در مقابل ۱۶۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی چه می‌توان کرد؟

عنوان

دیدگاه

1

کامران ندری، کارشناس پولی و بانکی

برای مهار نقدینگی باید شبکه بانکی را مهار کرد. هم‌اکنون در صورت‌های مالی بانک‌ها شاهد ناترازی زیادی بین مصارف و منابع هستیم که به نقدینگی فشار می‌آورد. بهترین راه برای مهار نقدینگی، پرداخت بدهی‌های دولت به سیستم بانکی و همچنین پیمانکاران است. بهترین روش برای تسویه بدهی‌های دولت، انتشار اوراق است که این اقدام هم باعث تعمیق بازار اوراق می‌شود و هم عملیات بازار باز را اجرایی می‌کند.

2

لطفعلی بخشی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی

از آن‌جا که حجم نقدینگی غول‌آسا شده است، فرقی نمی‌کند که درصد رشد آن چقدر است؛ چراکه این حجم بالا آثار زیانباری در اقتصاد خواهد داشت. تا پیش از کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به 15 درصد بخش عمده‌ای از نقدینگی در بانک‌ها حبس شده بود، ولی پس از آن این نقدینگی برای کسب سود بیشتر راهی بازارهای مختلف مانند ارز و طلا شد.

مهم‌ترین عامل رشد نقدینگی، بدهی دولت است. هم‌اکنون بانک‌ها در اصطلاح از جیب می‌خورند و منابع و مصارف آنها همخوانی ندارد. در این میان،  نحوه مهار نقدینگی به یکی از معضلات تبدیل شده است. اگر نقدینگی درون بانک‌ها آرام بگیرد و پارک شود، با نرخ سودی که به آن تعلق می‌گیرد خود باعث رشد شدید نقدینگی می‌شود و در صورتی که این نقدینگی از بانک‌ها خارج شود، آثار زیانبار دیگری که برهم خوردن سامان سایر بازارهاست به‌دنبال خواهد داشت. در واقع با راه حل‌های متعارف نمی‌توان این معضل را حل کرد.

متأسفانه عده‌ای در داخل کشور در حال سوداگری در بازارها هستند و هدف آنها از مقابله با دولت فراتر است. این افراد با دراختیار داشتن منابع مالی زیاد سود خود را در نابسامانی بازارها می‌دانند و درهمین راه نیز تلاش می‌کنند.

3

بهروز هادی‌زنوز، اقتصاددان

با نگاه به آمارهای بانک مرکزی درمی‌یابیم که در یک‌سال اخیر رشد نقدینگی کم و بیش بالا بوده و دولت توفیقی در کنترل نقدینگی نداشته است؛ پس علت اصلی کاهش نرخ رشد تورم را می‌توان اینگونه برشمرد؛ نخست اینکه در یک‌سال گذشته سرعت گردش پول کم شده که خود این موضوع از تعدیل‌شدن انتظارات تورمی ناشی می‌شود. در عین حال رکود تورمی از قدرت خرید مردم کاسته و تقاضای مردم کم شده است. از سوی دیگر تقاضای دولت نیز در این یک‌سال کاسته شده است. همچنین با تثبیت نرخ ارز، فشارهای ناشی از کنترل ارزش پول ناچیز بوده است.

4

علی قنبری، اقتصاددان

شرایط فعلی کشور برآیند دو اتفاق مهم است. افزایش حجم نقدینگی در کشور و ناتوانی دولت در کنترل و هدایت این نقدینگی، شرایط موجود را رقم زده است. دولت نه‌تنها نتوانست با اتخاذ سیاست‌های درست در حوزه ارز و سکه آرامش این بازار را تامین کند، بلکه با اعلام نرخ‌های دستوری و اعمال سیاست‌های نادرست موجب شد میزان نقدینگی افزایش یابد.

افزایش نقدینگی از یک‌ سو و ناامنی اقتصادی از سوی دیگر زمینه‌ای فراهم کرد تا نقدینگی به سمت بازار سکه و ارز سوق پیدا و بازار را با التهاب مواجه کند. بنابراین وقتی دولت در گام نخست و در شرایط عادی قادر به تصمیم‌گیری درست نباشد، واضح است که در زمان بحران نیز نمی‌‌تواند با تصمیم‌گیری صحیح کنترل بازار را به دست گیرد و حتی با اعمال سیاست‌های اشتباه، بحران بازار را نیز تشدید می‌کند.

