مرکز خدمات فولاد ایران- گرچه شاید همه با این نظر موافق نباشند ولی به نظر می رسد که حداقل در این دهه روز های طلایی بازار سنگ آهن جهان به پایان رسیده باشد. قیمت سنگ آهن نسبت به روز های اوج اواسط سال 2008 کاهش یافته و علی رغم بهبود بالایی که در سال 2009 داشته هنوز با روز های اوج خود فاصله زیادی دارد. گرچه قیمت سنگ آهن با توجه به قدرت بازار و تغییرات در سطح موجودی به طور روزانه در نوسان است ولی روند طولانی مدت آن با پیشرفت و توسعه بخش عرضه ایجاد می گردد و تغییرات بازار مصرف کننده سنگ آهن یعنی صنعت فولاد بر آن تاثیر گذار نیست. در واقع آینده پیش روی بازار سنگ آهن و فولاد به طور کاملا منطقی و حساب شده توسط تحلیل گران پیش بینی شده است. به همین دلیل تغییرات پیش رو قبلا پیش بینی شده و کسی را متعجب نمی سازد. ولی این که صنعت فولاد جهان و به خصوص چین چه عکس العملی نسبت به شرایط ایجاد شده خواهد داشت، مثلا مسائلی چون مدیریت موجودی، تعیین منابع و تغییر کرایه حمل مواردی است که شایعات و یا پیش بینی ها بر آن تاثیر گذار است. چنین پیش بینی هایی موجب نوسان در بازار فولاد می شود و در عین حال در کوتاه مدت خط مشی بازار سنگ آهن را تعیین می کند.
هم فولاد سازان چینی و هم شرکت های معدنی بزرگ دنیا در جنگ بر سر قیمت ها استراتژی خاصی اتخاذ کرده اند. چینی ها بیشتر از قبل به بازار خرید نقدی روی آورده اند و شرکت های معدنی نیز از بازار نقدی استقبال بیشتری دارند و از این فرصت برای افزایش قدرت و موقعیت خود در بازار سنگ آهن استفاده نموده اند. از این رو به نظر می رسد که قراردادهای سالانه اهمیت خود را کم کم از دست داده است. در این میان فولاد سازان ژاپن، اروپا و کره از این چنین معاملاتی سود می برند. آن ها در این دوره پر نوسان و ابهام به دنبال ثبات و امنیت بازار هستند. نمی توان با اطمینان گفت که استراتژی فولاد سازان چینی چه خواهد بود. نکته قابل توجه این است که این روز ها این فاکتور نقش مهمی در تعیین قیمت سنگ آهن در سراسر جهان دارد.
کمتر کسی باور می کند که تولید فولاد چین در سال آتی افت خواهد داشت. آن ها در وهله اول تولید خود را صرف تقاضای داخلی کرده و سپس به صادرات می پردازند. همیشه آنچه در صنعت فولاد جهان قابل پیش بینی است لزوما در مورد چین صدق نمی کند. چین توانسته از رکود اقتصادی جهان به کمک بسته های محرک اقتصادی خود با موفقیت خارج شود ولی نمی توان پیش بینی کرد که تا چه زمان به این روند با موفقیت ادامه دهد. به عبارت دیگر در سال 2010 رشد تقاضای فولاد چین کمتر خواهد شد. در بدترین حالت اگر تولید فولاد چین در سطح پایین بماند بازار سنگ آهن جهان با مشکل مازاد ظرفیت مواجه خواهد شد. بخش عرضه سنگ آهن جهان در حال حاضر وضعیت مطلوبی دارد. معادن جدید زیادی در سراسر جهان به بهره برداری رسیده و توسعه زیر ساخت ها در مناطق معدنی مختلف جهان افزایش یافته تا با گسترش مناطق عرضه، کرایه حمل سنگ آهن کاهش یابد. و میزان عرضه بیشتر شده است. فولاد سازان چینی توانسته اند سهم زیادی از شرکت های معدنی استرالیایی را خریداری کنند در روز های پیش رو نیز چنین معاملاتی بیشتر خواهد شد. آن ها توانسته اند در پروژه های معدنی در سراسر جهان سرمایه گذاری نمایند. نباید صنعت سنگ آهن چین را فراموش نمود. اگر قیمت نقدی سنگ آهن همچنان بالای 80 دلار هر تن فوب بماند بازار داخلی سنگ آهن چین نیز قوی تر خواهد شد. حداقل 20 تا 25 میلیون تن دیگر بر ظرفیت تولید سنگ آهن چین افزوده خواهد شد.
