تاثیر بازی «فیل» و «الاغ» بر اقتصاد ایران

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- «قرارداد برجام» مهمترین متغیر در اثرگذاری انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران است. توافقی که در دوره ریاست جمهوری یک نامزد دموکرات انجام شد و نمایندگان جمهوری خواه مجلس سنا از مخالفان سر سخت این توافق بودند.

هرچند نقض توافق هسته ای ایران و ۱+۵ به آسانی امکان پذیر و بدون هزینه برای طرف غربی نیست، اما اصلی ترین دست اندازهایی که در این خصوص برای اقتصاد ایران ممکن است پیش آید مربوط به روابط بانکی ایران، با سایر کشورهاست که مسیر سرمایه گذاری خارجی را در شرایط فعلی کمی سخت خواهد کرد.

اگرچه نامزدهای انتخاباتی آمریکا نشان دادند که اساساً نمی توان آن ها را روسایی با چشم انداز مثبت برای جهان و خاورمیانه دانست؛ اما می توان گفت علیرغم تفاوت های بسیاری که هیلاری کیلینتون نامزد حزب دموکرات با اوباما دارد، باز هم اثر مثبت تری برای اجرای بهتر تعهدات برجام خواهد داشت. از طرفی سرنوشت برجام و اقتصاد ایران در شرایط فعلی به یکدیگر گره خورده است و هرگونه خدشه بر برجام، اقتصاد ما را دچار نوسان خواهد کرد.

نظام آمریکا ساختار تعریف‌شده‌ای دارد. جمهوری‌خواهان قدرت نظامی را مقدم می‌دانند و دموکرات‌ها قدرت نظامی را پشتوانه دیپلماسی می‌دانند. ترامپ متعلق به راست‌ترین جریان در آمریکاست که گرایش‌های بسیار تندی را دارد. این فرد با چنین گرایشی معتقد است باید تمام خارجی‌ها را از آمریکا بیرون کرد. این نوع تفکر که نمونه آن را در بسیاری نقاط دیده‌ایم، بسیار خطرناک است و تبعات سنگینی در پی خواهد داشت.

بنابراین ظواهر امر نشان می دهد، پیروزی نامزد ناپایدار جمهوری خواه چندان با مذاق کنونی اقتصاد ایران سازگار نیست. هر چند نه کلینتون برای منافع ملی ما مناسب است و نه ترامپ. کلینتون به طراحی تحریم‌های ایران افتخار می‌کند و ترامپ نیز به دنبال تعلیق برجام و ادامه مذاکرات به همراه تهدیدهای فزاینده است. در این شرایط البته باید در نظر داشت دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ما باید به طور هم زمان آمادگی سازگاری با هر نوع شرایط جدید را داشته باشد. اقتصاد ایران بدون شک به مدیریت و دیپلماسی قوی همواره نیازمند است.

توقف توافق هسته ای امکان پذیر است؟

اگرچه حسن روحانی، رئیس جمهور ایران پیش از این در گفت وگوبا شبکه ان بی سی آمریکا در نیویورک اظهار کرده بود: دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون، نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا می توانند عقیده خود درباره هر موضوع بین المللی را ابراز کنند اما توافق هسته ای با ایران قابل تجدید نظر نیست. اما شاید از شخص غیر قابل پیش بینی ای مانند ترامپ هر اقدامی عجیب نباشد.

کمیل طیبی در گفت و گو با «ابتکار» در این خصوص می گوید: مهمترین نکته انتخابات آمریکا به مسئله مذاکرات ایران با ۱+۵ و برجام بر می گردد، که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما صورت گرفت. طبیعتاً توافق هسته ای ایران در دولت دموکرات ایالات متحده صورت گرفته و اگر کرسی ریاست جمهوری در این کشور به جمهوری خواه ها برسد ممکن است طرف آمریکایی قصد داشته باشد تا بازنگری در مذاکرات و یا نتیجه آن داشته باشد. این موضوع می تواند روند انجام و اجرای تعهدات خود را کند تر کند.

