ایران؛ نسل مریخی، نسل ونوسی

پایگاه خبری فولاد ایران - سال ها پیش روانشناسی معروف کتابی نوشت که جهانی شد: «مردان مریخی، زنان ونوسی»! اصل حرف او چنین بود: تفاوت های روانشناختی مردان و زنان به گونه ای است که انگار از دو سیاره متفاوت آمده اند. یکی از مریخ و دیگری از ونوس. شاید بتوان در مورد دو نسل در ایران تعمیم داد.

از هشتاد میلیونی که اکنون در ایران زندگی می کنند، بیش از ۵۰ میلیون کمتر از ۴۰ سال شان است و کمتر از ۳۰ میلیون نفر بیش از چهل سال عمر دارند و جالب اینکه ۹۹% (اگر نگویم ۱۰۰%) مسوولان و مدیران ارشد کشور بالای چهل سال عمر دارند. کافیست به مجمع تشخیص مصلحت نظام، هیات دولت و ... نگاه کنید.

اگر بخواهم خیلی خیلی ساده سازی کنم. می گویم دو نسل اصلی داریم، زیر چهل ساله ها و بالای چهل ساله ها و چالش همین جاست. ترجیحات، خواسته ها، آرزوها و سبک زندگی نسل جدید (مریخی ها) با نسل قبلی (ونوسی ها) کاملا متفاوت است.

به نوشته زیر دقت کنید مطلبی هوشمندانه از دکتر غلامرضا کاشی (یک ونوسی بالای چهل ساله) است:

چیزی در نسل جدید وجود دارد که برای هم نسلان ما قابل فهم نیست: آنها (یعنی نسل جدیدی ها) می‌خواهند زندگی کنند!!! [به همین سادگی!] دنیایی که ما در آن بزرگ شدیم یک دست نبود. اما چیزی بود که همه ما را به هم پیوند می‌داد، حس رسالت سنگینی بود که در این دنیا داشتیم و سبب می‌شد تبعیض، ستم، نابرابری و استبداد را تحمل نکنیم. ما برای تحقق الگویی آرمانی از زندگی، پر بودیم از میل به ویرانی هر آنچه بود. پر از حس نفرت و کینه بودیم نسبت به هر آنچه بود. اساساً آشتی و سازش با آنچه بود را خیانت به آرمان‌ها می‌دانستیم.

نسل‌هایی که پس از ما آمدند، درست در نقطه مقابل ما قرار دارند. آنها می‌خواهند زندگی کنند. میل به زندگی، آنان را با هر آنچه هست در نسبت قرار می‌دهد. از زندگی موجود ناراضی‌اند، بسیار بسیار بیش از ما. اما آن را در ویرانی آنچه هست نمی‌جویند. آنها آنچه آرزو دارند از قطعات موجود آن چه هست، دوباره خلق می کنند.

ما به کودکانی شبیه بودیم که عروسک اسباب بازی‌مان را می‌شکستیم، اما اینها اسباب بازی‌شان لگوست. ممکن است وضعیت موجود را در ذهن شان تخریب‌ کنند، اما در جستجوی آنند تا قطعات آن را در یک صورت بندی تازه، سامان مجدد دهند. آنها به هزار شکل ِ ممکن ِ زندگی با همین قطعات می‌اندیشند.

نسل من رو به انقراض است. اما برای نسل جدید بن بست ساخته است. آن بخشی از نسل من که در مناصب سیاسی و حاکمیتی نشسته، از مواهب مالی و رانتی بهره مند است، اما مرتب دار و ندار جهان را تحقیر می‌کند و میل جوانان به زندگی را تقبیح می‌کند. به آنان راه نمی‌دهد، موقعیت‌های خود را به آنان واگذار نمی‌کند. آن بخش از نسل من اگر در قدرت نیست و در موقعیت اپوزیسیون است، نسل جدید را تحقیر می‌کند که چرا به اندازه کافی فداکار و شورشی نیست. چرا به هیزم تنور آتشین او تبدیل نمی‌شود.

نسل جدید اگر احساس ناامیدی کند، ناشی از بن بستی است که ما برای او ساخته‌ایم و چه فاجعه‌ای است اگر فرزندان برای گشایش زندگی شان منتظر مرگ پدر بمانند.

☑️⭕️تجویز راهبردی:

تجویز برای ونوسی ها (بالای چهل سال)

اگر از هر کدام از سه منظر اخلاق، عدالت یا دموکراسی بنگریم، نه اخلاقی است و نه عادلانه و نه مردمی که بخواهیم نسل دیگر همانند ما بیاندیشد و همانند ما زیست کند. جهان تعییر کرده. زمان به پیش رفته و ترجیحات نسل جدید کاملا با ما متفاوت است. حتی در دین خدا هم اکراه و اجباری نیست، چه برسد به سبک زندگی. اگر نمی‌خواهیم فرزندان مان منتظر مرگ ما بمانند، باید سبک خود را تغییر دهیم. به قول سهراب سپهری: پرده را برداریم، بگذاریم که احساس هوایی بخورد. نترسیم! این نسل هوشمندتر از ما و خلاق تر از ماست. فراموش نکنیم که بسیاری از مدیران ارشد امروز زمانی که کمتر از سی سالشان بود وزیر وکیل و امیر بودند و دولت و مجلس و میدان در دست آنان. وقتی به تاریخ و جهان نگاه می کنیم: فرانسه رییس جمهور ۳۹ ساله، استونی نخست وزیر ۳۴ساله، اوکراین ۳۸ ساله، بلژیک ۳۸ ساله و مجارستان ۳۵ ساله به خود دیده است. ظاهرا این مریخی ها آنقدرها هم غیرقابل اعتماد نیستند.

تجویز برای مریخی ها (زیر چهل سال)

یکی از بزرگ ترین موانع رشد مریخی ها، ترس ونوسی ها از واگذاری امور به دست آنان است. این بدیهی است که هر چه سن بالاتر می رود محافظه کاری نیز بیشتر می شود. بهترین استراتژی برای نسل جدید، تقویت توانمندی همزمان با اعتمادسازی است. آرام آرام باید تجربه کرد، خود را در عرصه های مختلف مانند سازمان مردم نهاد، شوراهای شهر و روستا، انجمن ها و تشکل های حرفه ای آزمود، نشان داد و تقویت کرد و اعتمادبخشی کرد که ما هستیم و می توانیم.

کمک کنیم ترس ونوسی ها به اعتماد و ناخشنودی مریخی ها به احترام تبدیل شود تا با آشتی میان دو نسل وضعیت بهتری رقم بزنیم.

مجتبی لشکربلوکی