پایگاه
خبری فولاد ایران - مهدی پازوکی، کارشناس و تحلیلگر مسائل بودجه بزرگترین چالش بودجه
در ایران را "ریخت و پاش‌ها" و اعتبارات بدون بازده می داند. او معتقد است
که قوای سه گانه باید دست به دست هم دهند و مانع از ریخت و پاش ها در بودجه کشور شوند
تا اعتبارات در مسیر درست خود هزینه شود.
به گزارش فرارو، گزارش ها از این حکایت دارد که اقتصاد ایران
در پنج ماهه نخست امسال با کسری بودجه حدود 47 هزار میلیارد تومانی روبه رو شده است.
این رقم حدود 15 درصد کل رقم بودجه کشور است.
روزنامه شرق در این باره
نوشته است: «آمارها حکایت از آن دارد که با وجود افزایش ٩٧درصدی نفتی، بخش زیرساخت‌ها
و عمرانی، چندان اقبال نداشته و فقط سهم هفت‌درصدی از بودجه نصیبش شده است.»
بر اساس این گزارش، در
پنج‌ماهه نخست سال جاری ٣٦هزار و ٧٥٠ میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شده که نسبت
به عملکرد مدت مشابه سال ٩٥ بالغ بر ٣,٢درصد رشد داشته است. این رقم در حالی تحقق یافته
که نسبت به آمار مصوب پنج‌ماهه یعنی ٤٩هزار و ٤٥٠ میلیارد تومان، حدود ١٢هزار میلیارد
تومان با عدم تحقق مواجه بوده است. در پنج‌ماهه اول بالغ بر ٨٩ هزار و ٣٩٠ میلیارد
تومان برای هزینه‌های جاری پرداختی وجود داشته است که نسبت به مدت مشابه سال قبل
١٥.١درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین تراز عملیاتی در این مدت با رشد ٤٥.٤ درصد رشد به
منفی ٤٦ هزار و ٩٠٠ میلیارد تومان رسیده است.
هادی حق‌شناس، اقتصاددان،
در همین رابطه ضمن تاکید براینکه «عدد ٤٧ هزار میلیارد تومان، عدد بزرگی در تأمین بودجه
عمومی کشور است»، گفت: «کسری بودجه دولت فقط
با گذشت پنج ماه از سال، از عدم تحقق درآمدهای نفتی، عدم تحقق درآمدهای مالیاتی و
عدم فروش شرکت‌ها و اسناد خزانه ناشی می‌شود.»
او افزود: «از سویی طبق
گزارش‌های بانک مرکزی، شاهدیم بدهی‌های دولت به سیستم بانکی از سال ٩٢ به این سو، رشد
صددرصدی داشته است. این بدهی ناشی از اصل و سود بدهی گذشته است. دولت وقتی بدهی خود
را پرداخت نمی‌کند، به شکل تصاعدی، نرخ سود به آن افزوده خواهد شد.»
ریخت و پاش‌های عجیب
در بودجه
ریخت و پاش ها در بودجه
اما مهدی پازوکی کارشناس
و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت و گو با فرارو گفت: «مشکل اصلی بودجه کشور این است که بزرگ است و انضباط
مالی در آن وجود ندارد. این یکی از مهمترین مسائلی است که در اقتصاد ایران وجود دارد.»
این کارشناس بودجه افزود:
«متاسفانه نهادهای غیرکارشناسی مثل شورای انقلاب فرهنگی تبدیل به نهادهای قانونگذار
شده اند. از طرف دیگر نمایندگان مجلس نیز بیش از این که بار کارشناسی داشته باشند بار
سیاسی دارند.»
او تاکید کرد که
"به نظرم مجلس و دولت به جاهایی بودجه و پول می دهند که نباید بدهند. در واقع
ریخت و پاش هایی صورت می گیرد که مجلس باید مانع آن شود."
پازوکی با اشاره با اشاره به بودجه شورای انقلاب فرهنگی گفت
"این شورا یک دبیرخانه دارد که در چارت اداری آن 13 اداره کل برایش تعریف شده
است. 51 هزار میلیون تومان بودجه این دبیرخانه است، در حالیکه این دبیرخانه را می توان
با 20 نفر اداره کرد. این ستاد قرار است فعالیت فرهنگی داشته باشد و در این حوزه تصمیم
گیریهای کلان و مهم بگیرد اما یک نگاهی به وضعیت فرهنگی کشور نشان دهنده میزان موفقیت
این ستاد و نهادهای شبیه به آن است."
