پایگاه
خبری فولاد ایران
- در خبرها دیدم که ظاهرا دولت یا مجلس متمایل به اجرای طرح
«سهمیه برابر بنزین برای همه» هستند. جزئیات دقیق طرح را نمی‌دانیم ولی احتمالا در
ساده‌ترین توصیف، هدف این است که هر «نفر» سهمیه سوختی داشته باشد که می‌تواند
مستقیم مصرف کند و یا در صورت مصرف نکردن، سهمیه خود را به متقاضیان دیگر بفروشد و
معادل قیمت بازار آزاد بنزین را دریافت کند. قیمت بنزین هم در یک سامانه معاملاتی
و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
✏️از دید من
این طرح به نسبت بسیاری از طرح های رقیب دیگر مترقی‌تر و در عین حال متناسب با
شرایط اقتصاد سیاسی ایران است بدلایل زیر:
🔘۱) در این
روش پول ناشی از حذف یارانه سوخت به بودجه دولت بر نمی‌گردد که نگران حیف و میل و
مصرف ناکارای آن باشیم، یارانه آزاد شده از دهک‌های بالا مستقیم به دهک‌های پایین
می‌رسد. در نتیجه یک ملاحظه مهم اقتصاد سیاسی «سرکه نقد به از حلوای نسیه» در نظر
گرفته می‌شود.
🔘 ۲) سهمیه
از «خودرو» به «فرد» منتقل می‌شود و نگرانی از توزیع نابرابر یارانه سوخت از بین
می‌رود.
🔘۳) مکانیسم
خودکاری برای پرداخت معادل ریالی سهم هر ایرانی از منابع نفتی ایجاد می‌شود: دهک‌هایی
که مصرف سوخت بالا دارند، سوخت را مصرف می‌کنند و دهک‌هایی که مصرف سوخت پایین
دارند معادل پولی آن را دریافت می‌کنند. به این ترتیب یک مکانیسم تامین اجتماعی
حداقلی بر اساس سهم همه ایرانیان از منافع نفتی ایجاد می‌شود.
🔘۴) اکثریت
ایرانیان خودرو ندارند. این گروه همان‌هایی هستند که از «بالا رفتن» هر چه بیش‌تر
قیمت تعادلی سوخت منتفع خواهند شد، چون پرداخت ریالی بیش‌تری به حساب آنان واریز
می‌شود. در نتیجه این طرح حمایت اکثریت برای واقعی‌سازی قیمت سوخت (و منافع جنبی
مثل کاهش ترافیک و آلودگی) را خواهد داشت.
🔘۵) نگرانی
از انتقال ثروت داخلی از مسیر قاچاق رفع می‌شود. قاچاق در این سیستم تبدیل به
«صادرات» می‌شود چون برای قاچاق هر لیتر بنزین به خارج باید معادل ریالی آن - به قیمت
نزدیک جهانی - به یک شهروند ایرانی پرداخت شود. در این بین «مازاد» و رانت چندانی
برای قاچاق‌چی باقی نمی‌ماند.
✍🏻 حامد قدوسی