پایگاه خبری
فولاد ایران - پنل «بحران پولی و بانکی: کالبد شکافی بحران
بانکی و بازار پول و ارز» در «کارگاه اقتصاد ایران: چرا چنین شد؟ به کجا می‌رود؟ چه
باید کرد؟» توسط دکتر علی سعدوندی ارائه شد.
گزاره‌های کلیدی مباحث ارائه شده توسط ایشان به شرح زیر می‌باشد:
▪️سیاستی که دولت
برای کنترل تورم در پیش گرفته بود، موقت بود و دیر یا زود فنر تورم آزاد می‌شد. متاسفانه
این سیاست‌ها حتی موجب انباشت تورم شده و آزاد شدن یکباره آن مشکلات بسیار زیادی ایجاد
می‌کند.
▪️انباشت تورم
به این صورت نیست که اگر 5 سال 10 درصد تورم را انباشت کردیم یکباره 50 درصد تورم داشته
باشیم، بلکه آزاد شدن فنر تورمی حتی می‌تواند تورم های بالاتری را ایجاد کند. لذا انباشت
تورم بسیار خطرناک است.
▪️بانک‌ها در سالیان
گذشته به دلایل متعدد از جمله نرخ بهره واقعی بالا با کمبود منابع در بازار بین بانکی
روبرو شدند و بیشترین تلاش خود را کردند تا نیاز به تسویه در بازار بین بانکی کاهش
یابد و بدین سبب نرخ سود سپرده ها را افزایش دادند و باعث شد فعالین اقتصادی وجوه خود
را از تولید خارج کردند و به سمت بانک‌ها هجوم آوردند. این سیاست غلط دو سال طول کشید
تا اثر خود را نمایش داد.
▪️در بسیاری از
کشورها استفاده از منابع ارزی حاصل از فروش منابع طبیعی مانند نفت برای جبران کسری
بودجه اصلا موجه نیست چرا که این کار به بیماری هلندی و صنعت زدایی می انجامد. اما
در ایران بسیار عادی قلمداد می‌شود. در کشورهای پیشرفته منابع ارزی صرف بهبود زیرساخت‌ها
می‌شود که از بیماری هلندی تا حدی جلوگیری می‌کند. راه استفاده درست از منابع ارزی
استفاده از آنها برای توسعه زیرساختهاست.
▪️نرخ بهره واقعی
در ایران در خلال سال‌های 92 تا 96 از بالاترین‌ها در تاریخ جهان بوده است. بنابر این
بخش واقعی اقتصاد فدای کنترل موقت یک متغیر اسمی به نام تورم شد. دلیل این امر هم آغشته
شدن فرایند سیاست‌گذاری اقتصادی به مسائل سیاسی در کشور بود.
▪️پرداخت تسهیلات
موهومی به سپرده‌گذاران خلق پول را افزایش می‌دهد . اما مهمترین نکته در نظام بانکی
خلق پول نیست. بلکه حذف پول یا بازگرداندن تسهیلات ارائه شده به سیستم بانکی بحران
زا بوده است. پس به دلیل افزایش معوقات حذف پول صورت نمی‌گیرد و لذا علی زغم رشد نه
چندان بالای پایه پولی افزایش شدید نقدینگی را شاهد بوده‌ایم.
▪️راه های متصور
برای برون رفت از بحران بانکی، مصادره حساب های کلان (Bail in)، نجات بانکی توسط دولت (Bail out)، نجات بانک ها از سوی بانک مرکزی است که از بین
این سه راه، راه حل سوم ساده‌ترین راه است، اما بدترین انتخاب ممکن خواهد بود چرا که
ممکن است به تورم شدید منجر می‌شود.
▪️اگر تحریم‌ها
باعث کاهش صادرات نفت شود، بخشی از آن با افزایش قیمت نفت جبران می‌شود.
▪️وضعیت امروز
بازار ارز به دلیل چیست؟ آیا به دلیل این است که بازار ارز مستعد بحران است؟ پاسخ خیر
است، یعنی تراز تجارت خارجی ایران وضعیت بحرانی نداشته و پیش بینی نمی‌شود که بحرانی
شود.
▪️مشکل در بازار
ارز این است که اگر ذخایر ارزی را در مقابل نقدینگی در نظر بگیریم نسبت نقدینگی یا
همان تقاضای ارز بسیار بالاست و همچنین انگیزه برای خروج ثروت بسیار زیاد است که ممکن
است مشکلاتی را ایجاد کند. در مجموع در وضع موجود از نظر اعداد و ارقام وضعیت بازار
ارز نامناسب ارزیابی نمی شود به شرط آنکه سیاست های مناسب ارزی اتخاذ شود و از خودتحریمی
اجتناب شود.
▪️بدهی خارجی تنها
عامل بحران ارزی به صورت مبنایی در دنیا است، اما در ایران نسبت بدهی خارجی به تولید
ناخالص داخلی تنها 2 درصد و کمترین بدهی خارجی در جهان است. البته در کوتاه مدت از
نظر دسترسی به منابع ارز با مشکل مواجه هستیم.
پویش فکری توسعه