ارباب حلقه ها

پایگاه خبری فولاد ایران - شاید زمانی که دکتر نیلی و همکارانش در داشگاه شریف، دانشکدۀ اقتصاد تشکیل دادند نیز چنین رؤیایی در سر داشتند:

 ⚡️پس گرفتن سنگر سیاستگذاری اقتصادی از «پیرمردها»،

⚡️ افزایش تعداد اقتصاددانهای دور میزهای سیاستگذاری،

⚡️و به راه انداختن یک موج انسانی از جوانان باسواد و مسلط به علم اقتصاد.

و امروز روزی است که خود دکتر نیلی هم ترجیح داده دیگر بر سر چنان میزی حضور نداشته باشد. و آنچه از موج انسانی شاگردان مستقیم و غیرمستقیم او باقی مانده، یا از کشور رفته اند، و یا از ترس تهمتهای محکم تر از محکومیت، با چراغ خاموش زندگی و فعالیت می کنند.

🖌میز سیاستگذاری چیزی شبیه به حلقۀ فیلم ارباب حلقه هاست. هرکس به آن نرسیده خیالپردازی می کند که با استفاده از آن وضع را درست می کند و بساط این بی سر و سامانی و بلاتکلیفی را بر می چیند. امّا هرکس به آن می رسد یا به یکی از «پیرمردها» تبدیل می شود، یا محترمانه عذرش را خواهند خواست.

🖌بهترین کاری که میتوان با میز سیاستگذاری کرد، همان کاری است که فرودو با حلقه انجام داد.

و برای این کار نیازی به انهدام فیزیکی نیست. کافی است ما در ذهن خود وزن و اهمیت کمتری به سیاست و سیاستگذاری بدهیم.  کافی است اقتصاددان ها هم مثل اهالی بازار به راههایی بیندیشند که میز سیاستگذاری را دور می زند. کافی است سودای وزیر و مشاور وزیر شدن را از سر بیرون کنند و ببینند جدای از دولت و وضع سیاست و مقررات، یک اقتصاددان چه خدمتی برای ارائه به هموطنانش دارد.

🖌سیاستگذاری اقتصادی، قابل اصلاح نیست. پروژۀ اصلاح سیاستگذاری مثل این است که یک مار سمّی را در خانه رها کرده باشیم و به دنبال راهی بگردیم تا به جای روزی ده بار، روزی یکی دوبار اهل خانه را نیش بزند. و بعد هم با ارجاع به آمارِ بهبود اوضاع، به سواد و ذکاوت خود افتخار کنیم. حال آنکه این موجود خطرناک را باید آن را در قفس هرچه تنگ تری نگاه داشت، اگر ضرورتی برای در خانه نگه داشتن آن وجود داشته باشد.

🖌وقتی دانشکدۀ اقتصاد واقعیت بازار را به ما نیاموخته باشد، به نام دفاع از بازار به آن حمله خواهیم کرد. دنیای امروز ما ثمرۀ دانشکده های اقتصادی است که دولت را با تئوری های خود مسلّح کرده اند: بازار باید با سیاستهای اقتصادی دولت تنظیم شود.  این تیغهای آختۀ قلع و قمع بازار هر لحظه ممکن است به دست زنگی های مستی بیفتد که گاه و بیگاه در اینجا و آنجای دنیا سر از صندوقهای رأی در می آورند و آیندۀ اقتصاد را در برابر کمی افزایش رشد کوتاه مدت مربوط به دورۀ دولت خودشان قربانی می کنند.

🖌 آیا آمریکا هم باید دکتراهای اقتصاد و فاینانس خود را افزایش دهد تا در برابر خطر ظهور امثال ترامپ و سیاستهای ضدّ بازار او ایمن بماند؟

🖌وضع اقتصاد روزی درست می شود که دیگر کسی چشم انتظار ظهور یک سیاستگذار مصلح و باسواد نباشد. روزی که ما دیگر روی سیاستگذاری حساب نکنیم. روزی که مطالبۀ مان عدم مداخلۀ دولت باشد، و نه حمایت و هدایت و سیاستگذاری دولت. روزی که شکستهای ناشی از تورّم و تعرفه و مالیات و دستکاری نرخ بهره و انحصار پولی دولت را به پای بازار آزاد ننویسیم و برای جبران همان شکستها، مداخلات بیشتر دولتی را تجویز نکنیم. 

📌و البته اگر نصف وقتی  که در دانشکده های اقتصاد صرف ریاضی و آمار و اقتصادسنجی می شود، صرف تاریخ و حقوق و فلسفۀ علوم اجتماعی می شد، امروز این وضعمان نبود.

📌و البته درست شدن اوضاع ما زمان می برد و باید به شیطان کینزی «در بلند مدت همۀ ما مرده ایم» روزی صدبار لعنت فرستاد.

📌و البته باید واقعیات را دید و از جمله اینکه طرحهایی مثل سهام ملّی نفت دکتر هاشم خانی یا طرح های مشابه آن مطلقاً مشکلی برای پذیرش از سوی جامعه ندارند و بلاشک با اقبال و استقبال فراگیر مواجه خواهند شد، ولی این سیاستگذار است که چنین طرحهایی را به صلاح نمی داند.

▪️ما مریضهایی هستیم که باید ابتدا به طبیبانمان بفهمانیم دردمان هرچه باشد، یقیناً آن چیزی که آنها فکر می کنند نیست.

▪️سیاستگذاری راه حل نیست. دقیقاً خودِ مشکل است.

▪️حلقۀ قدرت را باید به قعر آتش افکند تا شیطان دست از سر انسان بردارد.