پشت پرده هشدار نفتی روحانی

پایگاه خبری فولاد ایران - دیروز ساعاتی پیش از اعلام برخی کشورها از جمله عربستان سعودی، امارات متحده، الجزایر و... مبنی بر افزایش تولید نفت وهمچنین انتشاراخباری مبنی بر عدم تمایل کره جنوبی برای خرید نفت از ایران، حسن روحانی درسوئیس از هم سرنوشتی نفت ایران وسایر صادرکنندگان نفت منطقه سخن گفت.

«آمریکایی‌ها مدعی شده‌اند که می‌خواهند به‌طور کامل جلوی صادرات نفت ایران را بگیرند، آنها معنی این حرف را نمی‌فهمند، چرا‌که اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود، اگر شما توانستید این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید.» به گزارش اقتصادنیوز این جملات حسن روحانی در جمع ایرانیان مقیم سوئیس است که در واکنش به اقدامات آمریکا برای قطع صادرات نفت ایران و بازگشت مجدد تحریم، ایراد شده است. آمریکا تهدید کرده است که مشتریان نفتی ایران باید تا بازه زمانی ۱۳ آبان، حجم واردات نفت از تهران را به صفر برسانند. این تحول در شرایطی است که بسته پیشنهادی اروپا برای برجام درحال ارائه به ایران است. در چنین شرایطی رئیس‌جمهوری ایران در سفری مهم و در صدر هیاتی بلندپایه به برن سوئیس و سپس وین اتریش سفر کرده است. روحانی درحالی عصر دوشنبه وارد سوئیس شد که استقبال رسمی الن برسه، رئیس‌جمهوری این کشور در فرودگاه بین‌المللی زوریخ از او، حمایت تمام‌قد اروپا از ایران را به رخ جهان کشید. این نخستین سفر اروپایی روحانی پس از خروج آمریکا از برجام است. مذاکرات خصوصی روسای‌جمهوری دو کشور ساعتی پس از استقبال رسمی الن برسه از همتای ایرانی خود در فرودگاه بین‌المللی زوریخ، انجام گرفت. نکته قابل‌توجه در این مراسم حضور همزمان ۴ بالگرد نظامی AS۵۳۲ نیروی هوایی ارتش سوئیس بود که در تصاویر منتشرشده خودنمایی می‌کردند. دقایقی بعد و پس از اتمام مراسم استقبال رسمی، این بالگردها رئیس‌جمهوری ایران و همراهان وی را به محل استقرار منتقل کردند. رئیس‌جمهوری ایران سپس دیدارهای خود را با گروهی از ایرانیان مقیم سوئیس آغاز کرد و بخش عمده‌ای از سخنان خود را به خروج ایالات‌متحده از برجام و بازگشت تحریم‌های اقتصادی آن کشور علیه ایران اختصاص داد. او گفت که «هدف واقعی آمریکا از تحریم، فشار به زندگی مردم است اما آنها ادعا می‌کنند می‌خواهند به دولت ایران فشار بیاورند اما وقتی مایحتاج ضروری مثل دارو و نهاده‌های دامی را تحریم کنند به چه کسی فشار می‌آورند؟»

روز دوشنبه، یک مقام وزارت‌خارجه آمریکا با برگزاری مصاحبه مطبوعاتی اهداف دولت آن کشور از بازگشت تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را تشریح کرد. او در مورد عزم آمریکا برای قطع دسترسی دولت ایران به منابع ارزی مدعی شد که این منابع به جای رفاه مردم صرف «حمایت از تروریسم، گسترش ناامنی در منطقه و دنبال کردن برنامه‌های پرهزینه موشکی و هسته‌ای می‌شود.» این مقام وزارت‌خارجه آمریکا در عین حال تاکید کرد که اقلام ضروری به خصوص غذا و دارو مشمول هیچ‌گونه تحریمی نخواهد شد. حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در سخنان شامگاه دوشنبه خود در جمع ایرانیان مقیم سوئیس اقدامات دولت آمریکا را به خاطر تلاش برای وادار کردن سایر کشورها به قطع خرید نفت از ایران محکوم کرد. او گفت: «آمریکایی‌ها مدعی شده‌اند که می‌خواهند به‌طور کامل جلوی صادرات نفت ایران را بگیرند، آنها معنی این حرف را نمی‌فهمند، چراکه اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود، اگر شما توانستید این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید.»

