پایگاه خبری فولاد ایران - مثال
۱: یک سال پیش،
ششمین بانک بزرگ اسپانیا
Banco Popular، از سقوط حتمی نجات
یافت. دومین بانک بزرگ اسپانیا Banco Santander (و در حال حاضر بزرگترین
بانک کشور) بانک بیمار را در یک عملیات
" پنهان و شبانه " به قیمت نمادین یک یورو خرید. همه سهامداران
Banco Popular سهام
خود را از دست دادند. سپرده گذاران بزرگ و دارندگان اوراق قرضه بدون پرداخت غرامت
مجبور به پذیرفتن زیانهایی متناسب با داراییهای بانک شدند.
-------------------
مثال ۲. یکی از ورژن
های خلاقانه ابزارdebt-equity-swap
توسط
پرفسورFranzHorman
از
دانشگاه وین اتریش به چگونگی یکی از روشهای بازنویسی ترازنامه های بانکهای زامبی
میپردازد بدون دست اندازی در حقوق مردم. توضیح اینکه در ترازنامه در سمت فعال ما
دارایی ثابت و دارایی در گردش داریم و در سمت غیر فعال سرمایه خودی و سرمایه
غیر(که به صورت بدهی در دسترس قرار گرفته اند و به اضافه بهره آن باز پرداخت می
گردند).
به عنوان مثال فرض کنید یک هتل کردیتی از بانک دریافت می کند
که مشکلاتی در باز پرداخت آن به بانک دارد. اما هتلدار ادعا میکند (با محاسبات) که
در دو سه سال آینده درآمدهای خوبی از فعالیت هتلداری کسب خواهد گرفت. بانک مطمئن
میشود که هتلدار علیرغم مشکلات فعلی سزاوار ورشکستگی و تصرف اموال نیست. بانکدار
پیشنهاد میکند که بدهی هتل به بانک به صورت مشارکت بانک در مالکیت هتل مثلا در شکل
سهام قابل تغییر است.
بنابر این بدهی هتل در ترازنامه به شکل سرمایه خودی مبدل شده
است.
اما حالا تصور کنید پول بدون پشتوانه چگونه به وجود می آید؟
به صورت بدهی! هر گونه پرداختهای بانکها در واقع از صندوق ذخیره ای برداشته نمی
شود، بلکه در ترازنامه آنها به صورت بدهی بانک درج میشود، از پولی که بانک در اصل
در اختیار نداردgiralmoney.
جالب
اینکه بانکها در اصل پولی را که در مرحله اول از هیچ در قالب بدهی در ترازنامه خلق
میکنند، در مرحله دوم از جیب عموم جامعه دریافت میکنند، به این صورت که آنها
سیاستمداران را تهدید و از ترس از ورشکستگی خود و تبعات در دسترس قرار نگرفتن پول
سپرده گذاران متقاعد میکنند! سیاستگذاران در چنین موقعیتهایی بدون توجه به تبعات
بی احتیاطی بانکهاmoralHazard
و
قوانین بین المللی مثلBasel به خواسته های بانکها تن میدهند.
با به کارگیری خلاقانه قوانین حقوقی و بدون پرداخت حتی یک
ریال از پول عموم مردم یکی از آلترناتیوهای معرفی شده توسطFranzHorman این است که
قانونی به قوانین بانکداری اضافه کنیم که بدهی اضافی بانک در ترازنامه به سرمایه
خودی تبدیل شود. سرمایه مبدل شده اما به معنی مشارکت دولت به معنی نماینده عموم
مردم در بانک است. طبیعی است که چنین تدبیری همزمان با کاهش مشارکت دیگر مالکان
بانک همراه است. اما آیا این کاهش مشارکت سهامداران بانک به اندازه بدهی اضافی
آنها ناعادلانه است؟
طبیعی است که بانکها در چنین شرایطی متناسب با قوانین و نسبت
سرمایه خودی خود همچنان مجاز به خلق پول میباشند اما در عین حال از درآمد زایی
آنها در جهت رفع نیازهای عمومی مانند یارانه های عمومی استفاده میشود بدون گذاشتن
حتی یک ریال روی دوش جامعه.
(*)
هرچند
روش غیر اخلاقی نجات بانکهای زامبی توسط پول مالیات دهندگات در تمام نقاط دنیا
متداول است و مختص به ایران نیست!
حامد خلیلی، دکتری اقتصاد، آلمان
منبع: انجمن
اقتصاددانان ایران