5

تقی ترابی. کارشناس اقتصادی

باید این واقعیت را مبتنی بر علم اقتصاد بپذیریم که آنچه امروز در شیب شتابان قیمت کالاهای مصرفی و خدمات شاهد هستیم، علتی جز حجم نقدینگی نداشته است. براساس مبانی نظری اقتصاد افزایش نرخ ارز، سکه و... و نشانه‌های آن است نه عامل تورم.

درخصوص حجم نقدینگی بحث میزان پول و شبه‌پول وارونه‌کردن محتوای اصلی ماجراست؛ آنچه حجم نقدینگی را بحران‌زا می‌کند پایه پولی و ضریب فزاینده است. سه اتفاق هم این دو متغیر را جابه‌جا می‌کند؛ کسری بودجه، بدهی دولت به بانک‌ها و دارایی‌های خارجی. بنابراین پول و شبه‌پول تعریف نقدینگی است و نقدینگی از اتحاد این دو تشکیل شده و پایه پولی و ضریب فزاینده عوامل آثار تورمی نقدینگی است. ثروت یعنی تولید کالا، نه پول و اسکناس. روزی فکر می‌شد با سیاست انبساطی می‌توان اقتصاد ایران را نجات داد، همین رویکرد کار را به جایی رساند که حجم نقدینگی به هزارو600 هزار میلیارد تومان رسید. تا زمانی که این حجم نقدینگی به صورت نامولد و بدون هدایت به سمت بخش تولید وجود دارد، آثار تورمی خواهد داشت.

6

  امیر جعفرزاده، مدرس و پژوهشگر اقتصادی

برای جلوگیری از افزایش بیشتر نقدینگی و اثرات تورمی فزاینده آن، باید بانک مرکزی تمام تلاش خود را برای جلوگیری از ایجاد نقدینگی جدید به کار گیرد. دلایل اصلی افزایش نقدینگی در سال‌های اخیر، مشکلات سیستم بانکی و شکل‌گیری بازی پانزی در این سیستم، عدم نظارت بر خلق پول در موسسات پولی و بانک‌های خصوصی، بدهی دولت به بانک‌ها، افزایش هزینه‌های جاری دولت و کسری بودجه دولت هستند. بنابراین برای جلوگیری از بزرگ‌تر شدن حجم نقدینگی باید راه‌حل‌های متناسب با مشکلات فوق را ارائه داد.

7

نادر حسن‌پور، کارشناس ارشد اقتصادی

از جمله راه‌حل‌ها برای مهار نقدینگی، یکی انتشار اوراق مشارکت یا قرضه است و دیگری با بالابردن سود بانکی است تا بدین وسیله مردم ترغیب شوند تا پول‌های خود را در اختیار دولت و یا بانک‌ها قرار دهند .

رشد نقدینگی در کشور از عوامل اصلی ایجاد تورم است که باید آن را کنترل و مهار کرد؛ بنابراین به نظر می‌رسد که در حال حاضر برای برون رفت از رشد نقدینگی در جامعه انتشار اوراق مشارکت و بالا بردن سود سپرده‌ها می‌تواند یک راه‌حل درمانی محسوب شود. با پیاده سازی این دو طرح مردم ترغیب می شوند تا پول های خود را در اختیار بانک‌ها و دولت‌ها قرار دهند. بنابراین جذب پول حاصل از این عمل می‌تواند با سیاست‌گذاری مناسب نقدینگی را به صورت متعادل هدایت کرده و مسیر ورود آن به تولید را هموار کند. بدین ترتیب می‌توان نسبت به مفید بودن نقدینگی امیدوار بود.

اگر نقدینگی از طریق اوراق مشارکت جمع‌آوری و به سمت تولید هدایت شود، می‌توان آن را به صورت بهینه در اقتصاد کشور به گردش درآورد و از آن جایی که اوراق مشارکت را نمی‌توان بلوکه کرد، پس بهترین روش برای مهار نقدینگی است.