روحانی در دیدار ایرانیان مقیم سوئیس، با بیان اینکه ایرانیان خارج از کشور، نماد فرهیختگی و اخلاق ایرانی هستند، فعالیت‌های ارزنده و تاثیر بالای ایرانیان در خارج از کشور را موجب افتخار دانست و اظهار کرد: اگر از هم فاصله بگیریم، دشمن بیشتر توطئه می‌کند و وظیفه همه ما، تلاش برای توسعه و رفاه بیشتر ملت است. همچنین به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری ایران، شامگاه دوشنبه رئیس‌جمهوری سوئیس در هتل محل اقامت روحانی در برن، پایتخت سوئیس، با او دیدار کرد و دو طرف در مورد روابط دوجانبه و مسائل مهم منطقه به گفت‌وگو پرداختند. براساس این گزارش، روحانی گفت که از نظر جمهوری اسلامی «هیچ مانعی برای توسعه و تقویت روابط» بین دو کشور وجود ندارد و خواستار توسعه و تعمیق این روابط شد. او در این دیدار از تصمیم ایالات‌متحده در خروج از توافق هسته‌ای - برجام - انتقاد کرد و گفت که این اقدام نشان داد آمریکا «به تعهداتش در عرصه بین‌المللی پایبند نیست.» آلن برسه رئیس‌جمهوری سوئیس نیز روابط سوئیس و ایران در زمینه‌های مختلف را خوب توصیف کرد و گفت که گسترش روابط در زمینه‌های علمی و اجرای پروژه‌های مشترک وجود دارد. برسه همچنین بر حمایت کشورش از برجام تاکید کرد و گفت که «این توافق پس از مذاکرات طولانی حاصل شده و به تایید شورای امنیت سازمان ملل هم رسیده و همه کشورها باید برای حفظ آن تلاش کنند.»

طبق قانون‌اساسی سوئیس، اعضای شورای فدراسیون ضمن ایفای وظایف اجرایی خاص خود، مشترکا مقام ریاست کشور را برعهده دارند اما رئیس شورا، که به‌طور نوبتی به مدت یک سال این سمت را در دست می‌گیرد، اصطلاحا رئیس‌جمهوری سوئیس نامیده می‌شود. او در زمان تصدی این سمت ارشدترین مقام اجرایی نیز محسوب می‌شود. از زمان قطع روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا، سفارت سوئیس در تهران حافظ منافع ایالات‌متحده در ایران بوده است و کارکنان این سفارتخانه اداره امور دفتر حفاظت از منافع آمریکا در ایران را برعهده داشته‌اند.

برجام پیروزی بزرگ دیپلماسی

رئیس‌جمهوری سوئیس همچنین گفت کشورش حامی برجام بوده و آن را پیروزی بزرگ دیپلماسی می‌داند و از تمام اعضای توافق هسته‌ای می‌خواهد مجدانه به اجرای آن ادامه دهند. به گزارش «ایرنا» آلن برسه روز سه‌شنبه در همایش اقتصادی که با حضور روسای جمهوری ایران و سوئیس و فعالان تجاری دو کشور در برن برگزار شد افزود: تمدن ایران و سطح بالای فرهنگ ایرانیان مهم‌ترین تضمین برای روابط خوب دو کشور در همه زمینه‌ها است. او ادامه داد: سوئیس خواهان ادامه مبادلات مالی با ایران بوده و تشکیل اولین کمیته نشست مشترک اقتصادی دو کشور گامی در این راستا است. رئیس‌جمهوری سوئیس اظهار کرد: ارتباط علمی و فنی دو کشور باید مستقیم باشد و درباره حمل و نقل، بهداشت و همکاری‌های علمی اسناد جدیدی با هم امضا می‌کنیم. برسه افزود: روابط دوکشور همواره در برابر توفان‌ها نیز مستحکم مانده و خواهد ماند و از همکاری بخش‌خصوصی دو کشور حمایت می‌کنیم.

