به استثنای یک اقتصاددان هیچ کس بحران اقتصادی عمیق و دارای پیامدهای جهانی ترکیه را پیش بینی نکرده بود.

پایگاه خبری فولاد ایران - تیم لی همه هفت سال گذشته را به هشدار درباره وقوع یک بحران مالی در ترکیه گذرانده و گفته بود که چنین بحرانی بازارهای جهانی را به آشوب می کشد. هیچ کسی به او گوش نکرد. اما اکنون، سقوط ارزش لیر و احتمال نیاز ترکیه به بسته کمک های مالی در آینده نزدیک، سرمایه گذاران را از بازار ترکیه فراری داده است. ارزش لیر ترکیه تنها در معاملات روز جمعه ۱۶ درصد کاهش یافت. لیر از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون۷۰ درصد از ارزش خود را از دست داده و به کمترین سطح رسیده است؛ هر دلار آمریکا اکنون در برابر ۶.۴  لیر معامله می شود.اما نشانه هایی وجود دارد که از کشیده شدن آشفتگی به خارج از ترکیه هم حکایت دارد. ارزش سهام بانک های اروپایی که بزرگ ترین وام دهندگان به بانک های ترکیه محسوب می شوند، روز جمعه به شدت کاهش یافت. سرمایه گذاران نگران این مساله هستند که یک سری ورشکستگی های شرکتی در ترکیه به ورشکستگی بخش بانکی در این کشور بیانجامد. ارزش ارزهای بازارهای نوظهور همچون چین، برزیل و مکزیک نیز کاهش یافته است. شاخص های سهام در وال استریت هم روز جمعه بیش از یک درصد افت داشتند. تیم لی که تا سال ۲۰۰۳ بیش از ۲۰ سال به عنوان کارشناس اقتصادی در شرکت مدیریت سرمایه جی تی در بریتانیا فعالیت کرده بود، در سال ۲۰۱۱ پیش بینی کرد که حدود یک دهه ولع شرکت های ترکیه ای و فعالان املاک و مستغلات برای وام های ارزان خارجی نه تنها برای ترکیه، بلکه برای کل جهان پایان ناخوشایندی خواهد داشت. اکنون به نظر می رسد پیش بینی ای که تا این لحظه نادیده گرفته شده بود، دارد به حقیقت می پیوندد. او روز جمعه گفت: «ترکیه یک قناری در معدن زغال سنگ است. بحران دیگری خواهیم داشت که از برخی جهات از بحران سال ۲۰۰۸ خیلی وخیمتر خواهد بود.» یکی دیگر از پیش بینی های تیم لی این بود که ترکیه به بسته کمک های مالی ۱۰۰ میلیارد دلاری نیازمند می شود. در آن زمان، بانک های مرکزی سراسر جهان در تلاش برای بهبود شرایط از بحران مالی جهانی در حال تزریق پول به اقتصادهای خود بودند. لی به این مساله اشاره کرد که بانک های ترکیه به دلار استقراض می کنند تا به رشد سریع شرکت های ترکیه‌ای کمک کنند و از این رو، اقتصاد ترکیه به تامین مالی از سوی سرمایه گذاران خارجی وابسته می شود. او شرایط ترکیه را با وضعیت تایلند در سالهای نزدیک به بحران مالی آسیا در سال ۱۹۹۷ قابل مقایسه دانست و در یادداشت های ماهانه اش به سرمایه گذاران هشدار داد که سرمایه گذاری در ترکیه مخاطراتی دارد.او در یادداشتهای سال ۲۰۱۳ به طور خاص به مخاطره پیش روی لیر ترکیه اشاره کرد که در آن زمان با نرخ ۱.۹ در برابر دلار معامله می شد. در آن زمان شرایط اقتصادی ترکیه فریبنده بود و احتمال بروز مشکل در آن بسیار اندک به نظر می رسید. تصور اینکه نرخ مبادلاتی لیر در برابر دلار به ۷.۲ برسد، بسیار دور از ذهن بود. از این رو، سرمایه گذاران هشدار تیم لی را که غیرواقعی به نظر می رسید، نادیده گرفتند. امروز به گزارش گروه تجارت بانکی «اینترنشنال فاینانس»، حجم کلی بدهیها به ارز خارجی به ۵.۵ تریلیون دلار میرسد که از هر زمانی در گذشته بیشتر است. و ترکیه بیش از هر بازار نوظهور دیگری به این بدهی ارزی تکیه کرده است و این وامها که عمدتا به دلار هستند حدود ۷۰ درصد از اقتصاد ترکیه را تشکیل می دهند. شرکتهای ترکیه و فعالان در املاک و مستغلات از این وامها برای تاسیس کارخانه های جدید، ساخت مراکز خرید و برج ها استفاده کرده است. تهدید موجود در چنین رویکردی خطر کاهش ارزش لیر در برابر دلار است چرا که هزینه بازپرداخت این وامها را برای شرکتهای ترکیه‌ای به شدت بالا می برد. برخی از این شرکتها اعلام کرده اند که توانایی بازپرداخت بدهی هایشان را ندارند.مخاطره کشیده شدن بحران ترکیه به دیگر بازارهای جهانی هم وجود دارد. سرمایه گذاران آمریکایی اکنون مالک حدود ۲۵ درصد از اوراق قرضه ترکیه و بیش از نیمی از سهام شرکت‌های ترکیه‌ای هستند. پیش بینی تیم لی این است: رودخانه نقدینگی جهان خشک خواهد شد؛ ارزش دلار بالا خواهد رفت و یک سری تشنج های مالی رخ خواهد داد. سرمایه گذاران ابتدا از بازارهای نوظهور، بعدتر از اروپا و در نهایت از بازارهای سهام و اوراق قرضه آمریکا خواهند گریخت. او گفت: «این مرتبه بحران بانکی رخ نخواهد داد؛ بحران مربوط به بازارهای مالی خواهد بود و من مطمئنم که چنین بحرانی رخ می دهد.