وی می افزاید: با توجه به شرایطی که ترامپ دارد احتمال توقف کامل در این توافق وجود خواهد داشت، که در این صورت اولین متغیر اقتصادی که دچار مشکل می شود سرمایه گذاری خارجی خواهد بود. متغیر اقتصادی سرمایه گذارای ریسک فراوانی دارد و تحت تاثیر شرایط دیگری مانند وضعیت سیاسی و حتی سوانح طبیعی نیز دچار نوسان می شود. بنابراین انتخابات آمریکا بسیار تاثیر گذار در روند اقتصادی کشور ما خواهد بود. می توان گفت یک همبستگی منفی بین سرمایه گذاری در ایران و انتخاب شدن نامزد حزب جمهوری خواه وجود دارد. یکی از اهداف سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد داخلی تامین منابع داخلی است بنابراین توقف ورود سرمایه های خارجی می تواند سرمایه گذاری داخلی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

انتخابات آمریکا و نقش سرمایه گذاری اروپایی ها در ایران

مدیر قطب اقتصاد بین الملل دانشگاه اصفهان در ادامه می گوید: اگرچه مواضع اوباما با هیلاری کیلینتون تفاوت هایی را دارد اما شکل گیری و تقویت لابی هاست که اثرگذار است. لابی صهیونیستی به طور کل در حزب جمهوری خواه بیشتر است. معمولاً حزب جمهوری خواه در برابر ایران شدت عملی بیشتری دارد و ایران نیز متقابلاً واکنش سخت تری دارد. ایجاد یک تنش جدید در شرایط تازه ای(و نه رابطه ای) که بین ایران و آمریکا وجود دارد، زمینه را برای لابی صهیونیست ها و تندروهای آمریکایی بیشتر خواهد کرد. بنابراین لابی گری در حزب دموکرات شدت کمتری خواهد داشت.

وی تصریح می کند: از طرفی انتخابات آمریکا در سرمایه گذاری سایر کشورهای اروپایی در ایران نیز اثرگذار خواهد بود. اگر تحریم ها بر جای خود باقی بود تحلیل این موضوع هم متفاوت بود. در شرایط تحریم باید روی کشورهای جایگزین برای سرمایه گذاری حساب می کردیم. اما در حال حاضر که یک توافق کلی شکل گرفته است موضوع حساس تر خواهد بود. اگر بخواهیم هر گونه رابطه تجاری که بین ایران و کشورهای اروپایی و آسیای گسترش پیدا کند، باید روابط بانکی قوی داشته باشیم. در حال حاضر به دلیل زمینه سازی هایی که صورت نگرفته است، روابط بانکی هنوز مشکل ساز است و در سرمایه گذاری این موضوع بسیار خود را نشان خواهد داد. سلطه ای که آمریکا بر نظام مالی دنیا دارد، در روابط بانکی ما با سایر کشورها نیز اثرگذار خواهد بود.

بنابراین موانع آمریکایی ها می تواند در تغییر نظام سیاسی از دموکرات به جمهوری خواهان شدت بیشتری بگیرد و روابط بانکی ما را به عقب بیندازد و ما نه تنها سودی نمی بریم که مراوادات بانکی ما با اروپایی ها هم چالش بیشتری خواهد داشت.

مشکلات روابط بانکی ایران به دست کدام حزب باز می شود؟

اقتصاد ایران در حال حاضر نیز درگیر مشکلاتی است که مستقیماً به مانع‌تراشی‌های آمریکا برمی‌گردد. از این جمله می‌توان عدم همکاری بانک‌های بزرگ اروپایی با ایران اشاره کرد که نتیجه تعلل آمریکا در شفاف‌سازیِ فرآیند لغو تحریم‌ها است.

مرتضی عمادزاده در گفت وگو با «ابتکار» در این خصوص می گوید: هر کدام از نامزدهای انتخاباتی نماینده یک جریان خاص هستند که نمی توان به صورت فردی آن ها را مورد ارزیابی قرار داد. اگر دموکرات ها در این انتخابات پیروز شوند، می توان گفت که اجرای تعهدات برجام راه هموارتری خواهد داشت و احتمال برطرف شدن مشکلات بانکی برای مراوده با ایران سریع تر پیش خواهد رفت.

وی می افزاید: در صورت پیروزی جمهوری خواهان در خوش بینانه ترین حالت اگر سنگی جلوی پای قراراداد برجام نیندازند به طور قطع کمکی هم به اجرای بهتر آن نمی کنند. غالب جمهوری خواهان با امضای برجام توسط دموکرات ها موافق نبودند بنابراین احتمال ایجاد مانع از سوی جمهوری خواهان وجود دارد.

این استاد دانشگاه تصریح می کند: البته باید به یاد داشته باشیم مشکل سرمایه گذاری خارجی در کشور تنها به نظام بانکی جهانی و از این دست مسائل مربوط نمی شود. بلکه نداشتن یک الگوی مناسب کارآفرینی و نبود فضای کسب و کار مناسب برای ورود سرمایه گذاری خارجی از عوامل تاثیرگذار در این موضوع است.

در نهایت باید دید نتیجه انتخابات آمریکا و البته انتخابات ایران در سال آینده تا چه میزان بر تغییر شرایط اقتصادی کشور اثرگذار خواهد بود.

ساعت 24