پایبندی به تعهدات بین‌المللی

رئیس‌جمهوری ایران نیز تاکیدکرد ما به ضرر هیچ کشوری قدم برنداشته و برنخواهیم داشت و به قواعد بین‌المللی ازجمله به تعهدات مهم در زمینه عدم اشاعه پایبند خواهیم ماند. روحانی در همایش فعالان اقتصادی و تجاری با بیان اینکه اساس سیاست ما همواره تعامل سازنده با جهان است، گفت: «این را در دوران مذاکرات هسته‌ای وتوافق برجام به خوبی نشان دادیم که به هر عهدی که می‌بندیم، پایبند خواهیم بود و یکی از ویژگی‌های فرهنگ ایرانیان در طول تاریخ و ارزش‌های حاکم بر ما وفای به عهد است و باقی‌ماندن در پای تعهدات به‌عنوان پایه اعتماد روابط میان ملت‌ها است.»

رئیس‌جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: «همچنین ما می‌خواهیم به دنیا اعلام کنیم به قواعد بین‌المللی و ازجمله به تعهدات مهم در زمینه عدم اشاعه پایبند هستیم و پایبند خواهیم ماند و همکاری‌های خود را با سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی هسته‌ای ادامه خواهیم داد.»

روحانی افزود: «به همه دنیا اعلام می‌کنیم که ایران خواهان یک روابط عادلانه قانونی صلح‌آمیز و با ثبات با جهان است و در این زمینه نقش خود را به خوبی ایفا خواهیم کرد.» او با اشاره به اینکه به ضرر هیچ کشوری قدم بر نداشته و نمی‌داریم، گفت: «برخی دنبال فراسرزمینی کردن رفتارهای غیرقانونی خود هستند؛ وظیفه ما همکاری در چارچوب قوانین بین‌المللی، صلح و منافع ملت‌ها است.» رئیس‌جمهوری ایران با بیان اینکه ایران برای اتحادیه اروپا و سوئیس اهمیت فوق‌العاده قائل است، چشم‌انداز روابط تهران - برن را با توجه به توانایی‌های ایران و جایگاه علمی، فناوری و صلح‌خواهی سوئیس، بسیار روشن خواند و تاکید کرد: «سوئیس دقیق‌ترین کشور دنیا در تنظیم ثانیه‌ها است و امروز ساعت همکاری به نفع دو ملت است.» روحانی گفت: «برگزاری این جلسه در مقطعی مهم پیام بزرگی دارد و به معنای آن است که ایران و سوئیس مصمم هستند در چارچوب قوانین بین‌المللی و منافع ملت‌های خود، روابط دوستانه تجاری و اقتصادی خودشان را ادامه دهند.» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران افزود: «پیام ما از برگزاری این اجلاس این است که ایران و سوئیس در چارچوب منافع دوجانبه و قوانین بین‌المللی روابط خود را ادامه می‌دهند و این اجلاس به معنای آن است که در دنیای امروز یکجانبه‌گرایی در هیچ‌کدام از بخش‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، علمی و زیست محیطی یا دیگر بخش‌ها راهگشا نیست.»

او در ادامه با اشاره به اینکه روابط ایران با سوئیس در طول دهه‌های گذشته همواره نشانه و گواه اعتماد دو دولت و ملت بزرگ و متمدن در دو قاره آسیا و اروپا بوده است، تاکید کرد: «سوئیس نه‌تنها در روابط دوجانبه مورد اعتماد ایران بوده، بلکه هرگاه مشکل و اختلافی در روابط ایران با کشوری دیگر پیش آمده، سوئیس همواره یکی از بهترین انتخاب‌ها برای حفاظت از منافع ما بوده و این اعتماد همچنان ادامه دارد.»

