زمان خرد شدن ترامپ در مقابل دنیا به دلیل بازگرداندن تحریم های ایران

پایگاه خبری فولاد ایران - از 6 ماه گذشته که دونالد ترامپ از توافق برجام خارج شد، همواره به دنبال این بود که ایران – و سایر کشورهای جهان – در مقابل خواسته های او سر تعظیم فرود بیاورند. دوشنبه پیش رو او شاهد خواهد بود که این طرح چگونه کار می کند.

به گزارش فولاد ایران،  پنجم نوامبر زمانی است که تحریم های بخش انرژی و بانکی ایران، که با توافق هسته ای معلق گشته بود، به دلیل خروج آمریکا از این توافق، توسط دونالد ترامپ بازگردانده می شود. تعیین مهلت به این دلیل بود که شرکت هایی که در این مدت وارد بازار ایران شده بودند، زمانی برای خروج آرام از این بازار داشته باشند، که شواهد نشان از حداقل یک پیروزی جزئی برای تیم ترامپ در این زمینه، می دهد. از جمله این شواهد کاهش یک میلیون بشکه ای فروش نفت ایران، توافقات بین هند و کره جنوبی با آمریکا مبنی بر کاهش خرید نفت از ایران و خروج شرکت هایی همچون توتال از بازار ایران است.

هدف رئیس جمهور آمریکا از این اقدامات، رها کردن دائمی برنامه هسته ای توسط ایران و همچنین تغییر رویکرد ایران در منطقه و انجام ندادن اقداماتی که از سوی آمریکا "اقدامات مخرب" نامیده می شود، است. همچنین او وعده داده است که کشورهای جهان در صورتی که مخالف این رویه آمریکا باشند، از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم می شوند و به اصطلاح دسترسی به اقتصاد بزرگ آمریکا را فدای ادامه همکاری با ایران می کنند.

از طرف دیگر این روش آمریکا، ریسک زیادی را برای ترامپ به دنبال دارد. رویکرد او با مخالفت کشورهای متحد و دشمن آمریکا همراه بوده است چرا که همگی معتقدند که توافق هسته ای سال 2015، بهترین گزینه پیش رو برای تقابل با ایران است. در حالی که دولت تهران همچنان بر انجام تعهداتش در برجام پایبند مانده است، ترامپ مجبور است تصمیم بگیرد که کشورهای مخالف بازگشت تحریم های ایران، که طیف گسترده ای شامل متحدان استراتژیک همچون هند و اتحادیه اروپا و قدرت بزرگی همچون چین می باشند را، تا چه میزان و چگونه می خواهد مجازات نماید.

ایوو دالدر[1]، رئیس شورای جهانی شیکاگو و سفیر سابق آمریکا در ناتو می گوید: "در نهایت ما متوجه خواهیم شد که آیا این روش مؤثر است یا خیر، البته من به سختی اعتقاد دارم که این روش مؤثر تر از زمانی است که همه را در کنار خودمان داشته باشیم".

نتایج بلندمدت

تلاش ایالات متحده برای مقابله با ایران در نهایت بستگی به این دارد که در بلندمدت چه تعداد از کشورها واردات نفت از ایران را متوقف نمایند؛ که صندوق بین المللی پول اعلام نموده است که 80% درآمد دولت ایران را تشکیل می دهد. منتهی در حالی که وزیر امورخارجه آمریکا اعلام کرده بود که انتظار دارد با اعمال تحریم ها خرید نفت ایران به صفر برسد و یا کسانی که همچنان به خرید نفت ادامه می دهند تحریم شوند، در اولین تزلزل این جمعه اعلام کرد که 8 کشوری که نشان داده اند در حال کاهش واردات نفت خود از ایران هستند، از این تحریم ها معاف شده اند؛ این در حالی است که پمپئو پیش از این گفته بود که تحریم هایی که قرار است بر ایران تحمیل شود سخت تر از هر تحریمی است که تاکنون بر این کشور تحمیل شده است.

از جمله کشورهایی که توانستند این معافیت را اخذ نمایند ژاپن، هند و کره جنوبی می باشند. البته یکی از مقامات آمریکایی که خواسته نامش فاش نشود به خبرنگاران گفته است که چین به عنوان واردکننده اصلی نفت ایران نیز در حال مذاکره با آمریکا می باشد.

بر طبق این معافیت ها، قوانین آمریکا به شرطی اجازه خرید نفت از ایران را می دهد که این کشورها از ورود ارز به ایران جلوگیری کنند و در عوض پول خرید نفت را در یک حساب واریز نمایند تا ایران از طریق آن حساب بتواند مواد غذایی و نیازهای دارویی و اقلامی که جزو تحریم های بین المللی نیست را تأمین نماید. در همین رابطه جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، در 31 اکتبر گفته بود: "ما در عین حال که دنبال حداکثر فشار بر ایران هستیم، نمی خواهیم به دوستان و متحدانمان آسیب برسانیم". این در حالی است که طبق گفته یکی از کارشناسان امنیت داخلی آمریکا، جان بولتون در پشت صحنه ادعا کرده است که این معافیت ها نسبت به آن چیزی که از ابتدا تصمیم بر اجرای آن بوده است، بیش از حد سخاوتمندانه بوده است.

