پایگاه
خبری فولاد ایران - نتیجه این
انتخابات مشخص خواهد کرد که آیا تیغ فشار سیاست‌های تهاجمی دونالد ترامپ رییس‌جمهور
ایالات‌متحده بر پیکر یکی از بنیانگذاران سازمان کشورهای صادرکننده نفت کشیده
خواهد شد یا نه. در همین حال دیگر بنیانگذار اوپک، ایران، خود را برای مقابله با
تحریم‌ها آماده می‌کند. تحریم این دو صادرکننده قدیمی نفت می‌تواند پویایی‌های
بازار را تغییر دهد اما این تمام داستان نیست. فارغ از مخاطرات ژئوپلیتیکی که
بازار بالقوه تنگ‌دست نفت را تهدید می‌کند؛ مقررات جدید سازمان بین‌المللی
دریانوردی در زمینه سوخت‌های مورد استفاده در کشتیرانی که مستقیما قوانین سخت‌تری
بر نفت کوره مورد استفاده در نفتکش‌ها را اعمال می‌سازد، می‌تواند بازار را با
قیمت‌هایی پیش‌بینی نشده مواجه کند. تنگنای عرضه و قیمت‌های بالاتر بیش از هر چیز
قدرت چانه‌زنی روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت را افزایش می‌دهد. با این
همه نگاه‌ها به وضعیت بازار نفت یک‌دست نیست چنانکه برآورد رییس یکی از بزرگ‌ترین
شرکت‌های نفتی از آینده بازار، نه قیمت‌های فزاینده که تعادل بازار در قیمت‌هایی
به‌مراتب پایین‌تر است. ترامپ راه سختی برای راضی کردن کشورهایی نظیر چین، هند و
دیگر کشورها برای پیوستن به تحریم‌ها علیه ایران و اعمال فشار به ونزوئلا در پیش
دارد. از آنجا که دو تولیدکننده بزرگ نفت جهان برای یک بازار مشترک رقابت می‌کنند،
تحت فشار قرار دادن یکی، به نفع دیگری تمام می‌شود. از سویی تحت فشار قرار دادن هر
دو می‌تواند قیمت نفت را به‌شدت بالا ببرد.
روز یک‌شنبه
انتخابات ونزوئلا در حالی برگزار شد که امریکا به مقامات این کشور نسبت به اعمال
تحریم‌های جدید نفتی هشدار داده است. اعمال تحریم‌های امریکا علیه ونزوئلا تنها
دست امریکا در اعمال فشار به ایران را تنگ خواهد کرد.
انتخابات
ونزوئلا در حالی برگزار شد که مخالفان اصلی مادورو انتخابات را تحریم کرده و آن را
مایه شرمساری خوانده‌اند، پیروزی نیکلاس مادرو قطعی به نظر می‌رسد. مقامات دولت
ترامپ به ونزوئلا هشدار داده‌اند که با تحریم‌های مالی سخت‌تر به ویژه در بخش نفتی
مواجه خواهند شد. پس از خروج از توافق هسته‌یی حال دولت ترامپ در تلاش است تا
صادرات نفت ایران را کاهش دهد. نیویورک تایمز عقیده دارد که حرکت
همزمان علیه دولت‌های ایران و ونزوئلا بازی را برای کشورهای تشنه نفت پیچیده خواهد
کرد؛ این کشورها احتمالا سعی می‌کنند از تحریم‌ها عدول کنند یا از این وضعیت سود
ببرند. در همین باره امی میرز جفی کارشناس انرژی در شورای روابط
خارجی به نیویورک تایمز گفت: «برای امریکا اینکه هر
دو سری تحریم‌ها را همزمان اعمال کند و به بازار نفت صدمه‌یی وارد نشود کار سختی
است.»
دغدغه
آسیایی
چین و هند
بزرگ‌ترین خریداران نفت خام ایران هستند. ۴۰درصد از
صادرات نفت ونزوئلا نیز به بازارهای این دو غول آسیایی سرازیر می‌شود. هر چند که
صادرات نفت ونزوئلا به‌دلیل مدیریت ضعیف، بدهی و تحریم‌های مالی امریکا، به‌شدت
کاهش یافته، چین و دیگر واردکنندگان نفت هیچ گزینه‌یی ندارند جز اینکه نفت از دست
رفته را با منابعی چون عربستان‌سعودی، دیگر اعضای اوپک با توان تولیدی بیشتر یا از
روسیه تامین کنند.
