پشت‌پرده تلاش برای کاهش تعرفه واردات «ورق» فولادی

پایگاه خبری فولاد ایران - بر اساس ادعای مدیران سندیکای لوله و پروفیل، شرکت فولاد مبارکه با جلوگیری از واردات برخی محصولات فولادی، به‌دنبال کم‌فروشی و گران‌فروشی به فعالان پایین‌دست است؛ در حالی که در همین صنف، برخی دیگر این اتهام را تایید نمی‌کنند و معتقدند شماری از مدیران سندیکای‌شان به اسم تولید، به‌دنبال واردات و صدمه زدن به صنعت مادر هستند.به گزارش «ایلنا» مدیران سندیکا نیز متقابلا، ادعاهای دیگری هم مطرح می‌کنند، اینکه فولاد مبارکه با بورس کالای ایران، به‌دنبال دور زدن قانون است؛ اتهامی که در شورای رقابت، بررسی و رد شده است.

اما ماجرا چیست؟ شرکت فولاد مبارکه اصفهان به‌عنوان صنعت مادر و ابتدای حلقه تولید، ورق مورد نیاز صنعت لوله و پروفیل را تولید می‌کند؛ صنعتی که عموما در رده‌های میانی تولید لوله برای بسیاری از انتقال‌ها از جمله گاز، آب، نفت و... مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.مساله آن است که پیوند این دو بسیار عمیق است. اکنون تنها این شرکت فولاد مبارکه اصفهان است که ورق کویل در رِنج ۲ و ۲/ ۱ میلی‌متر به بالا تولید می‌کند که مورد نیاز صنعت لوله و پروفیل است. عرضه محصولات هم از سال‌های طولانی است که در بورس کالا صورت می‌گیرد؛ اما در این بین اتفاقات دیگری رخ می‌دهد. برخی از اعضای سندیکای لوله و پروفیل معتقدند عرضه‌کننده اصلی یعنی همان فولاد مبارکه با همراهی بورس کالا قیمت‌ها را در عرضه بورسی افزایش می‌دهد؛ ادعایی که شورای رقابت هم آن را رد می‌کند.از سوی دیگر فولاد مبارکه از تلاش برخی مدیران سندیکا برای جمع‌آوری مدرک علیه این شرکت مبنی بر انحصاری بودن و عدم توانایی تامین بازار داخلی می‌گوید. در این میان شائبه واردات‌چی بودن برخی فعالان سندیکای لوله و پروفیل هم بر پیچیدگی ماجرا افزوده است. رئیس سندیکای لوله و پروفیل از تعطیلی ۳۷ واحد لوله و پروفیل در دو سال گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد صنایع پایین‌دستی تعطیل شده و بقیه با ظرفیت ۳۰ تا ۷۰ درصد کار می‌کنند.سیدعلی ابویی، سرمنشا این اتفاقات را «دورزدن قانون توسط شرکت فولاد مبارکه اصفهان» می‌داند و به انتقاد از تعرفه‌های حمایتی می‌پردازد.وقتی می‌پرسیم اگر تعرفه حمایتی نامطلوب است چرا حتی در کشورهای پیشرفته کاربرد دارد و در تازه‌ترین نمونه به تعرفه حمایتی ترامپ از فولاد اشاره می‌کنیم، مدعی می‌شود: متاسفانه حمایت تعرفه‌ای وزارت «صمت» از تولیدکنندگان، به حمایت از گران‌فروشی فولاد مبارکه تبدیل شده است؛ یعنی همان نرخ تعرفه را اجحاف قیمتی کرده و به قیمت بورس تبدیل می‌کنند.از او درباره عملکرد بورس کالا می‌پرسیم. می‌گوید: چند انتقاد به بورس کالا وارد است. اول، بورس کالا فروشنده‌محور است، دوم، دولت‌محور است، سوم، هیات مدیره‌اش متشکل از عرضه‌کنندگان است. یعنی جای مصرف‌کننده و خریدار در آن خالی است. به گفته ابویی، در دو سال گذشته، هرسال واردات مواد اولیه داشته‌ایم. الان هم معتقدیم صددرصد صادرات فولاد مبارکه نیاز داخلی است.از او سوال می‌کنیم که آیا به سبب صادرات فولاد مبارکه، مواد اولیه کم آوردید و دست به واردات زده‌اید؟ ابویی جواب می‌دهد:‌ بله. آن هم در شرایطی که شرایط نقل و انتقال ارز، چهار پنج درصد از منابع‌مان را به باد می‌دهد و واردات، آلودگی صوتی و هوا را به همراه خواهد داشت.