این اقتصاددان در ادامه با اشاره به یکی از تصمیمات بسیار هزینه‌زای
شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: «این شورا تصویب کرده است که در 31 استان کشور، 31 دانشگاه
فرهنگیان ایجاد شود. فارغ تحصیلان این دانشگاه معلمان کشور می شوند که دانش آموزان
و آینده سازان را تربیت می کنند. این تصمیم
شاید تصمیم کوچکی باشد ولی بر هزینه های دولت بسیار می افزاید. اگر قرار است است تحولی
در آموزش و پرورش به وجود آید ما نیاز به استادان نخبه با آموزش درست داریم. باید معلمان
ما از دانشگاه های اصلی و برجسته کشور باشند.»
او اظهار کرد: «5هزار نفر اول کنکور جذب دانشگاه های اصلی همچون
شریف، تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، شیراز، اصفهان، تبریز و... می شوند. اما
دانشگاه فرهنگیان از دانش آموزان با رتبه 10هزار به بالا دانشجو می گیرد. این نشان
می دهد نخبگان ما به دانشگاه فرهنگیان جذب نمی شوند. از طرف دیگر اساتید این دانشگاه
هم از اساتید برجسته و نخبه ای نیستند. این درحالی است که نخبگان ما در دانشگاه های
اصلی کشور تحصیل می کنند و فارغ التحصیل می شوند و پس از آن به سربازی می روند و بیکاری
می کشند تا اینکه نهایتا مهاجرت می کنند. اما فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان، همه
چیز خدمات رایگان دریافت می کنند، ماهانه مقداری پول دریافت می کنند، سربازی نمی روند
و نهایتا با پایان یافتن تحصیلاتشان استخدام می شوند.»
پازوکی در ادامه افزود: «در کنار این موارد ما با شرایط دیگری
هم روبه رو هستیم. الان در همه استان های کشور چندین دانشگاه دولتی وجود دارد که همه آنها ردیف بودجه بالایی دارند. این دانشگاه ها میراث
دولت محمود احمدی نژاد هستند که بسیاری از آنها کرسی ها مازاد دارند. مثلا ما در شهر
تبریز دانشگاه های تبریز، صنعتی سهند، هنر، فرهنگیان و شهید مدنی را داریم. این دانشگاه
ها همه دولتی هستند. در دیگر مراکز استان ها هم وضع به همین روال است. در همه شهر ها
هم دانشگاه داریم، در حالیکه ظرفیت داشتن یک دانشکده را هم ندارند. نه استاد دارند
و نه دانشجو.»
او با بیان اینکه "ازدیاد دانشگاه به معنای گسترش علم نیست"،
افزود: «اینها به معنی مدرک سازی است. اکثر اساتید این دانشگاه ها زبان بین المللی
هم نمی دانند. اینها حقوق حرفه ای هم می خواهند، مزایای دانشگاه های معتبر کشور را
هم می خواهند، اما خروجی آنها صفر است. در واقع این دانشگاه ها یعنی پرت کردن منابع
است. با مدرک ساختن فرهنگ مملکت ارتقا پیدا نمی کند. به خاطر همین تصمیمات هزینه دار
و بدون بازدهی نهادهایی همچون ستاد انقلاب فرهنگی نباید وظیفه قانونگذاری داشته باشند.»
پازوکی در بخش دیگری
از سخنانش با اشاره به ریخت و پاش های بودجه ای در دیگر نهاد ها گفت: «از نمایندگان
سوال دارم که شورای نگهبان 12 نفر هستند اگر
12 میلیارد هم در سال اعتبار داشته باشد برایش کافی است. اما در سال 96 بودجه این نهاد
128 هزار میلیون تومان بوده است. این در حالی است که در سال 62 بودجه شورای نگهبان
زیر 6میلیون تومان بوده است. مگر چقدر تورم افزایش یافته است؟ از همین 128 هزار میلیون
حدود سه هزار میلیون آن تحت عنوان کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی به این شورا اختصاص یافته
است. سوال این است که مگر شورای نگهبان کمیته امداد است که به اشخاص کمک مالی می کند؟»
او در ادامه با اشاره به بودجه مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: «این
نهاد قرار است بین شورای نگهبان، مجلس و دولت داوری کند و اختلافات را بر طرف نماید
و از طرف دیگر در بخش های سیاست های کلی نظام را تدوین نماید. مجمع تشخیص بودجه جداگانه
دارد، حدود 83هزار میلیون تومان. تمام نهادهای تحقیقاتی و پژوهشی زیر مجموعه اش هم
بودجه جداگانه دارند، مانند پژوهشکده تحقیقات راهبردی، مرکز تحقیقات و ... . جالب آن
است که دبیرخانه مجمع هم به صورت جداگانه بودجه تحقیقاتی دریافت می کند.»
