پایگاه
خبری فولاد ایران
-
1️⃣ باز هممیان
اقتصاددانان نئوکلاسیک و اقتصاددانان کیزین
بحثی در گرفته که لازم است یک بار و برای همیشه حل و فصل شود. اخیرا طرح
اخذ مالیات از سود مبادلات ارزی بانک مرکزی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به
تصویب رسیده است. برخی اقتصاددانان این طرح را خطرناک ارزیابی کردند چرا که موجب
تزریق پول پرقدرت به بازار بین بانکی خواهد شد و با یک ضریب تکاثر (افزاینده)
لاجرم به نقدینگی بدل خواهد شد. اما دیگرانی هستند که معتقدند که اصولا پایه پولی
پر قدرت نیست چرا که نقدینگی در اقتصاد درونزا تعیین می شود. این گروه نه تنها تزریق
منابع پرقدرت به بازار بین بانکی را مضر نمی دانند بلکه از آنجا که نرخ سود بین
بانکی را کاهش می دهد مفید نیز ارزیابی می کنند.
2️⃣ به راستی
کدامین نظریه در وضعیت امروز اقتصاد ایران بهتر وضع موجود را تبیین می کند؟ کدام
سیاست علاج دردهای مزمن اقتصاد در سال آینده خواهد شد؟ یکی معتقد است مالیات بر
بانک مرکزی به سبب ضریب تکاثر پولی از ایران ونزوئلا خواهد ساخت! دیگری تصور می
کند در نبود تزریق منابع به بازار بین بانکی، نرخ های سود، فزاینده خواهد شد که
رکود را تعمیق کرده و خدای ناکرده اقتصاد کشور را به سرنوشتی همچون اتحاد جماهیر
شوروی مبتلا خواهد کرد. هر دو دسته دلسوز کشور و دلواپس آینده هستند با وجود این
سیاست های ایشان 180 درجه با یکدیگر متفاوت است.
3️⃣ واقعیت این
است که تا زمانی که بررسی تطبیقی دقیقی از نحوه خلق پول در اقتصاد و رابطه میان
پایه پولی و خلق پول بانک های تجاری تبیین نشود کشور در بلاتکلیفی چند دهه گذشته
باقی خواهد ماند. آیا واقعا رابطه ای مکانیکی و یک سویه میان خلق پول بانک مرکزی و
خلق پول بانک های تجاری وجود دارد؟ به عبارت دیگر آیا نقدینگی برونزا تعیین می
شود؟ و یا آنکه درونزایی پول را می توان به تلاطم تقاضای پول یا سرعت گردش پول
مربوط دانست؟ اگر چنین است آیا می شود تبیین بهتری از آثار سیاست گذاری بانک مرکزی
بر شبکه بانکی و پولی کشور ارائه داد؟
4️⃣ نظریات
کینزین های نو بدیع و جدید بوده و از این منظر در مراحل تکامل و تکوین قرار دارند.
در این فرآیند بالندگی مقاله بانک مرکزی انگلستان نقطه عطفی در شناخت مفاهیم پولی
و بانکی بوده است. امروزه می دانیم که نقدینگی درونزا تعیین می شود و نیز می دانیم
که تقاضای مبادلاتی پول متغیر است و همچنین می دانیم که در رابطه مقداری پول آنچه
مهم است سرعت گردش پول است که نئوکلاسیک ها ثابت می گیرند در حالی که چنین نیست.
به قول پروفسور استیگلیتز در کلاسی که دو سال پیش با ایشان داشتم: «اگر واقعا
سیاست گذاری پولی تنها بر اساس نظریه مقداری و فرض ثبات سرعت گردش پول ممکن بود
دیگر چه نیازی به رشته پول و بانک با این تعداد دانشجوی دکترا داشتیم؟"
واقعیت این است که دنیای اقتصاد پیچیده بوده و تحلیل شرایط نیاز به ممارست، سواد
آکادمیک و تجربه ژرف در دنیای واقع دارد. از درون اتاق های دربسته یا کف بازار به
تنهایی پزشک اقتصاد بیرون نمی آید؛ هر دو لازم است.
5️⃣ با اینکه
درونزایی پول امروزه مقبول محافل علمی تخصصی پول و بانک قرار گرفته است اما ضریب
تکاثر افسانه و پندار نیست. باید پذیرفت که کشوری به نام ونزوئلا با ابرتورم
میلیون درصدی در دنیا وجود دارد که از قضا شرایطش و سیاست گذاری های گذشته اش
بسیار شبیه به ماست. در دو هفته آینده بنا داریم پرونده مباحث پولی معطوف به خلق
پول و سیاست گذاری پولی را ببندیم و مقاله بانک مرکزی انگلیس را کلمه به کلمه
بازخوانی کنیم و گام به گام نشان دهیم لزوما در تعارض با واقعیت ضریب تکاثر پولی
قرار نمی گیرد. با این حال توصیه های سیاست گذاری پولی با نگرش جدید دستخوش تحولات
گسترده خواهد شد.
6️⃣ امید است
پس از برگزاری این دوره که هم مورد استفاده افراد مبتدی و هم کارشناسان عالی رتبه
پولی خواهد بود بتوانیم قدمی کوچک در مسیر اصلاح امور برداریم. به امید تکرار دهه
40 در ایران. به امید تورم زیر دو درصد و رشد دو رقمی. پاینده ایران.
دکتر علی سعدوندی