پایگاه
خبری فولاد ایران - در یکی از کشورهای همسایه، که تعداد اقتصاددانان‌ش یک‌دهم
ایران هم نیست، میانگین قیمت بنزین و گازوییل در یک سال اخیر، لیتری ۰.۷ دلار
بوده که با فرض دلار ۸ هزار تومانی، معادل
لیتری ۵۶۰۰ تومان است. در این کشور قیمت بنزین و گازوییل
کاملا شناور بوده و هر روز در جهت قیمت بین‌المللی تغییر می‌کند. در عینحال تورم
سال قبل این کشور ۴.۴ % بوده است (منبع: صندوق بین‌المللی پول)
نتیجه آنکه می‌توان قیمت انرژی را به قیمت جهانی رساند، اما
همچنان تورمی ناچیز داشت. تکنولوژی کنترل تورم، به قدری فراگیر شده که در سال
گذشته، میانگین تورم کشورهای جهان (جز ونزوئلا)، حدود یک و نیم درصد بوده است
(منبع: گزارش WEO،
صندوق بین‌المللی پول)
☑️ به ایران برگردیم:
در آستانه چالش پیچیده‌ای قرار داریم که فشار اصلی آن بر دوش آسیب‌پذیرترین
خانوارهای ایرانی سنگینی می‌کند. در این میان، حجم عظیم #یارانه_های_سیاه، آسیب‌پذیری
اقتصاد ملی را در برابر چالش اقتصادی پیش رو، شدیدا بالا برده است. این یارانه‌های
سیاه که از طرف گروه‌های فشار مختلف و به بهانه‌هایی مانند «کنترل تورم»،
«فقر_زُدایی» و نیز «حمایت تولید ملی» بر دولت تحمیل می‌شوند، رقابت را در بازار
کالاها و خدمات منحرف می‌کنند (تخریب کارایی اقتصادی)، سهم اقشار محروم از ثروت‌های
خدادادی کشور را کاهش می‌دهند (تخریب عدالت اقتصادی) و پتانسیل انواع فساد را با
حجیم کردن «امضاهای طلایی»، بالا می‌برند (تخریب شفافیت اقتصادی). برخی مصادیق این
«یارانه‌های سیاه» عبارتند از:
۱) #یارانه_سیاه_انرژی
در قالب شکاف ۵ تا ۱۰ برابری قیمت انرژی ما با «میانگین کشورهای همسایه»
۲) فشار شدید گروه‌های
فشار به دولت، برای توزیع انواع #یارانه_سیاه در قالب دلار ارزان، سکه طلای ارزان،
فولاد ارزان و مواد پتروشیمی ارزان؛ یارانه سیاهی که اثر ش بر قیمت کالاهای مصرفی
فقرا، تقریبا صفر است
۳) توزیع بیش از
۱۶۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان رانت در قالب #یارانه_سیاه_ارزی از مرداد ۹۲ تا مرداد
۹۷
4)
فشار
شدید برای اعطای #یارانه_سیاه_بانکی بالغ بر ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰
تومانی
برای پوشش زیان سیستم بانکی؛ زیانی که بخش عمده آن حاصل تجمیع فسادهای کوچک و بزرگ
بانکی است
☑️ با این
مقدمه، در شرایط تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی، طراحی برنامه‌ای ملی برای ریشه‌کنی
کامل «یارانه‌های سیاه» (فقر_ساز) و جانشینی «یارانه‌های سپید» (فقر_زُدا)، می‌تواند
برنامه‌ای نیک‌اثر در مسیر مقاوم‌سازی اقتصاد ملی بوده و تحقق ۱۴ بند
از ۲۴ بند سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه اقتصاد
مقاومتی (بندهای ۱ تا ۱۰، همچنین
بندهای ۱۲، ۱۶، ۱۷ و
۱۹) را، تسهیل کند. برخی رویکردها در این راستا
عبارتند از:
۱) بازار سهمیه انرژی:
اختصاص «سهیمه بنزین و گازوییل» به کلیه شهروندان بالای ۱۸ ساله
/ ایجاد بازار شفاف برای مبادله این سهیمه با قیمت توافقی / دریافت مالیات از
مبادلات توسط دولت
۲) صندوق ملی انرژی:
شناورسازی قیمت بنزین و گازوییل و برق و تعیین قیمت آنها به
میزان ۵۰ % میانگین قیمت کشورهای همسایه / افزایش هفتگی
درصد مذکور و رساندن قیمت انواع انرژی به ۱۰۰ % میانگین
قیمت کشورهای همسایه ظرف ۲ سال / ارائه
گزارش مالی شفاف از درآمد کسب‌شده برای دولت در پایان هر فصل / تقسیم مساوی همه
این درآمد در میان ایرانیان بالای ۱۸ ساله
۳) سهام ملی نفت:
ادغام شرکت ملی گاز و شرکت ملی پالایش و پخش در شرکت ملی نفت
و ایجاد شرکتی که مالک کل درآمد نفت و گاز کشور (اعم از صادرات و فروش داخلی) باشد
/ ارائه X
درصد
از سهام این شرکت به دولت، Y درصد به نیروهای نظامی و انتظامی و توزیع
مابقی سهام بین همه ایرانیان بالای ۱۸ ساله /
تعیین اعضای هیات‌مدیره این شرکت با پیشنهاد رییس جمهور و تایید مقام معظم رهبری /
انتشار عمومی گزارش مالی شرکت مذکور در پایان هر فصل / واریز سود خالص به حساب
سهامداران در پایان هر فصل
هر یک از رویکردهای فوق، در صورت طراحی دقیق جزئیات اجرایی،
می‌تواند اسکلت برنامه ملی ریشه‌کنی #یارانه_های_سیاه و تبدیل آن به #یارانه_سپید
باشد. ضمنا با اتخاذ هم‌زمان برنامه‌های مناسب کنترل تورم، به سادگی می‌توان آثار
تورمی حذف «یارانه‌های سیاه» را به حدود صفر رساند؛ زیرا همان‌طور که در ابتدا
اشاره شد، تکنولوژی جهانی کنترل تورم در ۲ دهه اخیر آن‌قدر
پیشرفت کرده که میانگین تورم کشورهای جهان (بجز ونزوئلا) در سال گذشته، حدود یک و
نیم درصد بوده است (منبع: صندوق بین‌المللی پول)
☑️ نکته آخر،
به پاراگراف اول این یادداشت مربوط می‌شود: کشوری که میانگین نرخ بنزین و گازوییل
آن در سال گذشته ۰.۷ دلار بوده و نرخ تورم آن هم ۴.۴ %،
«افغانستان» است.
✍️میثم هاشم
خانی