این کارشناس بودجه با بیان اینکه "تمام اعضای مجمع حقوق
بگیر دولت هستند چرا این نهاد باید این همه بودجه دریافت کند." اظهار کرد: «پول
ها به جای اینکه در این نهاد ها هزینه شود باید صرف سرمایه گذاری های بنیادین شود.
تا اقتصاد در ریل مثبت قرار گیرد. نمایندگان باید جلوی ریخت و پاش ها را بگیرند. دولت
به تنهایی نمی تواند این کار را انجام دهد. هر سه قوه باید با همکاری یکدیگر انضباط
مالی در سند بودجه را ایجاد کنند. اگر جلو ریخت و پاش ها گرفته شود می تواند بودجه
را کوچک کرد، مالیات ها صرف هزینه های عمومی شود و پول نفت صرف کارهای زیربنایی گردد.»
پازوکی به بودجه مجلس شورای اسلامی اشاره کرد و گفت: «این نهاد
که خود باید مانع از ریخت و پاش شود در بودجه خودش نهایت ریخت و پاش را دارد. بودجه
مجلس 555 هزار میلیون تومان است. مجلس 290 نماینده دارد. این منهای اعتبارات دیگر مثل
بودجه مرکز پژوهش ها که 47 هزار میلیون تومان است. کتابخانه و دیوان محاسبات هم بودجه
های جداگانه دارند. مجلس 42 هزار میلیون تومان اعتبار عمرانی دارد برای ساختمان سازی،
چرا؟ نکته جالب این است که هر نماینده حق دارد پنج نفر را مامور به کار در مجلس کند
که حقوق و اضافه کار این 5 نفر توسط نهاد و وزارتخانه ای که از آنجا مامور به خدمت
در مجلس شده است پرداخت می شود.»
او افزود: «من دانشگاه هایی می شناسم که بودجه را در بانک می
گذارند و سودش را دریافت می کنند. جهاد دانشگاهی که درآمد اختصاصی دارد در بودجه کشور
227 هزار میلیون تومان اعتبار می گیرد. این یعنی اینکه ما باید به خبرگزاری های ایسنا
و ایکنا پول بدهیم، سوال این است که چرا دولت باید به خبرگزاری ها پول بدهد؟»
این تحلیلگر مسائل مالی، بودجه سازمان تبلیغات را 389 هزار میلیون
تومان دانست و افزود: «این منهای بودجه شورای سیاستگذاری حوزه های علمیه است. سازمان
فرهنگ و ارتباطات اسلامی بودجه ای معادل 295 هزار میلیون تومان دریافت می کند. موسسه
نشر آثار امام خمینی 81 هزار میلیون تومان، این جدای بودجه مرقد امام خمینی است. مرکز
خدمات حوزه علمیه 815 هزار میلیون تومان اعتبار دریافت می کند. شورای سیاستگذاری حوزه
علمیه خواهران 260 هزار میلیون تومان بودجه می گیرد. این همه پول در حوزه فرهنگ خرج
می شود باید دید که بازخورد آن چه بوده است. »
پازوکی گفت: «جامعة المصطفی
العالمیة که نهاد آموزش بین المللی حوزه است درقم 277 هزار میلیون تومان بودجه دریافت
می کند، دانشگاه صنعتی شریف معتبر ترین دانشگاه کشور هم 284 هزار میلیون تومان بودجه
می گیرد. در واقع 7 هزار میلیون تومان بیش از جامعة المصطفی العالمیة اعتبار دریافت
می کند که فاصله اندکی به حساب می آید.»
این کارشناس اقتصادی با بیان این ارقام تاکید کرد: «اینها نشان
دهنده بی برنامگی است. ما باید بودجه را شفاف کنیم. این را باید از مجلس و دولت بخواهیم،
مخصوصا مجلس که اگر دولت خطایی هم مرتکب شد، مانع آن شود.»
منبع: فرارو