مسئله مهم دیگر در مورد سنگ آهن کرایه حمل می باشد. مازاد ظرفیت موجود موجب شده که کرایه حمل آنقدر پایین باشد که خریداران نفع ببرند. چون تفاوت کمی بین قیمت کرایه حمل کشور های مختلف وجود دارد خریداران سنگ آهن می توانند نیاز خود را از مناطق مختلف تامین کنند. این مسئله می تواند قدرت قیمت گذاری شرکت های معدنی را کاهش دهد. صنعت کشتی سازی هنوز با مشکل مواجه است گرچه این روز ها وضعیت بهتری پیدا نموده است. رقابت موجود به دلیل مازاد ظرفیت موجب شده که کرایه حمل تنها در سطحی باشد که تنها هزینه ها را به طور متوسط تامین کند.
با توجه به سطح رقابت در بازار اگر قیمت قرارداد ها بر اساس قیمت فوب تعیین شود کرایه حمل پایین به نفع خریداران خواهد بود نه شرکت های معدنی. این نکته قابل توجه است که عوامل زیادی در تعیین کرایه حمل تاثیر گذار است. حجم معاملات انجام گرفته در تجارت دریایی سنگ آهن تاثیر زیادی زیادی بر کرایه حمل کشتی دارد. بنابراین اگر پایین بودن کرایه حمل، انگیزه خرید از مناطق دور تر را بالا می برد این تا حد مشخصی برای بازار سنگ آهن یا صنعت فولاد مفید خواهد بود. این موارد فاکتور های اصلی هستند که در وهله اول می توانند تاثیر منفی بر بازار سنگ آهن گذاشته قیمت های سال 2010 را کاهش دهند.
با توجه به این که استرالیا یکی از منابع اصلی تامین سنگ آهن چین است شاخص قیمت معاملات نقدی تغییر کرده است. به عنوان مثال در گذشته شرکت های معدنی هند با توجه به قیمت سنگ آهن ارسالی از برزیل به چین قیمت فوب صادرات خود را تعیین می کردند. چینی ها نیز از این قیمت برای معامله با هند استفاده می کردند. در واقع زمانی که عرضه محدود بود بالاترین قیمت واردات چین برای معدن کاران هند و استرالیا به عنوان شاخص قیمت به کار می رفت. حال سوال این است که اگر محدودیت عرضه بر طرف شود پایینترین قیمت واردات، شاخص تعیین کننده قیمت در روز های آتی خواهد بود یا نه.
اغلب فاکتور هایی که در بالا به آن اشاره شد تاثیر کوتاه مدت و میان مدتی بر قیمت سنگ آهن دارند و روند بازار سنگ آهن در دراز مدت به تداوم افزایش تقاضای سنگ آهن صنایع فولاد کشور های رو به رشد در سراسر جهان وابسته است. در بخش تقاضا تغییر قیمت سنگ آهن بستگی به میزان افزایش تولید فولاد کشور هایی دارد که به سنگ آهن وارداتی وابسته اند. همچنین این که تقاضای چه نوع سنگ آهنی رو به رشد است. خلوص بالا، کلوخه یا گندله. هر تغییر ساختاری در ترکیب تقاضای سنگ آهن موجب تغییر پتانسیل های تاثیر گذار بر نحوه قیمت گذاری می گردد.
حال پیش بینی کوتاه مدت یا دراز مدت قیمت سنگ آهن هر چه که باشد روند قیمت گذاری سنگ آهن به نظر آسب پذیر و شکننده می آید. و شرایط تا آن حد که تحلیل گران پیش بینی نموده اند خوش بینانه نیست. چین این روز ها موجودی سنگ آهن خود را بالا برده است. برخی تصور می کنند که این عمل چین اشتباه بوده ولی به نظر می رسد این کشور قصد دارد متوسط قیمت سنگ آهن خریداری خود را پایین آورد به این شکل که خرید های خود را طوری زمان بندی کند که در زمان نیاز از قیمت های پایین سود ببرد.انتظار آن می رود که قیمت سنگ آهن صادراتی هند تا پایان سال 2010 به 85 تا 90 دلار هر تن فوب برسد که البته بستگی به مقاومت شرکت های معدنی در مقابل تغییر قیمت ها دارد.