دولت ترامپ همچنین می بایست مواظب از دست رفتن تعادل بازار نفت همراه با ارائه این معافیت ها باشد، چرا که در غیر این صورت بازارها با فشار مازاد عرضه مواجه می شوند، به عبارت دیگر این نگرانی که تولیدکنندگان دیگر و تا حدودی آمریکا کاهش کمتر از حد انتظار صادرات نفت ایران را بیش از حد جبران خواهند کرد، در حال حاضر روی بازار به شدت تاثیر گذاشته و به کاهش قیمت‌ها منجر شده است. از طرف دیگر برخی از تحلیل گران معتقدند آمریکا با صدور معافیت نشان می‌دهد که در حال حاضر نفت کافی در بازار برای جبران افت عرضه ایران وجود ندارد و این موضوع می تواند منجر به عدم موفقیت طرح حذف نفت ایران شود. البته در همین زمینه مارک داوویتز[2]، مدیر اجرایی دفاع از دموکراسی در واشنگتن، که در واقع همان کسی است که به تیم پمپئو جهت بازنویسی تحریم ها کمک کرده، گفته است: "ما به دنبال اقدامات یکباره نیستیم که منجر به افزایش قیمت نفت و انتفاع ایران از این مسئله شود، به طوری که با فروش کمتر نفت درآمد بیشتری عایدش شود، بلکه ما به جای صادرات صفر بشکه ای نفت از طریق ایران، به دنبال درآمد صفر نفتی ایران هستیم".

تصمیمات مهم

مقامات آمریکایی در ادامه همچنین می بایست تصمیمات مهم دیگری نیز اتخاذ نمایند. از جمله این موارد، تصمیم گیری در رابطه با قطع دسترسی ایران به سامانه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (سوئیفت) است. این مورد به قدری دارای اهمیت می باشد که منجر به ایجاد اصطکاک بین جان بولتون و استیون ماچین[3] (وزیر خزانه داری آمریکا) شده است؛ چرا که ماچین معتقد است قطع دسترسی ایران به سوئیفت، خشم و اضطراب متحدان استراتژیک آمریکا را به دنبال خواهد داشت.

ایالات متحده همچنین می بایست در رابطه با چگونگی مواجه با مکانیزم مالی اتحادیه اروپا که جهت حفاظت از شرکت های اروپایی جهت انجام مبادلات مالی با ایران می باشد، نیز تصمیم گیری بنماید. در همین زمینه برایان ارلی[4]، استاد دانشگاه ایالتی نیویورک و نویسنده کتاب "چگونه تحریم ها را خنثی نمایید"، در مقاله ای بیان داشته است که "در حال حاضر اروپا جهت آزمایش قابلیت اجرایی این مکانیزم، به دنبال شرکت هایی است که تمایل داشته باشند از طریق آن اقدام به مبادلات مالی با ایران کنند که نشان دهد این مکانیزم قابلیت پوشش آنها را در مقابل تحریم های آمریکا دارد، البته شواهد نشان می دهد که تاکنون شرکت های اروپایی از این امر اجتناب نموده اند".

نکته ای که وجود دارد این است که تحریم های جدید به صورت اتوماتیک بر علیه هر کشور یا شرکت فعال نمی شود، بلکه به صورت موردی دولت تصمیم می گیرد که آن کشور یا شرکت را به دلیل ادامه تجارت با ایران، مجازات بنماید و یا معاف کند. در همین رابطه یکی از مقامات واشنگتن اعلام کرده است که مطمئن است حداقل برای نشان دادن جدیت آمریکا در برقراری تحریم ها، شرکت ها و واردکننده هایی شامل مجازات های آمریکا بشوند.

در نهایت ترامپ زمانی به موفقیت دست می یابد که ایران رفتار خود در منطقه را تغییر دهد و به میز مذاکره با آمریکا برگردد. در راستای القای این مطلب مقامات آمریکایی در کنفرانس ها و سخنرانی های مختلفی که در چند ماه اخیر داشته اند بارها تکرار نموده اند که رفتار ایران نسبت به قبل بسیار تغییر کرده است و ایران دیگر آن ایران سابق نیست. این در حالی است رئیس جمهور روحانی نیز بارها تکرار کرده است که: "ایران هرگز عقب نشینی نخواهد کرد. و مردم ما باید مطمئن باشند که دولتمردانشان از تهدیدات آمریکا نمی ترسند".

نویسنده: نیک وادهامس (Nick Wadhams) از بلومبرگ[5] - 2 نوامبر 2018 (11 آبان)

ترجمه: زهیل چایچی

موضوعات مرتبط: فولاد - قراضه - سنگ آهن - قیمت آهن آلات - تحلیل اخبار - اخبار اقتصادی