۲۳ نکته خواندنی پیرامون ضریب جینی

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- سومین شاخصی که قصد داریم به معرفی و بررسی آن بپردازیم شاخص ضریب جینی است. این شاخص که نشان دهنده نحوه توزیع درآمد است می تواند اطلاعات مفیدی پیرامون فاصله طبقاتی و تغییرات آن در اختیار ما قرار دهد.

​با توجه به اهمیت شاخص ها و متغیرهای اقتصادی و تاثیر مستقیم آنها بر زندگی مردم، تصمیم داریم به اختصار و به زبان ساده به معرفی این شاخص های اقتصادی بپردازیم. این کار سب می شود تا علاقمندان به اقتصاد بتوانند با صرف وقت اندکی، اطلاعات جامع و مفیدی پیرامون شاخص های اقتصادی بدست آورند. برای این منظور اطلاعات لازم پیرامون شاخص های اقتصادی را به صورت مجموعه نکات کوتاهی گردآوری خواهیم کرد.سومین شاخصی که قصد داریم به معرفی و بررسی آن بپردازیم شاخص ضریب جینی است. این شاخص که نشان دهنده نحوه توزیع درآمد است می تواند اطلاعات مفیدی پیرامون فاصله طبقاتی و تغییرات آن در اختیار ما قرار دهد. درواقع این شاخص به نوعی تکمیل کننده شاخص های دیگری همچون رشد اقتصادی و درآمد سرانه است و نواقص آنها را پوشش میدهد. با توجه به اهمیت ضریب جینی، نکاتی مفید و خواندنی پیرامون این شاخص را بیان خواهیم کرد.

1. برای اندازه گیری توزیع درآمد شاخص های مختلفی وجود دارد که ضریب جینی معروف ترین و رایجی شاخص برای اندازه گیری نابرابری توزیع درآمد است.
2. طرفداران ضریب جینی مدعی هستند که این ضریب محک مناسبی برای تعیین میزان پیشرفت یک کشور است و به وسیله آن می توان بین رشد مولد و رشد نامولد و بی کیفیت تفاوت قائل شد.
3. ضریب جینی با محاسبات ریاضی و با استفاده از منحنی لورنز بدست می آید.
4. این ضریب با نسبتی تعریف می‌شود که ارزشی بین صفر و یک دارد.
5. هر چه ضریب جینی نزدیک به صفر باشد، نشان دهنده برابری بیشتر در توزیع درآمد است و بالعکس هر چه ضریب جینی نزدیک به یک باشد، توزیع نابرابر درآمد را نشان می دهد.
6. اگر ضریب جینی مساوی با صفر باشد یعنی همه درآمد و ثروت یکسان دارند (برابری مطلق) و اگر مساوی با عدد یک باشد یعنی نابرابری مطلق به گونه‌ای که ثروت تنها در دست یک نفر است و مابقی هیچ درآمدی ندارد..
7. بالا بودن این ضریب در یک کشور معمولاً به عنوان شاخصی از بالا بودن اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی در کشور در نظر گرفته می‌شود.
8. ضریب جینی را می‌توان برای مقایسه توزیع درآمد در بخش‌های مختلف جامعه و همچنین مقابسه توزیع درآمد در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار داد.
9. توزیع درآمد در مناطق مختلف کشورها متفاوت است. برای مثال شاخص جینی برای مناطق شهری با مناطق روستایی در بسیاری از کشورها متفاوت است.
10. از شاخص جینی می‌توان برای بررسی چگونگی توزیع درآمد در یک کشور در طی یک دوره زمانی استفاده کرد. درنتیجه این امکان وجود دارد که بررسی کنید آیا نابرابری در حال افزایش است یا کاهش.
11. برقراری یک ارتباط مستقیم میان افزایش ضریب جینی با افزایش فقر در جامعه تصور اشتباهی است. درواقع افزایش ضریب جینی نمی تواند به معنای افزایش فقر باشد.
12. وجود نابرابری درآمدی در جامعه تا اندازه ای طبیعی است چون توانایی، دانش، پیشینه، سطح سرمایه اولیه افراد و سطح دسترسی آنها به منابع متفاوت است. لذا ضریب جینی هیچگاه نمی تواند به صفر نزدیک شود.
13. ضریب جینی در ایران توسط مرکز آمار ایران به صورت سالیانه محاسبه و منتشر می شود.
14. محاسباتی که برای اندازه گیری ضریب جینی انجام می شود از طریق د‌‌اد‌‌ه‌های هزینه‌یی خانوارها است. با توجه به روشی که برای جمع‌آوری آن استفاد‌‌ه می‌شود‌‌، داده های آن چند‌‌ان قابل اعتماد‌‌ نیست و می تواند دارای خطا باشد.
15. به دلیل عدم گزارش درآمد منابع غیردستمزدی خانوارها و خطا در اعلام هزینه ها، حتی پایین بود‌‌ن ضریب جینی نمی تواند به طور کامل به معنای مناسب بودن وضعیت توزیع درآمد باشد.
16. در کشورهای فقیر با سطح درآمد پایین شاخص جینی در گستره وسیعی قرار دارد. طبق مطالعات انجام شده در این کشورها این شاخص بین ۲۵ تا ۷۱ قرار دارد در حالیکه در کشورهای توسعه یافته و اقتصادهای بزرگ دنیا که تولید ناخاصل داخلی سرانه در سطح بالای است شاخص جینی درسطح میانی قرار دارد.
17. بنا بر محاسبات بانک جهانی، سوئد با ضریب جینی ٠,٢۵، کمترین فاصله طبقاتی را در بین کشورهای جهان دارد.
18. در اتحادیه اروپا، ضریب جینی رقمی بین ٠.٢۴ و ٠.٣۶ است.
19. در ایالات متحده و مکزیک، ضریب جینی به‌طور متوسط بالاتر از ٠.۴ است. از این نظر ایالات متحده با‌وجود پیشروبودن در اقتصاد جهانی، توزیع درآمدی به‌شدت نابرابر دارد.
20. بنا بر گزارش مرکز آمار ایران، ضریب جینی در سال ١٣٩۴، معادل ٠,٣٩ بوده است که نسبت به سال‌ قبل از آن، یک‌صدم واحد افزایش نشان می‌دهد.
21. ضریب جینی در سال ۱۳۹۴ در مناطق شهری ٠.٣٧ و در مناطق روستایی ٠.٣۴ بوده است که نشان می‌دهد توزیع درآمد در روستاها نسبت به شهرها، اندکی بهتر است.
22. در سال ١٣٩۴ در بین استان‌های کشور، بالاترین ضریب جینی در مناطق روستایی مربوط به استان کرمان با ٠,٣۶ است و پایین‌ترین رقم متعلق به لرستان با ٠.٢٣ است.
23. در مناطق شهری نیز بالاترین رقم به استان‌های تهران و گلستان با ٠.٣٨ اختصاص دارد و پایین‌ترین رقم متعلق به استان یزد با ٠.٢۵ است‌‌.

منبع: شهد اقتصاد