حتی زمانی
که حرفی از تحریم‌های سخت‌تر علیه ونزوئلا هم نبود، مشتریان نفت آسیایی با مشکل
عرضه کم بازار دست در گریبان بودند. اخیرا شرکت نفتی امریکایی کونکوفیلیپس در عوض
ملی شدن پروژه‌های سرمایه‌گذاری خود در ونزوئلا، به حکم دادگاه، یکی از ترمینال‌های
صادرات این کشور در محدوده دریای کاراییب را مصادره کرد. بخش اعظم نفتی که در این
ترمینال سرگردان مانده قرار بود به چین و هند برسد.
بیل
ریچاردسون وزیر سابق انرژی امریکا و سفیر سابق این کشور در سازمان ملل پیش‌بینی
کرده که تقلا برای منابع عرضه افزایش خواهد داشت؛ امری که نظم بازارهای انرژی جهان
را تغییر خواهد دهد. ریچاردسون با اشاره به احتمال متضرر شدن ایالات‌متحده از این
نظم نوین، به نیویورک تایمز گفت: «این شرایط به این معنا خواهد بود که اهمیت نفت
اوپک دو‌چندان خواهد شد. روسیه نیز به منبعی برای تامین نفت بدل می‌شود و اگر
روسیه در موقعیتی قرار بگیرد که بتواند به منافع امریکا ضربه بزند، این کار را
خواهد کرد.»
نقش ایران
و ونزوئلا به عنوان دو عضو اوپک، همچنان در بازار حیاتی باقی می‌ماند. این دو کشور
در کنار هم یک‌بیستم نفت جهان را تامین می‌کنند. وضعیت ناگواری که این دو کشور با آن
مواجهند مهم‌ترین دلیل بالا رفتن قیمت نفت تا ۲۰درصد
در ماه‌های اخیر و رسیدن به قیمت 80 دلار در هر بشکه بوده است. قیمت بالای نفت می‌تواند
بر رشد اقتصاد جهانی تاثیرگذار باشد. در سه سال گذشته دو کشور در تولیدات نفت خود
بالا و پایین‌هایی داشتند. صادرات نفت ایران با لغو تحریم‌های غرب افزایش یافت و
همزمان صادرات نفت ونزوئلا کاهش شدید داشت. امروز احتمال سقوط صادرات هر دو کشور
وجود دارد.
به گزارش
نیویورک تایمز، درآمد نفتی ونزوئلا در حال حاضر در کمترین حالت خود در سه دهه
اخیر قرار دارد. این کشور بیش از ۲۰۰ هزار
بشکه نفت خود را در اواخر سال گذشته از دست داده است. در حال حاضر یک‌سوم از یک
میلیون بشکه نفت خام باقیمانده در روز نیز به‌دلیل سقوط کمپانی نفتی دولتی این
کشور و تحریم‌ها در معرض خطر قرار گرفته است. فرانیسیکو مونالدی یکی از متخصصان
نفت ونزوئلا در دانشگاه رایس، در این باره به تایمز گفت: «تحریم‌های امریکا به
وضوح حاشیه سود ونزوئلا از صادرات نفت به آسیا را کاهش می‌دهد. اگر نفت ونزوئلا به
آسیا نرسد، احتمال همراهی هند و چین با تحریم‌های امریکا علیه ایران کم خواهد
بود.» خانم جفی کارشناس انرژی شورای روابط خارجی نیز در همین باره گفت: «دولت
امریکا زمانی که به سیاستش در قبال ونزوئلا فکر می‌کند باید مراقب باشد این سیاست
با هدفش در قبال ایران تداخل نداشته باشد.»
