شوک ارزی قابل پیشگیری بود؟

پایگاه خبری فولاد ایران - گفت‌وگو با طهماسب مظاهری- رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی:

❓واقعاً می‌توانستند جلوی این بحران ارزی را بگیرند و نگرفتند؟

🔸 مظاهری: حتماً

🔹 قدری شفاف هم صحبت کنید.

🔸 مظاهری: اصلاً تردید وجود ندارد که می‌توانستند.

❓چرا این کار را نکردند؟ از دید شما به عنوان یک کارشناس اقتصادی غیرسیاسی چرا این کار را نکردند؟

🔸 مظاهری: خوشبینانه‌ترین فرض غیرسیاسی، اشتباه در محاسبات و نادانی است. این خوشبینانه‌ترین فرض است. بیشتر از این نمی‌توانم نظر بدهم و آن چرا را باید شخص دیگری بگوید.

❓سهم تصمیمات اشتباه را بیشتر از مولفه‌های اقتصادی می‌دانید؟

🔸 مظاهری: تصمیمات اشتباه باعث تغییر و بروز این خطاها در مولفه‌های اقتصادی شده است. این که چرا تصمیم اشتباه گرفته شد را در خوشبینانه‌ترین فرض ندانم‌کاری می‌دانم.

❓آقای دکتر شما به عنوان کسی که در تیم‌های اقتصادی دولت‌های مختلف با گرایش‌های سیاسی مختلف بودید، می‌توانید به این سوال مردم پاسخ دهید که سهم منافع شخصی در ایجاد این بحران دقیقاً چه میزان است؟

چون الان شاهد حرف‌هایی درباره سلطان‌های مختلف اعم از سلطان سکه، سلطان ارز، سلطان خودرو و غیره هستیم؛

🔸 مظاهری: من این طور می‌توانم بگویم که وقتی تصمیماتی گرفته می‌شود که اشتباه است در آن تصمیمات رانت‌هایی و ویژه‌خواری‌هایی ایجاد می‌شود که باعث می‌شود منافع کوتاه مدت بزرگی را برای یک عده ایجاد کند. این که علت آن تصمیمات اشتباه، نادانی و بی توجهی به اصول اقتصادی و ابزارهای اقتصادی بوده یا دلیل دیگری داشته که منفعت‌جویی بوده است، من اصلاً نه می‌توانم وارد آن شوم و نه اجازه دارم و نه بلدم بگویم.

🔹 شما به عنوان کارشناس می‌توانید بیان کنید.

🔸 مظاهری: این یک قضاوت است و من در مرجع قضاوت نیستم.

🔹 شما کارشناس اقتصادی هستید که می‌توانید اینها را تشخیص بدهید.

🔸 مظاهری: به عنوان یک نظر کارشناسی می توانم بگویم کجاها تصمیمات اشتباه بوده است.

❓آن تصمیمات اشتباه دقیقاً کجا بوده است؟

🔸 مظاهری: تصمیم اشتباه

۱- یکی این بود که اجازه داده شد نقدینگی بیش از حد رشد تولید ایجاد شود در حالی که دولت می‌توانست و امروز که صحبت می‌کنیم هم می‌تواند جلوی رشد نقدینگی ۳۰ درصد در سال را بگیرد.

۲- اشتباه دوم این است که بعد از اینکه نقدینگی ایجاد شد اجازه نداد اثر خود را بروز دهد و سعی کرده سرکوب کند.

۳- سوم این که سرکوب کردن قدرت نقدینگی و پائین آوردن مصنوعی نرخ تورم با استفاده از سیاست‌های ارزی و سرکوب نرخ ارز انجام شد.

❓همان ارز ۴۲۰۰ تومانی که همه می‌گفتند مخالف هستند؟

🔸 مظاهری: ۴۲۰۰ تومان یکی بود. یکی از خطاهای بزرگ اخیری که می‌توان بیان کرد اگر بخواهیم تاریخ را هم ببینیم در دولت آقای احمدی‌نژاد هم بود، در ۲۱ فروردین این خطا به شکل خیلی بارزی انجام شد که دولت با یک جلسه‌ای که گذاشت و با یک رای‌گیری نرخ ارز را تعیین کرد. اصولاً نرخ ارز چیزی نیست که با رای‌گیری دولتی تعیین شود.

❓اگر قرار بود نرخ ارز را امروز تعیین کنند چه میزان بود؟

🔸 مظاهری: در شرایطی که بحران ایجاد می‌شود یک تقاضای دیگری وارد بازار ارز می‌شود که تقاضای حفظ ارزش دارایی است. یعنی مردم برای این که ارزش دارایی خود را با پول ملی حفظ کنند، تقاضای خرید ارز می‌کنند. این تقاضای اضافه خود باعث می‌شود نرخ ارز از حالت طبیعی بالاتر برود. در روز ۲۱ فروردین، روز شوم رای‌گیری برای نرخ ارز، با یک محاسبه اشتباه که اشتباه ریاضی هم دارد، رای‌گیری شد ۴۲۰۰ تومان نرخ ارز باشد و آقای جهانگیری مصاحبه کردند و نرخ ارز  را اعلام کردند.

❓اگر جای آقای سیف بودید چه کاری انجام می‌دادید و چه حرفی در جلسه بیان می‌کردید؟

🔸 مظاهری: من اگر جای آقای سیف بودم نمی‌گذاشتم این ۴۲۰۰ تومان تصویب شود.

❓چطور؟ یعنی روز بعد که معاون اول مصاحبه کرد شما مصاحبه می‌کردید و می‌گفتید این حرف اشتباه است؟

🔸 مظاهری: وظیفه رئیس کل بانک مرکزی این بود که این کار را انجام دهد و بعد هم کلید اتاق را تحویل می‌داد و بیرون می‌آمد. رئیس بانک مرکزی برای حفظ اتاق باید حرف گوش کند و برای انجام وظیفه باید کلید اتاق را بدهد و خداحافظی کند. (باشگاه خبرنگاران)

منبع: ناظر اقتصاد