پایگاه خبری فولاد ایران - اجلاس 174 سازمان
کشورهای صادرکننده نفت خام و همین‌طور نشست اوپک و غیر اوپک با تمام سختی‌ها و
دستاوردهای تلخ و شیرینش حامل یک نکته مهم برای ایران بود. اینکه بین ما و روس‌ها هیچ خصوصیتی برای
ایجاد یک اتحاد استراتژیک وجود ندارد و روس‌ها فقط به‌دنبال حفظ منافع خود هستند.
موضوعی که
ما بارها در طول تاریخ با آن مواجه شده‌ایم و هنوز هم در حال آزمون آن هستیم.
ایران در این دور از نشست‌های اوپک توانست تا اندازه‌ای روی کاغذ به هدفش برسد و
مانع از افزایش تولید نفت خام به میزان فراتر از توافق کاهش تولید نفت اوپک و غیر
اوپک شود. اما هنوز مشخص نیست که برنده این بازی کدام کشور است. ایران یا عربستان
و روسیه و امریکا؟ در روزهای اخیر خبرهایی که از وین پایتخت اتریش و مقر سازمان
اوپک به گوش می‌رسید، گویای شکاف میان منافع روسیه و عربستان با ایران و نزدیکی
این دو کشور در بازار نفت بود.
به اندازه‌ای
که وزیران انرژی آنها با یک ماشین به دبیرخانه اوپک آمدند و وزیر نفت عربستان از
روس‌ها دعوت کرد تا عضو ناظر اوپک شوند. در خصوص موضع‌گیری این دو کشور نسبت به
سیاست‌های امریکا نیز وزیر نفت عربستان در کنفرانس مطبوعاتی نشست اوپک و غیر اوپک
گفت که امریکا بزرگترین مشتری نفتی است و وزیر انرژی روسیه هم در واکنش به توئیت
ترامپ گفت که ما براساس مؤلفه‌های بازار نفت تصمیم می‌گیریم نه توئیتر. با این حال
هر دو کشور تولیدکننده بزرگ نفت خام متعارف دنیا بی‌علاقه به دوستی با امریکا
نیستند. حتی می‌توان گفت که به‌دنبال نزدیکی به بزرگترین تولیدکننده
نفت خام غیر متعارف جهان هستند و در این راستا اگر منافعشان به خطر نیفتد، هر کاری
خواهند کرد.
فریدون
مجلسی تحلیلگر و کارشناس حوزه سیاست و انرژی در گفت‌و‌گو با «ایران» به بررسی آنچه در اوپک 174 گذشت،
پرداخت. او مهم‌ترین دستاورد اوپک برای ایران را سیاسی دانست و گفت: «اینکه ایران
متوجه شود در دنیا همه به‌دنبال منافع اقتصادی و سیاسی خود هستند و در این راه
نباید به کسی اعتماد کرد، موضوع بسیار مهمی است.» این موضوع را بیژن زنگنه، وزیر
نفت هم پیش از بازگشت به تهران در وین اینگونه بیان کرد: «جمله معروف چرچیل را از یاد
نبرید که وقتی از او پرسیدند چطور با روسیه که دشمن استراتژیک ما در جنگ جهانی دوم
بود متحد شدی، پاسخ داد بریتانیا دوست و دشمن دائمی ندارد، فقط منافع ملی دائمی
دارد.» مجلسی می‌گوید: «اگر فکر می‌کنیم که بین ایران و روسیه اتحاد استراتژیک
وجود دارد، یک اشتباه است. برای آنکه دو کشور به این سطح از اتحاد دست یابند
نیازمند موقعیت‌های تقریباً برابر هستند. همراهی‌ها و هماهنگی‌های میان ایران و
روسیه را با اتحاد استراتژیک اشتباه نگیریم.» به‌گفته این تحلیلگر سیاسی و
اقتصادی، تصور شکل‌گیری اتحاد میان روسیه، عربستان و امریکا به‌دلیل وجوه مشترک از
جمله میزان تولید نفت خام که هر سه بیش از 10 میلیون بشکه در روز است و در صدر
تولیدکنندگان قرار گرفته‌اند، به‌واقعیت نزدیک‌تر است.
او
دلیل این نزدیکی را هم منافع اقتصادی 3 کشور می‌داند و می‌گوید: روس‌ها همیشه از
تصمیمات اوپک استفاده می‌کردند و هر وقت که اوپکی‌ها تولیدشان را کاهش می‌دادند
این کشور صادرات نفت خام خود را افزایش می‌داد. اما در سال‌های 2014 و 2015
عربستان به دلایل مختلف قیمت نفت را به یک سوم کاهش داد. آن زمان روسیه متوجه شد
که دیگر زمان استفاده از تصمیمات اوپک سرآمده و برای جلوگیری از زیان باید با آنها
بویژه عربستان تفاهم کرد. این نقطه آغاز همکاری‌های نفتی ریاض و مسکو شد و الان هم
می‌بینیم که وزیر نفت عربستان از وزیر نفت روسیه برای حضور در اوپک دعوت کرده
است.» مجلسی ادامه داد: «در روسیه هنوز هم بزرگترین منبع درآمدهای ارزی، صادرات
نفت خام است. بنابراین نزدیکی روس‌ها به عربستان برگرفته از منافع اقتصادی
است. اما برای ایران یک درس سیاسی دارد. اینکه ایران متوجه شود هم سویی در هر
موردی با روسیه مختص همان مورد است.» برای روس‌ها منافع اقتصادی، سیاسی و نظامی خودشان
بیش از دوستی با کشورهای دیگر اهمیت دارد. روس‌ها در طول تاریخ بارها این موضوع را
به ایران نشان داده‌اند و الان هم بعید نیست که شاهد دوستی‌های عمیق تری میان مسکو
و ریاض باشیم. چراکه عرب‌ها از طرفداران اصلی گردشگری در روسیه‌اند و صنعت گردشگری
دومین منبع درآمد ارزی روسیه است. از سوی دیگر این دوستی با عربستان به روسیه کمک
می‌کند که به غرب نزدیک‌تر شود. روسیه دیگر شوروی سابق نیست که دشمن ایدئولوژیک
امریکا باشد. روسیه الان دوست ایدئولوژیک غرب است و دیگر توهم سلطه جویانه ندارد.
منبع: ایران
آنلاین