آتش زیر
خاکستر
تنها
مسائل ژئوپلیتیک باعث تغییر قیمت‌ها در بازار نمی‌شوند. مسائل فنی نیز می‌توانند
در شرایط تنگنای عرضه مزید علت شده و باعث افزایش قیمت‌ها شوند. وبسایت اویل‌پرایس
به یکی از عواملی که در آینده نزدیک ممکن است بازار را متاثر سازد پرداخته است. به
گزارش این وبسایت خبری-تحلیلی، مقررات جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی
(IMO) که
از ابتدای سال ۲۰۲۰ به اجرا درخواهد آمد، کشتی‌داران را ملزم
خواهد کرد میزان سولفور سوخت‌های مورد استفاده‌شان را به میزان چشمگیری کاهش دهند.
کشتی‌های
اقیانوس پیما از نفت کوره سنگین استفاده می‌کنند. مقررات سازمان بین‌المللی
دریانوردی این سوخت را به‌دلیل داشتن درصد سولفور بالا هدف گرفته است. مقررات فعلی
غلظت سولفور به میزان 3.5درصد را مجاز کرده اما تا سال ۲۰۲۰
کشتی‌ها باید این غلظت را به 0.5درصد کاهش دهند. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش
«نفت ۲۰۱۸» اعلام کرد سوخت کشتی (بانکر) آخرین مامن سولفور
است که در اکثر محصولات نفتی حذف شده است. کشتی‌داران گزینه‌های متعددی برای نیل
به این هدف دارند و احتمالا یک رویکرد منفرد نخواهد بود.
این تغییر
روند استفاده، پیامدهای بزرگی برای بازار نفت خواهد داشت. صنعت کشتیرانی حدود ۵درصد
از بازار نفت جهانی را تشکیل داده و روزانه حدود ۵میلیون
بشکه در روز نفت مصرف می‌کند. تغییر الگوی مصرف از یک محصول نفتی به محصول نفتی
دیگر، تاثیر گسترده‌یی در سراسر صنعت پالایش خواهد داشت و برخی را متنفع و برخی را
متضرر می‌سازد. به گزارش اویل‌پرایس، تحلیلگران مورگان استنلی با اشاره به این
تغییر در بازار در یادداشتی نوشتند: «نفت برنت ممکن است تحت تاثیر مقررات سازمان
بین‌المللی دریانوردی تا سال ۲۰۲۰ به ۹۰
دلار در هر بشکه صعود کند.»
نگاهی
متفاوت
با وجود
تمام هیاهوی بازار، یکی از بلندترین صداها در صنعت نفت یعنی شرکت نفتی بریتیش
پترولیوم، BP،
از انتظار خود برای ایحاد ثبات در بازار و کاهش قیمت‌ها سخن گفته است. باب دادلی
مدیرعامل شرکت BP در مصاحبه با رویترز پیش‌بینی کرد که سیل عرضه نفت شیل
امریکا و رفع محدودیت تولید از سوی اعضای نفت اوپک و روسیه می‌تواند بازار را آرام
کند. به عقیده دادلی، با افزایش تولید شیل و ظرفیت اوپک، قیمت نفت به محدوده ۵۰
تا ۶۵دلار در هر بشکه عقب‌نشینی می‌کند.
وی در
مصاحبه با رویترز گفت: «روشن است که خروج امریکا از برجام ابهامات زیادی را در
بازار ایجاد کرده است.» دادلی با اشاره به پیش‌بینی‌های BP گفت: صادرات نفت
ایران در نتیجه تحریم‌های امریکا، ممکن است به میزان ۳۰۰
هزار تا یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند. با این حال مدیرعامل
BP پیش‌بینی
کرد میزان کاهش صادرات ایران در کف محدوده مذکور باشد.
به گزارش
رویترز، بازارها تاکنون توانسته‌اند رشد قیمت‌های نفت را بدون تاثیر منفی روی رشد
تقاضا، جذب کند. با این همه رییس شرکت BP ماندن قیمت‌های نفت
بالای ۸۰دلار در هر بشکه را نامطلوب دانست و گفت: «دو
سال پیش که قیمت نفت به ۲۷ دلار سقوط کرد، برای
رصد جهانی و موتور اقتصادهای مصرفی عالی بود اما برای کشورهای تولیدکننده وحشتناک
بود و باعث شد قدرت هزینه کشورهای تولیدکننده کمتر شود بنابراین قیمت مناسبی نبود.
از سوی دیگر قیمت بالای ۸۰ دلار نیز قیمت
مناسبی نیست.»
منبع:
اقتصادگردان