پیشرفته ( EOR ) نیازمند
است. نفتی راکه معمولا در مخزن روان می‌شود، قطران می‌نامند. گر چه قطران در همه
سنگها یافت می‌شود، اما بیشترین توجه به تجمعات عمده‌ای آن در ماسه سنگها معطوف
شده است، که آنها را ماسه‌های قیری می‌گویند.
در مناطق معدودی که قطران را از ماسه‌های قیری استحصال می‌کنند
تا بیش از پیش شبیه نفت شود. قطران و نفت سنگین نسبت به نفت خام از مطلوبیت کمتری
برخوردار است،زیرا نمی‌توان به همان آسانی آنها را به بنزین تبدیل کرد و پس از
فرآوری و پالایشآنها مقادیر زیادتری از فرآورده‌های نفت سنگین بر جای می‌ماند.
همچنین آن حاوی گوگرد و نیتروژن زیادتری نسبت به نفت خام بوده و در برخی نواحی
مقدار زیادی فلز ،بویژه نیکل و انادیوم دارد.
منشا نفت سنگین و ماسه‌های قیریبه نظر می‌رسد اغلب نفت های
سنگین و ماسه‌های قیری بقایای نفتهای نمونه‌ای باشند که در اثر واکنش با آبهای
زیرزمینی و باکتریها در اعماق نسبتآ کم دگرسان شده بودند. در اینگونه محیطها ،
آبزیرزمینی اکسیژن‌دار در فرآیندی به نام آب شویی ، بخشی از نفت را در خود حل کرده
واکسید می‌کند. هنگامی که باکتریهای موجود در آب بخشی از نفت را به عنوان غذای
خوداستفاده می‌کنند و در این رهگذر ابتدا مولکولهای سبکتر را تجزیه می‌کنند،
فرآیندی به نام فروسایی باکتری روی می‌دهد.
این فرآیندها موجب خارج کردن هیدروژن و افزودن بر مولکولهای
سنگین نفت شده ،آنها را به حالت وشکسان در می‌آورد. ماهیت فرآیند فروسایی باکتریایی
اساسآ بر گشتناپذیر است و براساس مطالعات انجام شده ، قطران و نفت سنگین حتی اگر
در اعماق زیادیکه درآن کروژن می‌تواند نفت تشکیل دهد، قرار گیرند نیز به سادگی به
نفت تبدیل نمی‌شوند.
عمده‌ترین ذخایر نفت سنگین بزرگترین کانسارهای ماسه قیری
جهان در آتاباسکا در شمال شرقی آلترتا واقع شده است که از دو کارگاه استخراجی
آنسالانه 73 میلیون بشکه نفت تولید می‌شود. بزرگترین آنها ، کارگاه 3.6 میلیارد
دلاریسینکرود است که ازآن سالانه 120 میلیون تن ماسه قیری استخراج شده و علاوه بر
تولید مقادیر فراوانی کک و گاز سوختی ، حدود 11 درصد تولید نفت کانادا را تامین می‌کند.
ماسه این ناحیه حدودا تا 14درصد قطران با روشهای استخراج
نوری که جزء بزرگترین عملیات در جهان هستند برداشت می‌شود. سپس ماسه را با آب
بسیار داغ می‌شویند و قطرانرا از آن جدا می‌کنند و با افزودن هیدروژن و انجام دیگر
فرآیندهای شیمیایی آنرا بهنفت خام مصنوعی تبدیل می‌کنند. بدین ترتیب نزدیک به 83
درصد از قطران به نفت خاممصنوعی تبدیل می‌شود و این میزان استحصال بسیار بهتر از
آن مقداری است که از بسیاریاز چاههای نفت بدست می‌آید قطران تا 5 درصد گوگرد به
همراه دارد که در طول فرآوریبیش از 98 درصد آن استحصال می‌شود.
گرچه ممکن است حجم ذخایر در جای ماسه قیری در آتاباسکا به یک
تریلیون بشکه برسد،اما با روشهای کنونی فقط مقدار کمی از آنها در حدود 35 درصد ،
میلیارد بشکه قابلاستخراج است. کمربند اوفیسیناتمبلادور مربوط به اولیگوسن در بخش
شرقی ونزوئلامی‌تواند 200 میلیارد بشکه ماسه قیری در خود جای داشته باشد و در حضور
ماراگایبو درغرب ونزوئلا نیز ذخایر بزرگ نفت سنگین وجود دارد. اکثر ذخایر دیگر
جهان ، از قبیلذخیره 900 میلیون بشکه‌ای آسفالت ریج در ایالت یوتا ، به مراتب
کوچکتر است.
تفاوت ماسه‌های قیری با نفت خامبه دلایل متعدد نمی‌توانذخایر
ماسه قیری را مستقیمآ با ذخایر نفت خام مقایسه کرد. اولآ ، بدون در نظر گرفتنآنچه
که در طی بهره برداری به هدر می‌رود، ذخایر ماسه قیری نشان دهنده کل نفتی استکه در
آنجا وجود دارد، ثانیآ چون اکتشاف آنها به اندازه نفت خام تکامل نیافته است،وسعت و
کیفیت واقعی قیر در این ذخایر با قطعیت شناخته شده نیست. ثالثآ ، با روشروباز که
اکنون اقتصادی است، فقط بخش کوچکی از ماسه‌های واقعی قیر را می‌تواناستخراج کرد.
توسعه مهندسی پروژه ها،تجارت بین الملل