مذاکرات خصوصی

روسای جمهوری اسلامی ایران و کنفدراسیون سوئیس شامگاه دوشنبه به وقت برن، درباره راه‌های توسعه و تعمیق روابط مشترک در همه حوزه‌های مورد علاقه، گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. حسن روحانی و الن برسه در این نشست خصوصی که در بلوو پالاس، هتل محل اقامت رئیس‌جمهوری ایران انجام شد، تاکید کردند که هیچ مانعی برای توسعه و تقویت روابط تهران - برن نیست و دو کشور مصمم هستند از ظرفیت‌های موجود در مسیر روابط مشترک بیش از پیش بهره بگیرند. رئیس‌جمهوری با بیان اینکه روابط ایران و سوئیس همواره دوستانه بوده است، گفت: چنین بستری زمینه‌های خوبی را برای گسترش روابط دوجانبه در بخش‌های مختلف ایجاد کرده است و ما باید در مسیر تعمیق و گسترش روابط بیش از پیش تلاش کنیم.

روحانی همچنین برجام را یک توافق چندجانبه و بین‌المللی خواند و تاکید کرد که آمریکا با خروج از این توافق، نشان داد که به تعهداتش در عرصه بین‌المللی پایبند نیست. رئیس‌جمهوری در ادامه با تاکید بر ضرورت تقویت تبادل‌نظر و رایزنی‌های دو کشور در مسائل مهم منطقه و جهان گفت: جمهوری اسلامی ایران هرگز آغازگر تنش در منطقه نبوده و سیاست ما همکاری و دوستی با همسایگان است. الن برسه رئیس‌جمهوری سوئیس نیز در این دیدار روابط تهران - برن را خوب و در حوزه‌های مختلف از جمله همکاری‌های علمی و اجرای پروژه‌های مشترک، رو به توسعه خواند. همچنین دو بیانیه همکاری علمی و بهداشتی و یک موافقت‌نامه همکاری حمل و نقل جاده‌ای با حضور روسای‌جمهوری ایران و سوئیس، بین مقامات دو کشور به امضا رسید.

نشست مطبوعاتی

رئیس‌جمهوری ایران در نشست مطبوعاتی با همتای سوئیسی خود به مساله برجام و لزوم احترام همه کشورها به توافقات بین‌المللی و مصوبات شورای امنیت به‌ویژه قطعنامه ۲۲۳۱ اشاره کرد و افزود: هر دو کشور معتقد بودند، برجام دستاورد بزرگ سیاسی بعد از مذاکرات طولانی و فشرده بوده و بقای این توافق به نفع روابط ایران با کشورهای دیگر و به نفع امنیت و صلح جهانی است و همان‌طور که قبلا هم تاکید کرده‌ایم، تا زمانی که منافع ما در توافق برجام تامین شود و مطمئن به استفاده از مزایای آن شویم، در این توافق باقی خواهیم ماند. رئیس‌جمهوری اظهار کرد: «همچنین در این مذاکرات این نکته را مورد تاکید قرار دادم که تحریم کور علیه یک ملت بزرگ بزرگ‌ترین نقض حقوق بشر در جهان امروز است. مساله صلح و امنیت جهانی و منطقه حساس خاورمیانه نیز مورد تاکید روسای‌جمهور دو کشور بود و اینکه ایران نقش بسیار مهمی را علیه تروریسم در منطقه ایفا کرده است.» روحانی افزود: «علاقه‌مندیم با سوئیس راجع به مسائل منطقه و بحران‌هایی که در منطقه وجود دارد و به‌ویژه راجع به کمک‌های نوع‌دوستانه و انسانی و نجات مردمی که تحت فشار هستند از جمله یمن، با یکدیگر همکاری داشته باشیم.»

اهداف در وین

قرار است رئیس‌جمهوری در مرحله بعدی سفر اروپایی خود به وین، پایتخت اتریش سفر کند. اتریش از اول ماه جاری ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را برعهده گرفته و این سمت را تا پایان سال در دست خواهد داشت. سفر حسن روحانی به اتریش به دعوت رئیس‌جمهوری آن کشور صورت می‌گیرد اما منابع ایرانی گفته‌اند که او با مقامات دولت اتریش نیز دیدارهایی خواهد داشت. یکی از اهداف این سفر جلب حمایت کشورهای اروپایی برای عدم همکاری با تحریم‌هایی است که ایالات‌متحده علیه ایران به اجرا خواهد گذاشت. اتحادیه اروپا همچنان از برجام حمایت می‌کند و برخی مقامات اروپایی تصمیم ایالات‌متحده در خروج از این توافق را مورد انتقاد قرار داده اند.