در مقابل، معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه اصفهان نیز پیش از پرداختن به اصل موضوع، چند پرسش را مطرح می‌کند: فولاد مبارکه تامین‌کننده ورق بسیاری از تولید‌کنندگان نهایی است. چرا سایر بخش‌ها و تولیدکنندگان که ارتباطی با سندیکای لوله و پروفیل ندارند، مشکلی با مبارکه ندارند، دوم، چرا انتقادهای سندیکای لوله و پروفیل به فولاد مبارکه، همیشگی نیست و ادواری است؟سوم، اگر تعامل فولاد مبارکه با سندیکا همیشه مناسب نیست،‌ چرا اعضای سندیکا در سه سال گذشته بیشترین میزان خرید را از فولاد مبارکه داشته‌اند؟ و چهارم، اینکه ورق را به اعضای محترم سندیکا تحویل می‌دهیم و سه ماه بعد از دریافت ورق، پولش را می‌پردازند، این گواه تعامل مثبت ماست یا نشانه همراهی نکردن با آنان؟محمود اکبری پس از طرح این پرسش‌ها می‌گوید: طی سه سال گذشته (۹۴ تاکنون) میزان تحویل ورق فولاد مبارکه در بازار داخلی از سه میلیون و ۳۰۰ هزار تن در سال ۹۴، به پنج میلیون و ۷۴۰ هزار تن در سال ۹۶ رسید و تقریبا ۷۰ درصد رشد در تحویل داشتیم. این رشد، واردات ورق را از چهار میلیون تن در سال ۹۴ به دو میلیون تن کاهش داده است که بخش اعظم واردات فعلی در محدوده ترکیب ابعادی و فنی قابل تولید در مبارکه نیست. در واقع بخش عمده این دو میلیون تن ورق وارداتی، محصولات گریدهای ویژه‌ای است که وزارت نفت وارد می‌کند؛ اما در یک بخش، واردات به شدت کاهشی بوده که مربوط به ورق‌های زیر سه میلی‌متر است؛ همان که صنعت لوله و پروفیل به آن نیاز دارد.معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه اصفهان با بیان اینکه عده‌ قلیلی واردکننده خود را تولید‌کننده جا می‌زنند، تصریح می‌کند: ما در دو سال گذشته واردات ورق فولادی را با افزایش تولید به شدت کاهش دادیم. چرا بعضی‌ها ناراحت هستند؟ ما که تولید را مورد هجمه قرار نداده‌ایم، بلکه حمایت هم کرده‌ایم. چرا یک عده قلیلی ناراحت هستند؟ وی می‌افزاید: آن زمان فولاد مبارکه توان تولید ۵/ ۱میلیون تن ورق زیر سه میلی‌متر را نداشت و ماهی ۲۰ هزار تن به بازار عرضه می‌کرد و مابقی از خارج وارد می‌شد. فشار گذاشتند که همه نیاز ما را بدهید، در پاسخ اعلام شد توان تولید همه نیاز شما را نداریم. گفتند پس از این گردونه خارج شوید، خودمان از خارج وارد می‌کنیم. ما از گردونه تولید ورق نازک گرم خارج شدیم؛ درنتیجه، بین سال‌های ۸۷ تا ۹۴، چهار، پنج شخص حقیقی و حقوقی که با یکدیگر مرتبط بودند، ورق زیر سه میلی‌متر را وارد کرده و در بازار داخلی با سود زیادی توزیع می‌کردند. آنان هرطور دل‌شان می‌خواست قیمت‌گذاری می‌کردند و می‌فروختند؛ مصرف‌کنندگان هم مجبور به تبعیت از قیمت تحمیلی آنها بودند.مدیر نظارت بر بازار بورس کالای ایران هم در گفت‌وگو با «ایلنا» انتقادهای سندیکای لوله و پروفیل از بورس کالا را بی اعتبار و ناوارد می‌داند و می‌گوید: دستورالعمل معاملات در بورس کالا بر این رویه است که قیمت پایه معاملات را عرضه‌کننده به بورس اعلام می‌کند و پس از بررسی و تایید بورس کالا، روی تابلو اعلام عمومی می‌شود. به گفته وی، با چند روش قیمت‌ها تایید می‌شود؛ در یک روش، قیمت پایه معامله‌ای که هفته قبل کشف شده، پایه قیمتی هفته جاری خواهد بود. اگر قیمت جهانی روی قیمت پایه اثر داشته باشد، در یک رقابت بین خریداران، این قیمت افزایش یا کاهش می‌یابد. براساس روش دوم دستور‌العمل، قیمت پایه براساس یک دستورالعمل تعیین می‌شود. این فرمول از سوی عرضه‌کننده به بورس کالا ارائه می‌شود.سیدجواد جهرمی می‌افزاید:‌ فولاد مبارکه در سال ۹۴، به روش اول محصولات خود را در یک روند باثبات با کمی تغییر عرضه می‌کرد. برخی از خریداران نسبت به این روش اعتراض داشتند و به بورس اعلام کردند با توجه به روش ریزشی قیمت فولاد در سطح جهانی، این روش قیمت‌گذاری را قبول نداریم؛ زیرا بالاتر از نرخ جهانی این محصولات را خریداری می‌کنیم.این اعتراض به شورای رقابت کشیده شد و شورای رقابت نیز، مصوبه‌ای در این زمینه داشت. شکایتی که به شورای رقابت برده شد، بخش‌های متفاوتی داشت؛ مثلا اینکه آیا عضویت فولاد مبارکه در هیات مدیره بورس کالا اثری در تصمیمات بورس دارد یا خیر، مطرح شد که این ادعاها در شورای رقابت به اثبات نرسید و رد شد. این دعوا در وهله اول بین سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل با فولاد مبارکه بود و بعدها به بورس کالا کشیده شد.جهرمی ادامه می‌دهد:‌ یک موضوع ادعایی این بود که فولاد مبارکه محصولات خود را بسیار ارزان صادر می‌کند و چون این محصولات ارزان به بازار عرضه می‌شود، ما نمی‌توانیم محصولات خود را در بازارهای جهانی بفروشیم.

منبع: دنیای اقتصاد