یارانه های دولتی...

پایگاه خبری فولاد ایران – در پست قبل دیدیم که:

- دولت سالی ۶۶ ه.م.ت یارانه به واردکننده کالای اساسی می‌ده، به این امید که واردکننده برسونه به دست مصرف‌کننده. منتها عمده این یارانه بدست دلال رانتی می‌افته.

- علاوه بر اون، دولت سالی ۳۰۰ ه.م.ت یارانه هم بابت بنزین و گازوییل می‌ده، اما همه این یارانه گیر مردم نمیاد، چرا که بخش قابل توجهی از بنزین به خارج از مرزها قاچاق می‌شه.

راه حل چیه؟

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

1️⃣  کالای اساسی:

اگه دولت ۱۳ میلیارد دلار ارز کالای اساسی رو در بازار آزاد بفروشه، هم التهاب بازار ارز آروم می‌گیره، هم حدود ۶۶ ه.م.ت عواید دولت افزایش پیدا می‌کنه. اگه دولت اون ۶۶ ه.م.ت رو مستقیما به کارت مردم واریز کنه، عوض دلال رانتی، همه یارانه به مردم می‌رسه؛ یعنی رفاه مردم بیشتر می‌شه و رفاه دلال کمتر می‌شه.

2️⃣  بنزین:

با توجه به ظرفیت تولید بنزین داخلی، یه هدف مصرفی برای خودمون تعیین کنیم؛ مثلا روزی ۸۰ میلیون لیتر. حالا اگه قیمت بنزین رو شناور کنیم، می‌تونیم واردات‌مون رو صفر کنیم.

چطوری؟

قیمت بنزین تابع یک قاعده ساده باشه:

- هر روزی که خرید بنزین بیش از ۸۱ میلیون لیتر بود، فرداش بنزین خود به خود ۵۰ تومن گرون بشه.

- هر روزی که خرید بنزین کمتر از ۷۹ میلیون لیتر بود، فرداش بنزین ۵۰ تومن ارزون بشه.

- اگر هم مصرف بین ۷۹ تا ۸۱ بود، قیمت بنزین رو تغییر ندیم.

شناور کردن قیمت بنزین با این منطق ساده، باعث می‌شه که مصرف بنزین تو کشور در سطح تولید داخل بمونه.

➖ یارانه بنزین چی می‌شه؟

➕با افزایش قیمت بنزین، یارانه مستتر در قیمت کم می‌شه. اگه دولت موظف باشه که عواید مازاد بر لیتری ۱۰۰۰ تومن رو بین یارانه مستقیم و بودجه نصف-نصف تقسیم کنه، رفاه عمومی بیشتر می‌شه.

چرا رفاه عمومی بیشتر می‌شه؟ ۱) واردات بنزین کم می‌شه، لذا دولت ارز بیشتری برای نیازهای دیگه جامعه داره؛ ۲) کسری بودجه دولت کمتر می‌شه، لذا ریسک ونزوئلایی شدن کشور کمتر می‌شه؛ ۳) یارانه نقدی مردم بیشتر می‌شه تا قدرت خرید کم نشه.

➖ قاچاق بنزین چی‌ می‌شه؟

➕با شناور سازی قیمت، قیمت بنزین اینقدر افزایش پیدا می‌کنه، تا قاچاق اینقدر کاهش پیدا کنه، تا مصرف بنزین در سطح ۸۰ میلیون لیتر ثابت بشه.

اگه این قاعده ساده قیمتی رو بکار ببندیم، حتی می‌شه صادرات بنزین برای بخش خصوصی رو آزاد کنیم. یعنی با شناورسازی قیمت، قاچاق مضر امروز، می‌تونه تبدیل به صادرات ارزآور و مفید بشه.

با افزایش تقاضای صادراتی، قیمت بنزین می‌ره بالا. از اونجا که نصف عواید فروش بنزین مازاد بر ۱۰۰۰ تومن بصورت یارانه توزیع می‌شه، افزایش صادرات بنزین منجر به افزایش یارانه مردم می‌شه. صادرات بنزین توسط بخش خصوصی، درآمد دولت رو هم افزایش می‌ده، لذا کسری بودجه‌ دولت کمتر می‌شه. صادرات بنزین درآمد ارزی کشور رو هم افزایش می‌ده، که عرضه ارز رو باثبات‌تر می‌کنه. صادرات بنزین از صادرات نفت آسونتره، چون نفت رو باید به پالایشگاه‌ها فروخت که تعدادشون معدوده، ولی بنزین رو می‌شه به جایگاه‌ها فروخت که تعدادشون خیلی زیاده.

❇️ نکته کلیدی شناورسازی قیمته، چرا که عرضه و تقاضا رو متعادل نگه می‌داره.

3️⃣ گازوییل:

راه‌حلی که برای بنزین پیشنهاد شد، در مورد گازوییل هم قابل اجراست. یعنی اگه با یک قاعده ساده قیمت گازوییل رو شناور کنیم، هم قاچاقش کم می‌شه، هم یارانه بیشتری به مردم می‌رسه، هم کسری بودجه دولت کمتر می‌شه.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

بودجه سال ۹۸ با یک کسری حدود ۱۶۰ ه.م.ت‌ مواجه خواهد بود. اگه منابعی براش پیدا نکنیم، این کسری از محل پایه پولی تامین می‌شه. اگه پایه پولی بی‌ضابطه افزایش پیدا کنه، کشور ونزوئلایی می‌شه. پس مهمه که اون ۱۶۰ ه.م.ت رو تامین کنیم.

اگه ۳۶۶ ه.م.ت یارانه مستتر در کالای اساسی، بنزین، و گازوییل رو نصف-نصف بین بودجه و یارانه مستقیم تقسیم کنیم، رفاه عمومی بیشتر می‌شه، اگرچه رفاه دلال رانت‌خوار و قاچاقچی کمتر می‌شه.

❇️ شناورسازی قیمت بنزین، برای حل مشکلات متعدد بازار انرژی لازمه.

🚫 منتها مجلس در حال بررسی طرح «کارت سوخت» و طرح «کوپن سوخت» بنزینه. هم «کارت سوخت» و هم «کوپن سوخت» برای اقتصاد کشور عوارض بلندمدت منفی دارند.

➖ طرح «کارت سوخت» و طرح «کوپن سوخت» چه شکلی دارند؟

➕ در پست بعدی این دو طرح رو بررسی می‌کنیم.

وقایع اقتصادیه - پویا ناظران