پیام‌های هشدار نفتی روحانی

هشدار نفتی رئیس‌جمهوری ایران به آمریکا سوالی است که در آستانه ارائه بسته پیشنهادی اروپا برای ایران خودنمایی می‌کند. در اثنای سخنان حسن روحانی برخی منابع، خبری را با این مضمون منتشر کردند که اروپا حاضر شده است تا میزان خرید نفت از ایران را افزایش داده و به رقم یک میلیون بشکه در روز برساند. در ماه آوریل ۲۰۱۸، و با افزایش تولید نفت ایران به ۲ میلیون و هفتصد هزار بشکه، سهم اروپا به ۷۱۶ هزار بشکه در روز رسیده است که عمده آن به ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، یونان و ترکیه روانه شده است. اینکه اروپا حاضر شده در بسته پیشنهادی خود به خرید نفت از ایران ادامه داده و حتی افزایش هم دهد، سوالی است که زوایای آن هنوز مبهم است. در پاسخ به این سوال باید گفت که عربستان و امارات روز گذشته به صراحت اعلام کردند که تولید نفت‌شان را افزایش خواهند داد تا در صورت تحریم‌ ایران بتوانند کمبود نفت در بازارها را جبران کنند. به‌نظر می‌رسد که حسن روحانی نیز از این مساله اطلاع داشته و با علم به این تصمیم ریاض و ابوظبی هشدار داده که اگر نفت ایران صادر نشود امکان ندارد نفت منطقه صادر شود.

تهدید برای دیپلماسی

در همین ارتباط، ابراهیم متقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز با رمزگشایی از این سخنان رئیس‌جمهوری ایران آن را نوعی تهدید و به معنای آمادگی برای دیپلماسی دانست و گفت: «شرایط کنونی جامعه ایران این تهدید و مخاطره را نمی‌طلبد و این سخنان بیشتر تهدید برای آماده کردن زمینه‌های دیپلماسی است.» متقی افزود: «هر زمانی که پمپئو وزیر خارجه و ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا با زبان تهدید با کشوری سخن گفته‌اند، روی دیگر این سکه دیپلماسی و فراهم شدن زمینه‌های گفت وگو بوده است.»

رونمایی از ابزار قدرت

نوذر شفیعی، کارشناس مسائل بین‌الملل و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با پیام هشدارآمیز روحانی در سوئیس مبنی بر اینکه «امکان ندارد نفت منطقه صادر شود و نفت ایران صادر نشود»، گفت در مقطع فعلی طرفین باقی‌مانده در برجام هر گزینه‌ای که دارند را روی میز می‌گذارند. شفیعی با اشاره به مطرح شدن احتمالاتی درخصوص مفاد بسته پیشنهادی اروپا از جمله اینکه اروپا قرار است خرید روزانه یک میلیون بشکه نفت از ایران را تضمین کند، گفت احتمالا رئیس‌جمهوری نیز از این مساله مطلع هستند و ضمن اطلاع از این موضوع، چنین موضع‌گیری داشته‌اند. این کارشناس معتقد است سیاست خارجی عرصه مبادله پیام‌ها است و ایران نیز در حال رونمایی از ابزارهای قدرتی است که در اختیار دارد. همچنانکه وزیر کشور نیز گفته است که اگر ۲۴ ساعت چشمانش را روی هم بگذارد بیش از یک میلیون پناهنده از مرزهای غربی به اروپا می‌روند. این مسائل بیانگر آن است که با تحریم ایران، اقتصاد و امنیت جهان لطمه می‌بیند. شفیعی تاکید کرد که در مقطع فعلی برخورد تحریمی با کشوری مانند ایران جواب نمی‌دهد، زیرا ایران ابزارهای مختلفی دارد که می‌تواند مقابله به مثل کند.

منبع: اقتصادنیوز