پایگاه
خبری فولاد ایران - اخیرا فرد ذى نفوذ و مطرحى مطرح فرموده اند که براى بر
طرف کردن گرانی دلار چند نفر از دلالان ارز اعدام شوند!
ابتدا اجازه دهید به عواملى که از نظر
اقتصادى تعیین کننده نرخ ارز هستند توجه کنیم. ارز هم مثل هر کالا یا دارایى دیگر
داراى یک قیمت نسبى است و یک قیمت اسمى. در اقتصاد آن چه قیمت تلقى مى شود در واقع
قیمت نسبى هر چیز است. قیمت برنج به نسبت قیمت گندم و قیمت گندم به نسبت قیمت گوشت
و قیمت کفش به نسبت قیمت سایر کالا ها و تمام کالا ها و دارایى ها مثل املاک ، طلا
، و ارز را هم شامل مى شود. بنابر این قیمت نسبى دلار به این بر مى گردد که مردم
چگونه خیار، خربزه، نان، جوراب سکه طلا، مستقلات ... را با دلار مقایسه مى کنند و
چه عواملى سبب مى شود که مردم در یک روز قیمت نسبى بالاترى براى دلار تعیین کنند
نسبت به روز قبل. قیمت نسبى را هم براى
همه چیز عرضه و تقاضا تعیین مى کند . در این جا است که ارز با یک کالاى دیگر مثل
اقلام خوراک متفاوت خواهد بود یعنى عواملى که عرضه و تقاضاى ارز را تعیین مى کنند.
از جمله عوامل زیر را مى توان دخیل دانست
1.
تراز
بازرگانى خارجى. اگر صادرات ما نسبت به واردات افزایش یابد عرضه ارز افزایش مى
یابد و قیمت ارز کاهش مى یابد. بر عکس اگر کسرى حساب جارى در تجارت خارجى داشته
باشیم قیمت ارز افزایش خواهد داشت.
2. تراز مبادله خارجى. اگر قیمت کالاهایى که
صادر مى کنیم نسبت به قیمت کالاهایى که وارد مى کنیم افزایش یابد براى هر مقدار
صادرات ارز بیشترى حاصل مى شود و در نتیجه مى تواند اثر کاهشى بر قیمت ارز داشته
باشد.
3.
شرایط
سیاسى. این که مردم اعتماد خود را به شرایط داخلى کشور از دست بدهند،وبه دلیل تصور
بحران داخلى، بحران بین المللى، نقض حقوق مالکیت و بى اعتبار شدن حق مالکیت به
دارایى هاى داخلى-مثل امکان مصادره اموال،
مهاجرت صاحبان ثروت و صاحبان سرمایه انسانى....
4.
کسر
بودجه هاى دولت. این پدیده در کشور هاى مختلف به شکل هاى متفاوتى عمل مى کند . در
کشور هاى پیشرفته اگر دولت داراى اعتبار باشد، منجر به فروش اوراق قرضه بیشترى مى
شود. این امر نرخ هاى بهره را بالا مى برد. خارجى ها براى خرید اوراق نیازمند پول
داخلى هستند که این امر قیمت پول داخلى را افزایش مى دهد. اما اگر استقراض هاى پى
گیر اعتبار دولت را کاهش داده باشد(مانند مورد یونان چند سال قبل) این امر سبب
فروش عجولانه اورق قرضه قبلى شده و نرخ
پول داخلى را کاهش مى دهد. در کشور ما کسر بودجه معنى متفاوتى دارد و به نحو
متفاوت و بسیار مخرب ترى عمل مى کند.
عامل اساسى دیگرى که در تعیین قیمت ارز دخیل است و قیمت اسمى
آن را تعیین مى کند نرخ تورم داخلى در مقایسه نرخ تورم خارجى است. اگر نرخ تورم در
واقع و در بلند مدت در داخل بالاتر از نرخ تورم خارجى باشد این عامل هم مشخصا ارزش
پول داخلى را کاهش داده و قیمت پول خارجى را افزایش مى دهد. تورم در یک کشور هم در
واقع یک پدیده پولى است اما این عبارت ساده نشان دهنده سوء مدیریت وسیع در وجنات
مختلف حیات سیاسى،واجتماعى و اقتصادى است(از جمله کسر بودجه هاى آشکار و پنهان حکومت)
آیا عامل بورس بازى در این بازار دخیل است؟ عامل بورس بازى
یک عامل مستقل نیست و از عوامل بالا ریشه مى گیرد. مثلا شرایط سیاسى و بین المللى،
اگر انتظار شدت یافتن بحران ها را بروز دهد عده اى به بازار ارز هجوم خواهند برد.
یا اگر تفاوت نرخ تورم داخلى و بین المللى براى مدتى انباشت شده باشد و مشخص شود
که امکان حفظ نرخ هاى موجود براى دولت موجود نیست بورس باز ها ممکن است وارد
بازارشوند و فرصت سود بردن را براى خود آزمایش کنند.
✍️دکتر محمد
طبیبیان