پایگاه خبری تحلیلی فولاد
(ایفنا)- بانک‌های ایرانی درمجموعه‌ای به نام بانکداری رفتاری عجیب داشته و سیاست‌های
پولی نیز این رفتار را عجیب‌تر کرده‌اند.
شاخص‌های یک بانک خوب و کارآمد مثل نسبت مناسب جذب سپرده به دارایی‌ها،
نسبت اعتبارات و وام‌های پرداختی به دارایی‌ها، نسبت مطالبات معوقه به کل مطالبات
و... در ایران از تعادل خارج شده و اکنون بر اساس آنچه که در ادامه می‌خوانید در
شرایط نامساعد قرار دارند.
دولت می‌خواهد نظام بانکی را اصلاح کند و ماهیت این اصلاح از یک پژوهش
انجام شده در پژوهشکده پولی و بانکی است که بنا بر سفارش موسسه عالی آموزش و پژوهش
مدیریت و برنامه‌ریزی انجام شده است.
به گزارش ساعت ۲۴، دو ماهنامه
تازه‌های اقتصاد بخش‌هایی از این طرح را از قلم مسعود نیلی مشاور ارشد رییس‌جمهور،
اکبر کمیجانی قائم‌مقام بانک مرکزی، علی مدنی‌زاده و رامین مجاب و پژوهشگران ارشد
این موسسه نقل کرده است. آنچه می‌خوانید نقاط عطف و خطرخیز نوشته افراد یاد شده
است که از لابه‌لای سطور استخراج شده است.
دقت در این نقاط عطف نشان می‌دهد که بمب ساعتی که زیر ساختمان بانکداری
کار گذاشته شده است به مرور از کنترل خارج می‌شود. هشدارهایی که در این ۲۹ بند می‌خوانید را باید جدی
گرفت.
۱- تامین
مالی به عنوان محدودکننده‌ترین محدودیت تولید، فرایند خروج از رکود را از شتاب
کافی انداخته است.
۲- روند
کاهنده شاخص‌های سودآوری بانک‌ها نشان می‌دهد افزایش نرخ سود بانکی منجر به افزایش
حاشیه سود بانک‌ها نشده است.
۳- نسبت
مطالبات غیرجاری و کفایت سرمایه نشان‌دهنده تضعیف فراگیر و مستمر سلامت بانک‌هاست.
۴- رقابت
برای جذب منابع بدهی جدید، جنگ قیمتی در بازار وجوه وام‌دادنی را فعال کرده و
موسسه‌های مالی ناسالم تضمین‌کننده قیمت بازار شده‌اند.
تحلیل و اخطار مسعود نیلی
۵- مقاومت
بانک‌ها در برابر کاهش نرخ سود سپرده‌ها در حالی که نرخ تورم نقطه به نقطه از ۴۰ درصد به ۱۰ درصد رسید، بیشتر از آنکه
ناشی از تخلف و نافرمانی باشد ناشی از بیماری نظام بانکی است.
۶- بیماری
نظام بانکی دو نشانه دارد. نشانه نخست تامین منابع مالی با قیمت‌های بالاست و
نشانه دوم بیماری قدرت محدود منابع مالی برای تخصیص دادن به فعالیت‌های اقتصادی
است.
۷- اعتبارگیرندگان
و اشخاص حقیقی و حقوقی به این دلیل که نرخ تورم بالاتر از نرخ سود بانک‌هاست، انگیزه‌ای
برای بازگرداندن پول بانک‌ها را ندارند و نکول اداری رخ داده است.
۸- انباشت
حجم بالای ریسک در نظام بانکی از سال‌های ۱۳۸۴ به بعد تبدیل به کوه یخی شده است که ما فقط آن بخش از کوه یخ که از آب
بیرون است را می‌بینیم و بخشی از آن را که در زیر آب است هنوز ندیده‌ایم.
۹- رهبری
قیمت پول در جنگ بانک‌ها و موسسه‌ها برای جذب سپرده‌ها با هدف تبدیل آنها به منابع
قابل استرداد، اصل و سود سپرده‌های جمع شده در اختیار بانک‌های بد قرار
گرفته است و این مساله بسیار خطرناک است.
۱۰- استفاده و استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی معمولا برای چند شب است اما برخی
از بانک‌ها از این منابع به طور سیستماتیک و نه چند شب استفاده کرده‌اند و این
موجب می‌شود منابع بانک مرکزی دراختیار بانک‌های ناسالم قرار گیرد.
۱۱- اصلاح نظام بانکی پیچیده است و حساسیت اجتماعی بالایی دارد و نباید این
کار بزرگ و پیچیده سیاسی شود و باید تلاش کرد اطمینان مردم به نظام بانکی محدوش
نشود.
نگاه اکبر کمیجانی
۱۲- یکی از مشکلات جدی شبکه بانکی پایین بودن نسبت کفایت سرمایه در بانک‌ها و
موسسه‌های اعتباری است که ریسک آنها را به شدت افزایش داده است.
۱۳- ضعف مقام ناظر که از ضعف زیرساخت‌ها و ابزارهای نظارتی سرچشمه گرفته است
ریشه پایداری تنگناهای فعلی به حساب می‌آید.
