وزارت نفت، برنده تسویه ریالی
پایگاه
خبری فولاد ایران - وحید حاجی پور| ...
در یکی از مهمترین مواردی که برای بورسی شدن نفت اختلافات نظر فراوانی را
به همراه داشت، نوع تسویه پول نفت بود. جالب است بدانید وزارت نفت زمانی که طرح
اصلی فروش نفت در بورس به جلسه سران سه قوا رفت، روی تسویه کامل و صد درصدی ریالی
متمرکز بود که سران سه قوا با رد کردن درخواست وزارت نفت، تصمیم گرفتند 80 درصد
پول نفت فروخته شده به صورت ارزی محاسبه شود و تنها 20 درصد آن ریالی باشد. طبیعتا
از این تصمیم ناراضی بود اما مجبور به پذیرش آن شد. دو عرضه در مجموع به میزان یک
میلیون بشکه با این «فرمان» صورت گرفت اما برای عرضه سوم به میزان 3 میلیون بشکه،
قرار شده است تسویه به صورت کاملا ریالی صورت گیرد.
🔺این خبر یک
امتیاز دیگر برای فعالان بخش خصوصی و خریداران نفت است؛ آن‌ها بدون آنکه مشکلی
برای انتقال پول به حساب‌های پر ریسک بانک مرکزی یا شرکت‌های دولتی و شبه دولتی
داشته باشند، ریالِ محموله‌ها را پرداخت می‌کنند و دلار را نزد خود نگه می‌دارند. باید به یاد داشته باشیم که نرخ تسعیر درآمدهای
نفتی نه ارز آزاد است و نه ارز نیمایی، بلکه
دلار 4200 تومانی است که با ساز و کار جدید، دولت و وزارت نفت برنده تسویه
ریالی هستند زیرا مبنای محاسبه ارز محموله‌های نفتی، نرخ سنا است. یعنی وزارت نفت
بجای دریافت ریالِ دلار 4200 تومانی، ریالِ دلار 10 هزار تومانی را به دست می‌آورند
بدون آنکه به دردسری بیفتند.
🔺این یک
امتیاز بزرگ برای وزارت نفت است؛ این وزارتخانه اگر دلار دریافت کند نمی‌تواند آن
را به در بازار آزاد به فروش برساند، دلار را به بانک مرکزی می‌دهد و این نهاد معادل
ریالی بر حسب نرخ رسمی دلار در بودجه را به آن پرداخت می‌کند اما با تسویه ریالی،
وزارت نفت سهم خود از فروش نفت را با دلار 10 هزار تومانی دریافت می‌کند، یعنی
درآمد آن دو برابر می‌شود و این دقیقا همان نقطه‌‌ای است که می‌توان به دلیل اصرار
وزارت نفت برای تسویه ریالی پی برد.
🔺برای درک
بهتر، به این مثال توجه کنید؛ فرض کنید سه میلیون بشکه به بخش خصوصی فروخته شد،
خریداران نفت ایران طبق قاعده مرسوم باید پول محموله را به دلار به حساب معرفی شده
از سوی بانک مرکزی واریز کنند. اگر قیمت نفت را 50 دلار در نظر بگیریم، یعنی باید
150 میلیون دلار به حساب بانک مرکزی واریز شود. 30 درصد این مبلغ به صندوق توسعه
ملی اختصاص پیدا می‌کند و 14.5 درصد هم به حساب‌های معرفی شده از سوی شرکت ملی
نفت. شرکت نفت یا باید این سهم را به صورت ارزی مصرف کند و یا اگر به ریال آن نیاز
داشته باشد، باید آن را به بانک مرکزی تحویل داده و معادل ریالی آن را به نرخ
تسعیر بودجه دریافت کند. یعنی شرکت ملی نفت از 150 میلیون دلار پول محموله سه
میلیون بشکه‌ای، صاحب 21 میلیون و 750 هزار دلار می‌شود که معادل ریالی آن 91
میلیارد تومان می‌شود در حالی که طبق مجوزی که برای تسویه ریالی دریافت کرده است،
با فرض دلار 10 هزار تومانی بیش از 217 میلیارد تومان دریافتی خواهد داشت.
🔺به بیان
ساده‌تر، با تسویه ریالی پول نفت دولت و وزارت نفت بجای دریافت 441 میلیارد تومان،
بیش از یک هزار میلیارد تومان درآمد کسب می‌کنند پس طبیعی است که دولت بیشتر از هر
نهاد دیگری به دنبال افزایش صادرات نفت از طریق بورس باشد زیرا درآمدش با دور زدن
زیرکانه قانون تسعیر درآمدهای نفتی، بیش از دو برابر افزایش می‌یابد!
🔺با این
وجود، نگاه‌های سیاسی بدون در نظر گرفتن این امتیاز بزرگ برای دولت، همه چیز را
فراموش می‌کنند و طوری این موضوع را نقد می کنند که گویی دولت تحت فشارها تسلیم
تسویه ریالی شده است. اگر انتقادی به تسویه ریالی وارد است، نوک پیکان انتقادات
باید به سمت وزارت گرفته شود و نه آنکه با
هوچی گری، جریان سازی سوخته‌ای را دنبال کرد.
میز نفت