رکود ایران چه وقت تمام میشود؟

پایگاه خبری فولاد ایران - در صورتی که اقتصاد به سبک موجود اداره شود و تغییری در سیاست های اقتصادی دولت ایجاد نشود ادامه وضعیت موجود طی حد اکثر دو سال آینده به ریزش همه دارایی های حبابی می انجامد!

 رونق تنها پس از ترکیدن حباب ها در اقتصاد ایران ظاهر میشود و البته رونق به سبک سال ۹۰ و ۹۱ نخواهد بود ، رونق صبغه غیر تورمی خواهد داشت

با شکسته شدن حباب دارایی های سرمایه ای مثل مسکن ، املاک تجاری و سهام ، بانکها که در ازای تسهیلات : مسکن ، املاک تجاری

و سهام را وثیقه گرفته اند ارزش وثیقه آنها به شدت کاهش یافته و در بسیاری از موارد ارزش وثیقه کمتر از ارزش وام شده و بانکها قادر به وصول تسهیلات پرداختی نخواهند بود لذا ریسک بی اعتبار شدن وثائق بانکی بزرگ ترین ریسکی است که شبکه بانکی را تهدید می کند ، شبیه این روند در سال ۱۹۹۱ میلادی در ژاپن اتفاق افتاد ، در دهه ۸۰ میلادی ارزش سهام و ملک در ژاپن ماهانه افزایش می یافت. قیمت مسکن در ژاپن به قدری بالا رفت که بانکهای ژاپنی وام مسکن را دو نسله پرداخت می کردند و مسکنی که تا این اندازه گران شده بود وثیقه وام بانکی قرار گرفت، در سال ۱۹۹۱ میلادی اقتصاد ژاپن دچار فروپاشی شد و قیمت مسکن به ۲۰ درصد سابق سقوط کرد و بانکهایی که اینگونه وثایق را در ازای وام پذیرفته بودند ورشکست شدند ، اکنون نیز بانکها در ایران وثلائق حبابی را به عنوان تضمین وام پذیرفته اند که در صورتی که نرخ بهره تعدیل نشود نرخ بهره بالا به سقوط قیمت مسکن انجامیده و وثیقه ها بی اعتبار شده و وام گیرندگان ترجیح می دهند به جای پرداخت وام ، بانکها وثیقه را تملک کنند

اگر نرخ تورم ۳ درصد بیشتر از نرخ بهره باشد اقتصاد در فاز رونق قرار دارد ، اگر نرخ بهره بیش از ده درصد از نرخ تورم بالاتر باشد اقتصاد به صورت قطعی وارد فاز رکود شده است

در دوران رونق نرخ بهره از نرخ تورم کمتر است و دریافت وام بانکی رانت و امتیاز تلقی میشود و هر چه تورم بیشتر از نرخ بهره باشد رونق شتاب بیشتری دارد ،اگر تورم ده درصد یا بیشتر از نرخ بهره بالا تر باشد رونق به سوداگری تبدیل شده و اقتصاد حبابی میشود

وقتی پول ملی بیش از حد ارزش گذاری شد ، آن بخش از تولید داخلی که در معرض رقابت خارجی است رو به کاهش خواهد بود لذا سرمایه گذاری در آن بخش از تولید که در معرض رقابت خارجی است روند نزولی پیدا می کند ، وقتی تولید در معرض رقابت خارجی ، فاقد توجیه اقتصادی شود و اقتصاد تحت فشار پول کم بهره واقع شود ، در بخش مسکن و خدمات حباب ایجاد میشود و این اتفاقی بود که در دوران رونق نفتی از سال ١٣٨٠ تا آذر ١٣٩٠( قبل از تحریم) رخ داد

اگر نرخ بهره سالانه بیش از ده درصد از تورم بالاتر باشد( مصداق پول پر بهره ) و ارزش پول ملی هم مصنوعاً بالا نگهداشته شود ، دارایی حبابی تحت فشار کاهشی قرار می گیرد ، فشار کاهشی ابتدا با کاهش معاملات حبابی خود را نشان می دهد ، در صورت تداوم بالا بودن نرخ بهره نسبت به تورم به میزان بیش از ده درصد ، نهایتا فشار کاهشی به شکسته شدن همه حباب ها می انجامد

با شکسته شدن حباب دارایی های سرمایه ای مثل مسکن ، املاک تجاری و سهام ، بانکها که در ازای تسهیلات : مسکن ، املاک تجاری و سهام را وثیقه گرفته اند ارزش وثیقه آنها به شدت کاهش یافته و در بسیاری از موارد ارزش وثیقه کمتر از ارزش وام شده و بانکها قادر به وصول تسهیلات پرداختی نخواهند بود لذا ریسک بی اعتبار شدن وثائق بانکی بزرگ ترین ریسکی است که شبکه بانکی را تهدید می کند ، شبیه این روند در سال ۱۹۹۱ میلادی در ژاپن اتفاق افتاد ، در دهه ۸۰ میلادی ارزش سهام و ملک در ژاپن ماهانه افزایش می یافت ، هر کس در هر نقطه کره زمین، این برداشت را داشت که برای ثروتمند شدن باید اقدام به خرید مسکن و سهام در ژاپن کند، عده ای دهه ۹۰ میلادی را دهه ژاپن می دانستند قیمت مسکن در ژاپن به قدری بالا رفت که بانکهای ژاپنی وام مسکن را دو نسله پرداخت می کردند، به عبارت دیگر بر اساس حقوق تا پایان عمر ، هیچ فردی قادر به خرید آپارتمان نبود لذا اقساط وام را فرد و فرزندش تقبل می کردند به عبارت صریح تر خرید آپارتمان مستلزم پرداخت اقساط برای دو نسل بود و مسکنی که تا این اندازه گران شده بود وثیقه وام بانکی قرار گرفت، در سال ۱۹۹۱ میلادی اقتصاد ژاپن دچار فروپاشی شد و قیمت مسکن به ۲۰ درصد سابق سقوط کرد و بانکهایی که اینگونه وثایق را در ازای وام پذیرفته بودند ورشکست شدند ، اکنون نیز بانکها در ایران وثائق حبابی را به عنوان تضمین وام پذیرفته اند که در صورتی که نرخ بهره تعدیل نشود نرخ بهره بالا به سقوط قیمت مسکن انجامیده و وثیقه ها بی اعتبار شده و وام گیرندگان ترجیح می دهند به جای پرداخت وام ، بانکها وثیقه را تملک کنند

دکتر محمد حسین ادیب

منبع: مجمع فعالان اقتصادی