علی دیواندری
۱۴- با توجه به وضعیت شاخص‌های سلامت در نظام بانکی و در صورتی که برنامه
مدونی تهیه و اجرا نشود اقتصاد کشور با اختلال گسترده در عملکرد بانک‌ها مواجه و
بی‌ثباتی مالی حتمی است.
سیدعلی مدنی‌زاده
۱۵- شبکه بانکی در دو جهت با مشکل جدی مواجه است: توسعه مالی متوقف شده و ثبات
مالی از استواری دور و متزلزل شده است.
۱۶- بررسی ترازنامه بانک‌ها در این دوره نشان می‌دهد پوشش‌های نامناسب برای
ریسک تحمیل شده بر فعالیت گسترش یافته این موسسه‌ها لحاظ نشده است و نسبت حقوق
صاحبان سهام به دارایی روندی کاهنده و مستمر را تجربه کرده است.
۱۷- فراگیر شدن جنگ قیمتی موجب شد رهبری در اختیار بانک‌های ناسالم و موسسه‌های
نظارت‌ناپذیر قرار گیرد و بانک‌ها به بازی پانزی روی آوردند.
۱۸- افزایش هزینه تامین مالی که از جنگ قیمتی سرچشمه گرفت سود بانک‌ها را کاهش
داده است و به انباشت ریسک منجر شده و اگر مدیریت نشود اقتصاد ایران به بیماری
ابرتورم و رکود تورمی تشدید شده گرفتار می‌شود.
۱۹- وضعیت سلامت و پایداری نظام بانکی ایران در قالب تمام شاخص‌های موجود در
مقایسه با متوسط کشورها و به ویژه کشورهایی که بحران بانکی را تجربه کرده‌اند
نامساعدتر است.
۲۰- با توجه به ریسک سیستماتیک شبکه بانکی، پدیدار و ظهور یافته است، مشکل
جریان نقد در یکی از این بانک‌ها می‌تواند به سرعت به سایر بانک‌ها سرایت و وضع را
وخیم کند.
۲۱- در صورتی که فاصله نظام بانکی از بحران بانکی کاهش نیابد و در صورتی که
اقدام‌های عاجلی اتخاذ نشود، کارکرد نظام بانکی مختل می‌شود و اگر برای اجتناب از
وقوع بحران‌های اجتماعی بانک مرکزی مجبور به دخالت‌های گسترده شود نتیجه‌اش رکود
تورمی شدید و طولانی و ابرتورم خواهد شد.
۲۲- اگر سیاستگذار سطح مطلوب ثبات مالی و پولی را تعیین کند، سطح وام به تولید
کاهش می‌یابد و رشد اقتصادی تضعیف می‌شود.
رامین مجاب
۲۳- به نظر می‌رسد وضعیت سیستم بانکی به جز از نظر بعد مطالبات غیرجاری رسمی
در همه ابعاد وضعیت نسبتا ناسالمی را نمایش می‌دهد. نتایج مقایسه بانکداری ایران
نشان می‌دهد با توجه به معیارها و اندازه شاخص سلامت، در وضع بدتری قرار داریم.
۲۴- در کنار مشاهده‌های مربوط به نسبت‌های سلامت بانکی که سیستم بانکی اقتصاد
را ناسالم تشخیص می‌دهد پیش‌بینی این نسبت‌ها افق چندان سالمی را برای آینده ترسیم
نمی‌کند.
دیگر کارشناسان
۲۵- از سال ۱۳۹۰
جریان درآمدی شبکه بانکی در حال کاهش بوده ترکیب دارایی‌ها به سمت دارایی غیرنقدی
جهت‌گیری کرده و جریان هزینه‌ها افزایش پیدا کرده است و قیمت تامین منابع ناشی از
جذب سپرده‌ها افزایش یافته و ریسک‌ها را به سمت بالا کشانده است.
۲۶- ترکیب سپرده‌ها در پایان ۱۳۹۲ نسبت به ۱۳۸۹ به
شکلی تغییر کرده که سپرده‌های مدت‌دار جانشین سپرده‌های دیداری و پس‌انداز شده‌اند
و هزینه‌های بهره‌ای بانک‌ها را افزایش و سودآوری کاهش یافته است.
۲۷- نرخ سود سپرده‌پذیری حقیقی در بازار بین بانکی در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ از منفی ۲ درصد به ۱۱ درصد رسیده است. جالب آنکه
نه‌تنها در این سال‌ها نسبت سپرده‌پذیری کاهش نداشته است بلکه ۸ درصد نیز افزایش را نشان می‌دهد.
۲۸- واقعیت‌های آشکار شده نشان می‌دهد در شرایط کنونی، بانک‌ها در هر شرایطی و
در هر سطح قیمتی، خواستار جذب سپرده چه از بانک‌های فعال در بازار بین‌المللی
و چه از مشتریان هستند.
۲۹- کاهش نسبت تسهیلات اعطایی به دارایی از یک سو و افزایش تقاضا برای سپرده
در بازارهای بین بانکی و سپرده و افزایش استقراض از بانک مرکزی یعنی حرکت به سوی
حاکمیت خطر خفته است. استمرار این وضع می‌تواند سبب انتخاب استراتژی انتحار شود.
منبع: ساعت 24