پایگاه
خبری فولاد ایران – اصطلاح جنگ های
پترودلار عبارتی است برای توصیف جنگ هایی مانند حمله نظامی به عراق و لیبی؛ این
حمله ها به طور رسمی به دلایل بشردوستانه و مبارزه با سلاح های کشتار جمعی انجام
گرفت؛ ولی در تئوری جنگ های پترودلار گفته می شود که هدف پنهان چنین جنگ هایی حفظ برتری دلار به
عنوان ارز برتر جهانی بود و در این راستا قیمت گذاری نفت با دلار اهمیتی بسزا
دارد. ادعا می شود از آنجا که قذافی و صدام قصد داشتند قیمت گذاری نفت کشورشان را
بر اساس ارزی جز دلار انجام دهند، در توبره مارگیری امریکا افتادند و بر آنها آن
رفت که رفت.
در این تئوری گفته می شود تقریبا همه فروش نفت در جهان بر
اساس دلار انجام می شود؛ از آنجا که بیشتر کشورهای جهان وارد کننده نفت اند، لازم
است که برای واردات این کالای ضروری مقادیر زیاد دلار را نگهداری کنند که همین
تقاضای مستمر برای دلار فراهم می آورد که ضامن حفظ ارزش آن است، حتی اگر وضعیت
اقتصادی ایالات متحده امریکا مطلوب نباشد.
هواداران این تئوری می گویند دولت امریکا با این شرایط می
تواند با چاپ اسکناس و صدور اوراق قرضه با نرخ بهره پایین برای خود درآمد بالایی
کسب کند؛ از این رو دولت این کشور می تواند کسری بودجه بالایی داشته باشد. همچنین
دلار قدرتمند باعث می شود که واردات دیگر کشورها به امریکا برای شهروندان این کشور
ارزان تر درآید. همچنین گفته می شود که قیمت نفت در امریکا از بقیه جاهای دنیا
ثبات بیشتری دارد زیرا واردکنندگان امریکا نگرانی برای نرخ ارز و مانند آن ندارند.
قضیه به بعد از فروپاشی نظام برتون وودز در اوایل دهه 1970
بر می گردد که امریکا خطر کاهش تقاضا برای دلار و پیامدهای منفی آن را می دید،
دوران جنگ سرد و خطر بسیار نزدیک بود؛ در آن دوران، کیسینجر وزیر امور خارجه
نیکسون به توافقی با حکام صحرای حجاز رسید که آنها به عنوان بزرگترین تولیدکننده
نفت قیمتگذاری را با دلار انجام بدهند و جز این اسکناس سبز قبول نکنند و از این سو
یانکی ها هم امنیت اعراب را تامین خواهند کرد، تا سال 1975 تمام اعضای اوپک هم
قیمتگذاری با دلار و سرمایه گذاری عایدات نفت در قالب اوراق خزانه امریکا را
پذیرفتند و در عوض تعهدات مشابهی از امریکا دریافت کردند.
این موقعیت ایده ال بسیاری از کشورهای از جمله چین و همچنین
اتحادیه اروپاست که تمایل دارند نفت با یوان یا یورو قیمتگذاری شود تا منافع
مشابهی نصیب آنها شود، اما چنین کاری عملا نوعی اعلان جنگ به امریکایی هاست. در
سال 2000 صدام حسین زیر تحریم های بین المللی در قالب "برنامه نفت در برابر
غذا"، قیمت گذاری نفت را به یورو تغییر داد و کسانی گفتند دلیل اصلی حمله
امریکا به عراق در 2003 را باید همین دانست، بعد از اشغال عراق دوباره قیمتگذاری
به دلار برگشت. معمر قذافی هم در 2011 بنا داشت برنامه نفت در برابر طلا را اجرایی
کند که عاقبتش را می دانیم.
ایران هم زمانی در دوران دولت مهرورزی بنا به راه انداختن
بورس نفت داشت که نفت را علاوه بر دلار با طلا و یورو و ین مبادله می کرد و گویا
ونزوئلا هم در آن دوران از این طرح حمایت کرده بود که البته به جایی نرسید؛ ظاهرا
در ان دوران با توجه به این تئوری ترس عده ای از حمله به ایران خیلی هم بی پایه
نبود. با این حال این تئوری منتقد هم کم ندارد.
قضیه بسیار پیچیده است، اکنون در سال 2018 ایالات متحده خود
یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان است و یک بحران مالی اساسی را از سر
گذرانده است و فناوری جایگزین استخراج نفت و انرژی های دیگر هم وارد کار شده اند،
اژدهای شرقی هم نشان داده است که خود را برای یک رویارویی با یانکی ها آماده می
کند، اینکه آینده چه خواهد شد را باید نشست و دید ماشین جنگی امریکا به کار خواهد
افتاد یا نه، والله اعلم.
راهبرد