مرکز خدمات فولاد ایران- سه قطب معدنی دنیا موفق شده اند قیمت پایه سنگ آهن را نسبت به سال قبل 90 درصد افزایش دهند و سیستم چهل ساله قیمت گذاری سالانه را با قیمت گذاری فصلی جایگزین کنند. واضح است که این موفقیت شرکت های معدنی تولید کنندگان و مسئولان صنعت فولاد جهان را خشمگین ساخته است. برای یکبار که شده چین و اروپا بر سر موضوعی به توافق رسیده اند. آن ها برتری و چیرگی این سه شرکت معدنی بر بازار سنگ آهن جهان را نمی پذیرند. 70 درصد عرضه سنگ آهن جهان در دست آن هاست و قیمت های مورد نظر خود را به بازار تحمیل کرده و شرکت های معدنی دیگر نیز از این روند تبعیت می کنند.
ظاهرا چینی ها در تلاشند تا با کمک قوانین ضد انحصار طلبی بر علیه این سه شرکت اقداماتی انجام دهند. آن ها از این عصبانی هستند که حتی با این که بزرگترین مصرف کننده سنگ آهن جهان هستند و چهار فولاد ساز آنها جز 10 کارخانه بزرگ فولاد سازی جهان است، هیچ قدرتی در معامله با عرضه کنندگان سنگ آهن ندارند. البته بخشی از این مسئله تقصیر خود چین است. صنعت فولاد چین با وجود بیش از 300 فولاد ساز تا حدودی از هم پاشیده است. مقامات چینی اجازه واردات سنگ آهن را مختص مصرف کنندگان بزرگ با مجوز مربوطه نمودند تا بدین ترتیب خرید ها را سازماندهی کنند ولی شرکت های محروم راهکار هایی برای دور زدن این قانون پیدا نمودند. در اقتصادی که به سرعت در حال رشد است این طبیعی است که تجار بدون توجه به قیمت خرید کنند با این امید که بازار به زودی بهبود می یابد و سود بیشتری خواهند داشت. در چنین شرایطی حتی بالا بودن تقاضای چین نیز به آن ها قدرت برتر نمی دهد.
اگرچه اروپا دومین تولید کننده فولاد جهان پس از چین است و صنعت قوی تری نسبت به چین دارد شرایط این قاره نیز بهتر نیست. اروپا مجبور شده افزایش قیمت این سه شرکت معدنی را بپذیرد و به قراردادهای فصلی روی آورد. این امر یوروفر را واداشته به اتحادیه اروپا برای بررسی بازار سنگ آهن از نظر غیر رقابتی بودن و قیمت های خیلی بالا فشار آورد. سنگ آهن در اقتصاد اروپا نقش حیاتی دارد. حال اگر دسترسی به آن به دلیل قیمت های بسیار بالا سخت شود مسلما تولید فولاد در اروپا آسیب می بیند و نتایج مخربی در پی خواهد داشت. همچنین قرارداد فصلی سنگ آهن، بستن قرارداد سالانه فولاد سازان با مشتریانی چون بخش خودرو سازی را به ضرر منافع آن ها می سازد.
خلاصه این که همه این مسائل چین و اروپا را در یک جبهه بر علیه شرکت های معدنی بزرگ دنیا قرار داده است.
شرکت های معدنی می گویند که این قضاوت ناعادلانه است و آنها بازار را کنترل نمی کنند و از سوی دیگر سود حاصل از این افزایش قیمت ها را برای توسعه معادن جدید به کار می برند. البته معتقدند دلیل افزایش قیمت ها کمبود عرضه نیست. به نظر آن ها مسئله این نیست که خریداران زیادی به دنبال حجم محدودی از عرضه هستند، بلکه تنها تعداد عرضه کننده ها محدود است و این مشکل ساز شده. اگر یکی از عرضه کننده ها قیمت بالایی ارائه دهد و دیگران از آن تبعیت کنند چه تبانی باشد چه نه، خریداران هیچ چاره ای برای جایگزینی ندارند.
با جایگزینی قیمت گذاری سالانه با فصلی، نوسان قیمت ها بیشتر می شود و قیمت ها بیشتر نمایانگر شرایط واقعی بازار خواهد بود. افزایش معاملات سواپ سنگ آهن امکان استفاده از هجینگ را ایجاد نموده و با این اوصاف بازار سنگ آهن نسبت به قبل شفاف تر و باز تر خواهد بود. اگر بخش اعظم عرضه تنها در دست این سه شرکت معدنی باشد حتی قیمت گذاری فصلی و یا معاملات سواپ بازهم یک بازار رقابتی و عادلانه ایجاد نمی کند.